семестр Пәннің аталуы

Свободно владеть русским языком, языком межнационального общения. Иметь навыки структурирования комплексной постановки задания.

Бақылау түрі: ағымдағы, аралық, қорытынды (емтихан).

Студент сұрақтар және оларға жауап беру ұқыптылығы, оларды анализдеуді психологиялық фактілеу, психологиялық білімін өздігінен практикада және іс-жүзінде қолдануы. Екінші бөлімін өтерден бұрын алынған психологиялық білімін өз мамандықтары бойынша негізгі педагогикалық тұрғыдан дамыту және теориялық білімдерін өз саласында қолдана білу.

Компетенция: студенттер жалпы педагогикадан ой өрісінің ұлғаюы және өз мамандықтары бойынша кәсіптік көзқарастарының туындауы, өз ісінің ұлғаюы, педагогикалық білімнің жүйеде өз орны.

Дәрістің мазмұны: Жалпы психология мен педагогика негіздері. Курс құрылысы мен негізгі міндеттері. Педагогика ғылым ретінде. Оның басқа ғылымдармен байланыстылығы. Педагогикалық ғылымның практикамен байланысы. «Даму», «қалыптасу» және «тәрбиелеу» жайлы бөлімдердің байланыстылығы мен айырмашылығы.

Жеке тұлғаның қалыптасуы мен негізгі факторлары. Қалыптасып келе жатқан тұлғаны тәрбиелеу мақсатында тұлғаны тәрбиелеу түсінігі. Дүниежүзілік көзқарас ретінде және негізгі компоненттері.

Өздігінен тәрбиелеу. Өздігін тәрбиелеу және білімдарлық негіздері.тұлғаны тәрбиелеудің әдістері және жоспары.

Ұжым жүйе ретінде. Ұжым жайлы түсініктер. Негізгі түрі. Ұжымның даму сатылары. Ұжымдағы психологиялық жағдай. Ұжыммен басқару тәсілдері.

Педагогикалық технологиялармен баулу. Іскерлік қатынастардың дамуы, типтері. Іскерлік қайшылықтың негізгі туындау ошағы.

Этика және эстетика. Іскерлік мәнер. Іскерлік мәнердің ережелері. Этика және мәнердің түсініктері.

Бақылау түрі: ағымдық, аралық, қорытынды (емтихан).

Компетенция: математикалық әдістерді қолдана отырып қолданбалы есептерді шығару, алғашқы сұрақтар мен қосымшаларды қолдана білу.

Практикалық сабақтардың мазмұны:

Жүйелі түрдегі теңдеулерді шешу. Функциялық теңдеулерге анықтама бере отыра шығару. Квадраттар әдісі. Интегралдардың негізгі әдістері. Функционалды және дәрежелі қатарлар. Дифференциалды теңдеулердің біріншілік қатарын шешу. Негізгі теориялық теоремалар.

Бақылау түрі: ағымдық, аралық, қорытынды (емтихан).

Компетенциялар: негізгі атом молекулалалық ілім туралы, химиялық процестердің жүру заңдылықтарын білу, химиялық реакцияларды бақылай білу, заттың құрамына қойылатын талапты, оның классификациясын білу, химиялық өнімін және процестердің анализі айналуы, алынуы бойынша дағдыны игеру.

Бақылау түрі: ағымдық, аралық, қорытынды (емтихан).

Компетенциялар: негізгі атом молекулалалық ілім туралы, физикалық процестердің жүру заңдылықтарын білу, химиялық реакцияларды бақылай білу, заттың құрамына қойылатын талапты, оның классификациясын білу, физикалық өнімін және процестердің анализі айналуы, алынуы бойынша дағдыны игеру.

Бақылау түрі: ағымдық, аралық, қорытынды (емтихан).

Практикалық сабақтар: Кіріспе. Пәннің мақсаты мен міндет-тері. Ғылыми-зерттеу жұмысының міндеттері мен перспекти-валары.Ғылыми-зерттеу жұмысын ұйымдастыру өндіріс жағ-дайларында ҒЗЖ енгізудің спецификалық ерекшеліктері. Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмысы жұмыс жоспарын құру және оны жүргізудің әдістемесі. Ғылыми таным мен шығармашылықтың әдістемелік негіздері Ғылыми әдістеме туралы, ғылыми білім түсінігі. Ғылыми бағыт жөніндегі ғылыми түсінік. Ғылыми зерттеу бағытын таңдау. Ғылыми зерттеу жұмысының этаптары. Ақпараттың жиналуы және өңдеу. Ғылыми әдебиетпен жұмыс.Теориялық зерттеулер. Зерттеулерге математикалық анализ тәжірибе мәліметтерін өңдеу. Мәліметтер статистикалық тазалау әдістері. Зерттеулердің эксперименталдық зерттеулері, классификациясы, түрі мен тапсырмалары.Организациялық және әдістемелік эксперимент құрастырылымдары.Ақпарат алмасуы, зерттеу жұмыстарының нәтижелерін безендірілуі. Кірістіру және экономикалық зерттеулер нәтижелерінің түсіндірмелері.

Бақылау түрлері: ағымдағы, аралық, қорытынды (эмтихан).

Курстың мәселелері – маманның дүниеге ғылыми көзқарасын қалыптастыру, физика негіздерін меңгерудегі өзіндік жұмыстарды ұйымдастыра білуі.

2. Қатты дене айналмалы қозғалысы заңдарын зерттеу.

3. Максвелл Маятнигінің қозғалысын зерттеу .

4. Тербелмелі қозғалыс заңдарын физикалық маятниктің көмегімен зерттеу.

5. Дөңгелеу үйкелісі коэффицентін анықтау.

6. Айналмалы тербеліс әдісімен қатты денелердің инерция моменттерін анықтау.

7. Баллистикалық маятниктің көмегімен снарядтың ұшу жылдамдығын

анықтау .

8. Атвуд машинасының көмегімен ілгерімелі қозғалыс кинематикасының динамикасының заңдарын зерттеу .

5. Больцман тұрақтысын анықтау.

6. Стокс әдісімен сұйықтың тұтқырлығын анықтау .

7. Газдың жылу сиымдылықтар қатынасын табу.

8. Сақинаны ажырату әдісімен сұйықтың беттік керілу коэфицентін анықтау.

9. Электр өрісін модельдеу.

10. Электр кедергісін анықтау әдістері.

11. Өткізгіштің меншікті кедергісін анықтау .

12. Кирхгоф ережелері арқылы тармақталған тізбекті есептеу.

13. Тұрақты ток тізбегіндегі қуатты анықтау

14. Катушканың индуктивтілігін анықтау .

15. Электронның меншікті зарядын магнетрон әдісімен зерттеу.

16. Үлкен сиымдылықтар мен кедергілерді релаксациялық тербелістер көмегімен анықтау.

17. Электр лампасының меншікті қуатын табу.

18. Рефрактометрдің көмегімен сұйықтың сыну көрсеткішін анықтау.

19. Дифракциялық тордың көмегімен кәдімгі жарықтың лазер сәулесінің толқын ұзындыктарын табу.

20. Малюс заңын тексеру.

21. Фотоэлектрлік эффект құбылысын зерттеу.

22. Жылулық сәулелену заңдарын тексеру.

Білім деңгейі: ағымдағы аралық және қорытынды бақылау (емтихан)

Компетенциялар: генетиканың даму келешегі мен қазіргі жағдайын түсіну, биотехнологиялық нысандарды зерттеудің сәйкес әдістерін таңдай және қолдана білу, гендердің өзара әсерлесу заңдылықтарын білу, алған білімді теориялық дайындық деңгейін көтеруге пайдалану, сонымен қатар іс жүзінде қолдана білу.

Генетика пәні. Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік туралы түсінік. Биология ғылымдары арасындағы генетиканың орны. Клетканың бөлінуі жəне ін-өзі өндіруі. Митоз. Митоздық цикл жəне митоздың фазалары. Мейоз жəне гаметалардың түзілуі. Мейоздың фазалары мен кезеңдері. Хромосомалардың конъюгациясы. Хромосомалар санының кемуі. Гибридоло-гиялық əдіс генетикалық талдаудың негізі ретінде.Гибри-дологиялық əдістің негіздері: объектіні таңдау, шағылысты-рулар үшін “таза” материалды сұрыптау, жекелеген белгі-лердің талдануы, екі–үш ұрпақтарды зерттеу, статистикалық əдісті қолдану. Гибридологиялық əдістердің шешуші қабілеті. Генетикалық символика. Будандасудың типтері. Жынысты анықтау жəне жыныспен тіркескен белгілердің тұқым қуалауы. Жынысты анықтаудың эпигамды, прогамды, сингамды тип-тері. Жыныс хромосомалары жəне аутосомалар. Жынысты анықтаудың хромосомалық типтері. гомо- жəне гетерогаме-талы жыныс. Жыныспен тіркескен тұқымқуалаудың аутосомадан айырмашылығы. Тұқымқуалаудың молекулалық негізі. Нуклеин қышқылдарының генетикалық ролін ашу.

қолданылатын шағылыстыру типтері. Талдаушы шағылыстыру.Лабораториялық жұмыс: “Бидайдың бір, екі жəне үш жұп белгілерінің тұқым қуалауын зерттеу”. (№1 тəжірибе).Тəжірибені құрастыру ережесі: тəжірибенің протоколын енгізу, жұмыс

гипотезасын құру, шағылыстыру сызба нұсқасын жəне тұжырымдау. Дрозофиламен жұмыс - белгілердің тұқым қуалауы мен өзгергіштігі заңдылығын зерттейтін негізгі обьект. Моно- жəне дигибридті шағылыстыруларға тəжірибе қою (№2 тəжірибе). абораториялық жұмыс: дрозофиламен алынған моногибридті жəне дигибридті шағылыстырулардың бірінші ұрпғына талдау, (№2) алу үшін шағылыстыру қою. Дигибридті жəне полигибридті шағылыстыру теориясын талқылау үшін семинар. Генетикалық есептер шығару.

