– 15 дәріс. Экологиялық реттеу бойынша мемлекеттік іс-шаралар жүйесі

     Мемлекеттің негізгі проблемалардың бірі – экологиялық қауіпсіздікті баянды ету, өйткені қоршаған ортаны таза ұстау, ғылым парасаты пайданың қазір әлеуметтік проблемалардың деңгейіне көтеріліп отыр. Экологиялық процестерді басқаруды ұйымдастырудағы мемлекетпен кәсіпорындар арасындағы соңғы 10-15 жылда жаңа сипатқа ие болады. Оның мынадай себептері бар:

1. 
   Қоршаған ортаны ластауға қарсы жұмсалатын инвестор мемлекеттік саясатқа ынталандырылып отырады.
   
2. 
   Кәсіпорындар қоршаған ортаны ластау көлемін азайту арқылы өндірістің пайдалануымен тиімділігін артыратынын түсінді.
   
3. 
   Нарық коньюктурасы экологиялық таза өнімдерге қарай бағыт ұстады.
   
4. 
   Тазалайтын және бақылау өлшеуіш жабдықтарды жасайтын өндіріске өндіріс халықтың қайта өндірілетін жаңа техниканың өтуіне мүмкіндік туады.
   

     Қазақстан мемлекетіндегі негізгі экологиялық  проблемалар деп мыналарды айтамыз:

• 
  жер азғындауы мен ландшафтың шұрайының азаюы (мемлекетіміздің жер көлемінің үштен екісі ірілі-ұсақты азғындауы ұшыраған);
  
• 
  су ресурстарының жыл санап азаюы (сумен қамтамассыз етілуі жағынан Қазақстан ТМД мемлекеттері ішінде ең соңғы орында);
  
• 
  Арал теңізі мен Балқаш көлінің, семей ядролық және өзге де әскери сынақ аймақтарының проблемалары;
  
• 
  Ауаның, топырақтың және жер асты және жер үсті суларының ластануы;
  
• 
  Биотүрліктер мен резервтегі табиғи аумақтардың қысқаруы.
  

     Парламенттің  мемлекеттік бақылаушысы органдардың  шаруа қожалықтарын, жеке кәсіпкерлікті  тексерудегі қызметіне белгілі  бір шектеу қоюы да дұрыс шығар. Бірақ  шектеудің экологиялық органдар біртұтас жерді, су көздерін, ауа тазалығын бақылайды. Сондықтан судың, жердің, ауаның ластануы, бүліну факторлеріне жол берген кінәларды анықтау үшін, сынақ сайын даладан аудан орталығындағы прокуратураға барып тіркеліп, одан кері шалғайдағы объектіге келіп жеткенше жерді кім бүлдіргенін, ауаны кім ластағанын, суға тасталған қалдықтарды анықтау оңай.