Адам баласының қадір-қасиеті біліммен, ақылмен екендігі айтылады:
«Білік берді – адам бүгін жетілді,
Ақыл берді талай түйін шешілді.»
«Ақыл қайда болса, ұлылық толады,
Білім кімде, сол біліті болады.»
«Күллі ісіңді ақылыңмен баптағын,
Уақытыңды біліміңмен сақтағын.»
Тіл өнерінің қасиет-сипаты мен пайда зияны айтылады:
«...Тіл қадірлі етер, ерге бақ қонар,
Қор қылар тіл, кететұғын бас болар.»
«Біліп айтқан сөз – даналық деседі,
Білікті сөз – қайран басты кеседі!»
«Тіліңді бақ, басың аман болады,
Сөзді қысқа айт, жасың ұзақ болады.»
Білім, ақылдың қасиеттерін, пайдасын айтады:
«...Ақылды ерге ақылы ес, дос болар,
Наданға аты-ақ қоңыраулатып қас болар.»
«...Біліктіні тыңда, ақылдың бұлағы,
Білімді сөз – шырын, жанның құнары.»
« Ұлттық құндылық: Ел басқарудың қандай болу керектігін, ненің ең маңызды екенін
айтып, болашақ ұрпаққа өсиет еткен.
« Түсінік+өз ойым: Бұл шығармада білім мен ақылдың, әділдіктің, қанағат пен бақ-дәулет-
тің ең бірінші тұратынын байқай аламыз. Осы қасиеттер табылса ғана мемлекет гүлденіп,
қазынасы алтын-күміске толады, халқы бақытты болады деген пікір айтады.
« Ұқсас шығарма: «Ғылым таппай мақтанба» Абай Құнанбаев
«4 тентек»
« Тақырыбы: Мөңкенің алғашқы билігі.
« Идеясы: Бала болса да, ақыл айтуға болатынын, жас болса да бас болуға болатынын
айтқысы келеді, Бала Мөңкенің тапқырлығы мен әділ шешім-билігі.
« Жанры: әңгіме
« Композициялық талдау:
Басталуы:
Бай ауылының су бойына кеп қонуы.
Байланысуы:
Су бойындағы бір топ баланы байдың қуамын деп жан тапсыруы.
Дамуы:
Құн сұрау мен бітіспеген сөз.
Шиеленісуі:
Жеті жасар баланың сөзіне ешкімнің құлақ аспауы.
Шарықтау шегі:
Ақсақалдардың Мөңкеге жүгінуі.
Достарыңызбен бөлісу: |
