Экотоксикология» пәнінің оқу-әдістемелік кешені №1 басылым 050608-«Экология» мамандығына арналған

Биогеохимия және экотоксикология пәні

1. 
   Пестицидтердіѕ қолдану саласы
   
2. 
   Адам денсаулығы
   

      2. Осы Техникалыќ регламенттіѕ талаптары осы Техникалыќ регламентке 1-ќосымшада кґрсетілген Ќазаќстан Республикасыныѕ сыртќы экономикалыќ ќызметініѕ тауарлыќ номенклатурасындаєы (ЌР СЭЌ ТН) тауарлар жіктеліміне сјйкес жіктелетін, техникалыќ реттеу объектілері болып табылатын пестицидтерге (улы химикаттарєа) жјне олардыѕ јсер ететін заттарына таралады.

      3. Осы техникалыќ регламентте мынадай терминдер мен аныќтамалар пайдаланылады:

      јсер етуші зат - препараттыќ нысандаєы пестицидтіѕ (улы химикаттыѕ) биологиялыќ тўрєыдан белсенді бґлігі;

      биологиялыќ препарат (биопрепарат, биопестицид) - јсер ету бастамасы микроорганизм немесе оныѕ тіршілік јрекетініѕ ґнімі болып табылатын препарат;

      гербицид - ќажетсіз ґсімдіктерді жоюєа арналєан пестицид (улы химикат);

      зиянды организмдер - топыраќќа, ґсімдікке жјне ауыл шаруашылыєы ґніміне кері јсер ететін зиянкестер, арамшґптер жјне ґсімдік аурулары;

      инсектицид - ґсімдіктерді зиянды жјндіктерден ќорєауєа арналєан пестицид (улы химикат);

      пестицидтер (улы химикаттар) айналымы - пестицидтерді (улы химикаттарды) енгізуді (импорт) жјне шыєаруды (экспорт), сондай-аќ онымен байланысты ґлшеп орау, орау, таѕбалау, саќтау жјне тасымалдау процестерін ќоса алєанда, пестицидтерді (улы химикаттарды) ґткізу (сату немесе жеткізу процестері (кезеѕдері);

      пестицидтер (улы химикаттар) - зиянды организмдерге жјне аса ќауіпті зиянды организмдерге ќарсы, сондай-аќ ґнімді жинар алдында кептіру, жапыраќтарын тїсіру жјне ґсімдіктердіѕ ґсуін реттеу їшін ќолданылатын химиялыќ, биологиялыќ жјне басќа да заттар;

      пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) ќауіптілік сыныбы - адамныѕ ґмірі мен денсаулыєына жјне ќоршаєан ортаныѕ жаєдайына зиянды јсерін тигізетін ќасиеттерін аныќтау їшін пестицидтерді (улы химикаттарды) ќауіптілік тїрлері жјне санаттары бойынша бґлу;

      пестицидтерді (улы химикаттарды) залалсыздандыру - тыйым салынєан немесе жарамсыз болып ќалєан пестицидтерді (улы химикаттарды), сондай-аќ олардыѕ ыдыстарын Ќазаќстан Республикасыныѕ заѕнамасына сјйкес кјдеге жаратуєа немесе жоюєа баєытталєан іс-шаралар;

      пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) ќалдыќ кґлемі - ґсімдік шаруашылыєы ґнімі мен ќоршаєан орта объектілеріндегі химиялыќ заттардыѕ мґлшерлік кґрсеткіші, оныѕ кґмегімен олардыѕ адам мен жануарлар їшін ќауіпсіздігі баєаланады;

      пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) ќауіпсіздігі - ќауіпті факторды іске асыру мїмкіндігі мен оныѕ салдарыныѕ ауыртпалыєы дјрежесініѕ їйлесімділігі ескеріле отырып, азаматтардыѕ ґміріне, денсаулыєына, ќоршаєан ортаєа, оныѕ ішінде ґсімдіктер мен жануарлар јлеміне зиян келтіруіне байланысты пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) жол беруге болмайтын ќатерініѕ болмауы;

      пестицидтіѕ (улы химикаттыѕ) ќауіптілігі - адамєа жјне ќоршаєан ортаєа ќолайсыз јсер ету мїмкіндігі;

      пестицидтер (улы химикаттар) ќауіпсіздігініѕ паспорты - пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) сипаттары жјне оларды ќолдану кезінде ќауіпсіздікті ќамтамасыз ету жґніндегі шаралар туралы деректерді ќамтитын ќўжат;

      пестицидтерді (улы химикаттарды) мемлекеттік тіркеу - нјтижелері бойынша Ќазаќстан Республикасыныѕ ґсімдіктерді ќорєау туралы заѕнамасына сјйкес жеке жјне заѕды тўлєаларєа Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында ќолдану ќўќыєына арналєан тіркеу кујлігі берілетін, препараттарды биологиялыќ, токсикологиялыќ, санитарлыќ-эпидемиологиялыќ жјне экологиялыќ баєалау процесін аяќтайтын рјсім;

      пестицидтерді (улы химикаттарды) ґндіру (формуляциялау) - пестицидтерді (улы химикаттарды) бастапќы компоненттер негізінде дайындаудыѕ технологиялыќ процесі;

      пестицидті (улы химикатты) ќолдану жґніндегі ўсынымдар - халыќтыѕ денсаулыєын жјне ќоршаєан ортаны пестицидтіѕ (улы химикаттыѕ) зиянды јсерінен ќорєауды ќамтамасыз ететін, пестицидті (улы химикатты) ќолдану тјртібі мен ќауіпсіздік талаптары туралы мјліметтерді ќамтитын, ґндірушініѕ (жеткізушініѕ) ќўжаты;

      пайдалану (ќолдану) регламенті - пестицидтерді (улы химикаттарды) ќолдану шарттары мен тјртібіне ќойылатын талаптар;

      пестицидтерді (улы химикаттарды) сјйкестендіру - пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) елеулі белгілері олардыѕ сипаттарына ўќсастыєын белгілеу;

      пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) тізімі - Ќазаќстан Республикасыныѕ аумаєында ќолдануєа рўќсат етілген, тіркелген пестицидтердіѕ (улы химикаттардыѕ) тізбесі;

      пестицидпен (улы химикатпен) фумигациялау - бу немесе газ тїрінде пестицидті (улы химикатты) зиянкес организм тіршілік ететін ортаєа енгізу;

      пестицидтіѕ (улы химикаттыѕ) шекті рўќсат етілген концентрациясы (бўдан јрі - ШРК) - ўзаќтыєы шектелмеген уаќытта кїн сайын јсер еткен жаєдайда ауру немесе адам денсаулыєы жаєдайыныѕ ауытќуын тудырмайтын пестицидтіѕ (улы химикаттыѕ) јсер етуші затыныѕ кґлем (ауа, су), салмаќ (тамаќ ґнімдері, топыраќ) немесе сыртќы (жўмыскерлердіѕ терісі) бірлігіндегі саны;

      препарат - физикалыќ-химиялыќ ќасиеттеріне, уыттылыєына, пайдаланылу маќсаты мен тјсіліне (эмульсия концентраттары, суспензиялыќ концентраттар, тїйіршектелген, микрокапсуландырылєан препараттар, дымќылданылатын ўнтаќтар жјне таєы басќалар) байланысты пестицидті (улы химикатты) ќолдану нысаны;

      родентицид - зиянды кеміргіштермен кїресуге арналєан пестицид (улы химикат);

      фунгицид - ґсімдіктерді таз ауруларынан ќорєауєа арналєан пестицид (улы химикат).