«Ежелгі дәуір әдебиеті» «Алып Ер Тұңға» дастаны


Қатира - ащы тілді, Ләйләнің қатігез әпкесі. Құмар -



Pdf көрінісі
бет180/228
Дата05.03.2024
өлшемі3.69 Mb.
#494339
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   228
Әдебиет пәнінен барлық шығарма талдау 1 (2)

Қатира - ащы тілді, Ләйләнің қатігез әпкесі.
Құмар - Ләйләнің бала күнгі жақын досы, сыныптасы, парталасы. Ләйләні
«Ақ Ләйлек»(құс) деп атаған.
« Маңызды деректер:
Ләйлә - Қарауылдың тумасы, Терең сайға жасырынып жалғыз сырласары Ай.
Жапан түзде жүрген жан: адамдар әулетінің рухы.
Айды көргенде ана-бейне дауыс салады, қыздың есінде қалған жаөсы кездер,
апасның дауысы естіледі.
Әжесінің айтқаны: «Сен де сол саңырауқұлақ сияты, жұрттың көзінің жауын
алып, лаулап тұратын боласын».
Ләйлә тойда елестеткен жан: Құмар.
Қарауылда тағы қасірет, тартылған су мен тұтылған Айды көрді.
«Екі тіршілік: бірі - жер баласы, бірі түн баласы».
Ләйләні қаралы жиында қолға алып шықпақ болады.
Ләйлә Қатираның баласының тойы болып жатқанда қаза табады.
« Ұлттық құндылық: Адами қасиеттер, адамгершілік.
« Түсінік+өз ойым: Ләйлә қыздың тағдыры арқылы ядролық жарылыстың за-
рдабын көрсетіп, адами қасиеттерді сақтауға шақырады.
Ұқсас шығарма: «Заман-ай»
ЖҮНІС САХИЕВ «АЙДАҒЫ ЖАСЫРЫНБАҚ»
« Тақырыбы: Айда болған оқиғалар
« Идеясы: Қоршаған ортаны, таббиғатты сақтау және қорғау.
« Жанры: Әңгіме
« Композициялық талдау:
Басталуы: Жаңа оқу жылы
Байланысуы: Айға саяхат
Дамуы: Айда болған қызықтар
Шиеленісуі: Жасырынбақ ойнау
Шарықтау шегі: Әкесімен сөз
Шешімі: Қоршаған ортаны қорғау
« Кейіпкерлері:
Гүләйім - мұғалім апай.
Жантемір - сыныптас бала, сөзді Айдағы саяхатқа бұрған жан.
Мерген - оқиғаны баяндаушы.
Сартай - Мергеннің айға бірге барған досы.


Ертілес - Мергеннің планетолог әкесі.
« Маңызды деректер:
Сусыз ойпаттар: Дауыл мұхиты, Жаңбырлар теңізі, Дағдарыс теңізі.
Айда 200 градус суық.
Мерген мен Сартай «Ғалымдар үйіне» жетеді.
Айдағы таңның атуы ұзаққа созылады. Күн Жерде жүргенде батыс жақ Дағда-
рыс теңізі жақтан шығады. Айда ол - шығыс. Ондағы жарты күн Жердегі екі ап-
та.
Өліара қарсанында Ай Күнмен қабат шығып, бірге батады. Ай Күннің сол жағы-
на өтіп, Жердің батыс жағынан қияқтанып көрінсе - Жаңа Ай туғаны.
Сартай мен Мерген қараңғы шұңқырларға тыығылып жасырынбақ ойнайды.
Озондық ойықтың ұлғаюынан Күн радиациясының электромагниттік ағымы,
рентігенді, ультракүлгін сәулелер Айдағы тіршілікті жойған.
Шығарманың шешімі: «Экологиямызды сақтайық. Табиғаттың болашақ таза-
лығы біздің қолда.»
« Ұлттық құндылық: Табиғатты аялау
« Түсінік+өз ойым: Шығарма қоршаған ортаны қорғауға шақырып, табиғат-
тың болашағы өзіміздің қолымызда екенін еске салады.
« Ұқсас шығарма: Жүніс Сахиев «Дабыл»


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   176   177   178   179   180   181   182   183   ...   228




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет