«Экономика негіздері»
жүктеу/скачать 1.48 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2 сұрақ.
Тауарлық қатынастардың пайда болуындағы әлеуметтік- экономикалық жағдайлар: Еңбекті қоғамдық бөлу мен тауар өндірушілердің мамандануы; Бір-бірінен экономикалық ерекшеленуі; Өнімді өндірушілер мен тұтынушылардың нарық арқылы байланысы; Тауарларды сату және сатып алу. Тауарлық өндіріс алғашқы қауымдастық құрылыстың құлауы жағдайында пайда болды, сөйтіп, алғашқы еңбекті қоғамдыққа бөлу кезінде, жекеменшіктің тууына әкелді. Әуелі әр түрлі қауымдастықтар, содан кейін, қауымдастықтың бөлек мүшелері сол уақыттағы елеулі еңбек өнімділігінің өсуіне әкелген, түрлі өндірістік қызмет түрлерімен айналыса бастады, яғни, айырбастың дамуына келтірген, өндірушілерде артық өнімдердің пайда болуына себеп болды. Өндіріс құралдарын жетілдіру жекеменшіктің пайда болуына әкеліп, жеке шаруашылыққа көшуге мүмкіндік берді. Жеке өндірушілермен өндірілген еңбек өнімдері тауарға айналып, өз араларында айырбасқа жүреді және еңбек қоғамдық сипат алады. Тауар - бұл сатып алу-сату жолымен айырбасқа арналған еңбек өнімі болып табылады. Тауар өндірісін жай және капиталистік деп бөлу қалыптасқан. Олардың арасында ұқсастық пен айырмашылықтар бар. Ұқсастыққа мыналар жатады: еңбекті қоғамдық бөлу; 34 өндіріс құралдарына жеке меншік; нарықта өткізу үшін арнаулы өнім жасау. Жай және капиталистік тауар өндірісінің айырмашылықтары: жай тауар өндірісі тауар өндірушінің жеке еңбегіне негізделеді. Ал, капиталистік жалдамалы еңбекті пайдалануды болжайды; жай тауар өндірісінде еңбек өнімі шығару кезеңінен бастап, нарықта өткізілуге дейін тауар өндірушіге тиісті. Капиталистік тауар өндірісінде шығарылған еңбек өнімі тікелей тауар өндірушіден - жұмысшылардан иесіздендіріледі және ол капиталиске тиесілі. Капиталистік тауар өндірісі ХVІІ-ХІХ ғасырларда еркін бәсекелестік жағдайы болған және XX ғасырда ұйымдастырылған нарық жағдайы болды. жүктеу/скачать 1.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|