Е. Ш. ДҮсіпов, Т. Е. Уразымбетов



Pdf көрінісі
бет97/127
Дата19.12.2023
өлшемі2.91 Mb.
#487147
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   127
Сот-риторикасының-негіздері

Аналитикалық қорытынды - бөлек және өзіне тәуелсіз болып 
көрсетіледі, шешімге жол береді, сәйкес қорытындыларға, тұрақты немесе 
әр-түрлі. 
Синтетикалық қорытынды - өз-өзіне байланысты және ізгілікті
олар мәнді құрылыстарды шешеді және бір бүтін түрінде қарастырады. 
Синтетикалық қорытынды көбінесе эпидейкциялық дәйектілікке
қарайды. 
Элокуция. 
Элокуция (лат. Elocutio-айту) сатының соңғы құрылымы деп 
аталады, ритордағы айтылған текстің құрылымына қарай. Осы бөлікте 
риториканың толық сөздік ойы қаралады. 
Элокуция ұғымы стильдің ұғымымен 
тығыз байланысты, өйткені стиль- тілдің 
жүйесімен бір мақсатты және бір жақты, 
белгілі бір мағынаны көрсету үшін қолданылады. Тілдің стилі былай 
бөлінеді: әдеби және окказиональдық. 
Тіл стилі - өз алдына тілдің жүйелік нұсқасын қояды, өз бетінше 
сөздің өзгеруімен қалыптасады немесе араласудың жаңа түрімен, көз 
қарастың кәсіби түрін талап етеді.Стиль ауқымды болған сайын, тілдің 
мәдениеті бай. 
Тілдің стилі, функционалды және тарихи болады. Осы стильдердің 
ішінде ең маңыздысы: сөйлесу түрі, іс-қағаздарды суреттеу, ғылыми. 
Стильдің ортақ сапасы: 
Дұрыстық, анықтылық, дәлдік, жинақтылық, жеңілдік, буынның 
қатаңдығы. 


147
Буынның дұрыстығы оның тілге деген ойын жеткізуде,олар өз ара 
келісім мен, ортақ әдеби тілдің бір мақсатты грамматикалық түрін және 
лексикологиялық жүйесін қорытындылайды. Буынның тазалығы оның 
авторлық стилінде, сондай-ақ таза буын өз алдына алынған негізгі және 
реттелінген авторлық жүйенің тілдік ресурсын, олардың айрықша және 
ортақ қолданылуында. 
Буынның анықтылығы - оның бірінші шарты. Анықтылық, сөз және 
оның қолданыстағы анықтылығы, автор кейіптік фраза құра біледі, 
кездейсоқ екі ойлықтан қашады, ал фраза есте қалады және жеңіл 
басталады. 
Дәлдік- буынның тазалық шарты. Анықтылыққа қарама-қарсы. 
Дәлдік автордың сөзі мен ойының мағынасын білдіреді. 
Тәнділік - сөздің айтылу түрі. 
Жинақтылық - сөздің ситуациялық түрін және дәрісхананың күтуіне 
байланысты. 
Буынның жеңілдігі оның жай қана жол табу түрінде. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   93   94   95   96   97   98   99   100   ...   127




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет