«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны


Дамуы:  Табғаш халқының қастандығы. Алданған Түркі халқы. Шиеленісуі



Pdf көрінісі
бет4/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

Дамуы
Табғаш халқының қастандығы. Алданған Түркі халқы.
Шиеленісуі: 
Түркі халқының қырылып, азаюы.
Шарықтау шегі: 
Білге қағанның түркі халқының даңқын көтеруі.
Шешімі: 
Ескерткішті жазудағы себеп болған жайттар мен авторы.
« Маңызды деректер:
Шад, апа бектер, тархан - әскери атақтар.
Кексіз түркі қағаны Өтүкен қойнауында отырса елде мұң жоқ.
Ілгері Шаңтүң жазыққа дейін жауладым, теңізге сәл жетпедім.
Түстікте - Тоғыз Ерсенге дейін жаулап, Тибетке сәл жетпеді.
Батыста - Інжу өзенін кешіп, Темір қақпаға дейін жаулады.
Терістікте - Байырқы жеріне дейін жауладым.
Ел тұтатын нағыз иесі жоқ жер - Өтүкен. Осында табғаштармен табысты.
Сөзі тәтті, бұйымы асыл - табғаш халқы.
Жазуды жаздырғанның аты Иоллығтегін.
« Композициялық талдау:(2-жыр, «Үлкен жазу»)
Басталуы: 
Көк тәңірі. Түркі халқының қалыптасуы.
Байланысуы: 
Білге қағанның абырой-даңқы. Бумын мен Елтеріс қаған.
Дамуы: 
Дарынсыз қағандардың таққа отыруы.
Шиеленісуі: 
Табғаштардың алдауы. Іргенің шайқалуы.
Шарықтау шегі: 
Түркі халқының шарасыздығы.
Шешімі: 
Түркілердің қайта орнауы.
« Маңызды деректер:
Биікте Көк Тәңірі, төменде қара жер жаралғанда, ортасында адам баласы жаралған...
Ата-тегі: Бумын, Істемі қаған - түркі халқын қалыптастырған.
Ілгері Қадырхан қойнауынан, кері - Темір қақпаға дейін жайлаған.
Жылаған халықтар: Бөклі шөлінің елі, табғаш, тибет, авар, үрім, қырғыз, үш құрықан,
отыз татар, қытай татабы.
«Табғаш халқына бек ұлдары құл болды, Пәк қыздары күң болды.»
Әкесі - Елтеріс, шешесі - Елбілге.
Түркі халқы қолдарынан түк келмей бағынды. Елтеріске 17 ер ерді, кейін 70, сосын 700 ер
болып, ата-баба мекенін қайта орнатты.




Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет