Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов
Сөз және фразаның құрылымы
жүктеу/скачать 2.91 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сөз және фразаның құрылымы.
Ритор әдеби тіл қорынан лексикалық маңызы бар сөз таңдайды, сол себептен ол білуі керек: 1)тілдің лексикалогиялық дәрежесін: олар ортақ әдеби тілге, арнайы және әдеби емес лексикаға қатысты; 2)қазіргі тілде сөздің қолданылуы, оның тілдің тарихына және әдеби дәстүрге қатынасында; 3)тілдің ойлау жүйесінің қатынасы: басқа сөздер мен арақатынасы және сөздің мағынасында. Ортақ, арнайы және әдеби емес лексика. Ортақ әдеби сөз болып, әр жерде кездесетін әдеби жазбаша және ауызша сөз, орысша тілдің орысша сөздік мағынасын сипаттайды. Ортақ әдеби лексикаға арнайы әдебиет қарама-қарсы, әдеби емес және теріс, нақ осы қолданысқа рұқсат берілмейді. Арнайы тілдің лексикасына: жалпы ғылыми және ортақ техникалық терминдер жатады. Ортақ ғылыми және ортақ технологиялық сөздер ғылыми және техникалық текстерде қолданысқа ие болады, ғылыми мектептерде беріледі, терминологиялық сөздікте қолданылмайды. Терминдер, керісінше арнайы терминологиялық сөздікте және оның мағынасында сөздік нормада қолданылады. Терминологияларда үлкен мағына сот риторикасында болады, себебі білімнің арнаулы салалары өнертабыстың бастаулары болып табылады, ал терминдер ұғымды және ойдың пәндерін кейіптейді. Терминдер сөзді тиянақты, маңызды жасайды және сараптың пәніне риторға жібермейді. Тиянақты және абыройлы ритор шарасыздықтан терминологияға айналады, соған қарамастан егер терминдер орынды пайдаланылса, кінәлілер ара сөздің түсініксіздігінде нұсқайтын біліктілікті емес, нешінші иеленуге қажеттілігі мен сараптың пән тоқулы терминология немесе 148 § 9. Сөздің құрылысы оппонент этика емес. Бірақ, керек терминология жиі ритордың біліктілігінің көрінісін және сөздің мазмұнын жасайды, ортақ ғылыми сөздермен ауысады. Ендеше сөздің сыны үшін оның ғылым сымақтылығының толығымен бірдей көрінуі қажет. Міне, неліктен ритор сөздің пәнімен тоқулы терминологиясын иеленуі керек, лексиканы ашып- жарып және орынды арнаулы пайдалану үшін. Терминологиялық саясат - бір мемлекеттің мәдениетті қызметінің ең маңызды шеңберлерінен ол техникалық озықтықты жайлайды. Сезім дәрежесі терминологиялық саясаттың мағыналық мемлекетінің саяси басшылығымен оның біліктілігінің көрсеткіші болып табылады. Өлшемдік терминдер түрлі рудың қызметінде жинақыланады, арнаулы ғылыми мемлекеттік органдармен тағайындалады және жоғарғы биліктің мемлекеттік билігімен бекиді. «Килограмм», «ватт», «метр», «сағат», «жыл», «рубль» осындай. Осы терминнің мағынасы қолданыста өзгермейді. жүктеу/скачать 2.91 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|