Лабораториялық жұмыс: №2 тəжірибедегі №2-ге талдау. Жұмыс гипотезасын құру. Х2 математикалық тəсіл арқылы алынған мəліметтерге статистикалық өңдеу жүргізу.

Тақырып бойынша семинар: “Аллельді емес гендердің өзара əсері”.

Генетикалық есептер шығару. №2 тəжірибедегі шағылыстыру нəтижелеріне

талдау бойынша есеп беру. Лабораториялық жұмыс: гендердің өзара əсерімен белглердің жыныспен тіркесе тұқым қуалауына жекелей шағылыстыру қою

(№3 тəжірибе).

Лабораториялық жұмыс: №3 тəжірибедегі F1 ұрпағына талдау жəне екінші ұрпақты алу үшін шағылыстыру жүргізу. (№3 тəжірибе). Жыныс генетикасы. Табиғатта жыныстардың тепе-теңдік қатынасын алуды қамтамасыз ететін механизм. Жыныспен тіркесетін белгілердің тұқым қуалауы.

№3 тəжірибе: Екінші ұрпақты (№2 ) талдау. Жұмыс гипотезасын құру. Жұмыс гипотезасын Х2 тəсілі арқылы тексеру. Шағылыстырудың сызба нұсқасын құру. Алған мəліметтердің қорытындысы арқылы есеп беру (№3

тəжірибе). Бірінші жəне екінші реттік хромосомалардың ажырамауы.

Генетикалық есептер шығару. Тіркесе тұқым қуалау жəне кроссинговер. Тұқымқуалаудағы хромосомалық теорияның негізгі қағидалары. Кроссинговердің генетикалық жəне цитологиялық дəлелі. Кроссинговердің механизмі. Тең емес кроссинговер. Митотикалық кроссинговер. Хромосомада гендердің түзу сызық бойымен орналасуының дəлелі. Генетикалық карта құру. Тіркесу топтарын жəне тіркесу күшін анықтау

(есептер шығару).

Генетикалық материалдың гендер, хромосомалар, геном деңгейіндегі өзгергіштігі. Сыртқы орта мен жəне олардың эффектілерінің физикалық, химиялық, биологиялық факторлары. Генетикалық қауіпсіздіктің мəселелері.

Мутацияның сандық жəне сапалық тəсіл арқылы есептеу.

ДНҚ жəне РНҚ-ның құрылымы. Пуриндер жəне пиримидиндер. Рибоза жəне дезоксирибоза. Фосфор қышқылының қалдықтары. Нуклеотидтердің құрылысы - нуклеин қышқылдарының мономерлері. Біріншілік жəне ДНК-ның үш өлшемді құрылысы. РНҚ формалары (мРНҚ, рРНҚ, тРНҚ). ДНҚ репликациясы. Репликацияның жартылай концервативті механизмі.

Дөңгеленген сақинаның гипотезасы. Оказаки фрагменттері. Репликация процесіне қатысатын ферменттер. ДНҚ-полимеразасының қасиеті. Геннің жіңішке құрылымы. Промоторлардың құрылысы. Экзон-интрондық

құрылым. Прокариоттар мен эукариоттар организмдердің гендерінің

айырмашылығы. Генетикалық код. Транскрипцияның механизмі. Транскрипцияға қатысатын ферменттер. МРНҚ жəне иРНҚ. Сплайсинг жəне процессинг.

Белок биосинтезі. Рибосоманың құқрылысы. тРНҚ. Трансляцияда қатысатын факторлар. Трансляция этаптары. ДНҚ репарациясының механизімі.

Рекомбинацияның молекулярлық механизімі.

Нәтижесінде: микробтардың даму теориясы негіздерін, оларды өсірудің əртүрлі тəсілдердің заңдылықтарын, зат алмасудың негізгі жəне қосымша жолдарын, микроорганизмдердің энергияны алу тəсілдерін, жасушаның негізгі құрамдарын түз амалдарын, биологиялық белсенді заттар өндірісінде микробтарды пайдаланудың мүмкіншіліктері.Студенттералған білімдері арқылы теориялық дайындығын шыңдап, білік пен дағыдыларын іс жүзінде пайдалана білу қажет:микроорганизмдерге керек азот, көміртегі, фосфор көздерін, рН пен температураның қолайлы мөлшерін анықтау, биомасса мен өнімдерді алудың лабораториялық регламент тəртібін жасау. Бұл үшін микроб жасушасындағы негізгі физиологиялық процестерді зерттеп, тəжірибе жасаудан дақылдарын игеру шарт.

Негативті геномы бар РНК-құрамды вирустар. Құрамында ДНК-сы бар вирустар. Ретровирустар. Негативті, позитивті геномы бар вирустардың репродукциясы. Бір жəне екі

жіпшелі ДНК-сы бар вирустардың репродукциясы.

Вирустардың дақылдануы. Ұлпалы дақылдардың əдісі, клетка дақылдардың əдісі,тауық эмбриондарында дақылдау əдісі.

Бактериофагтар. Фагтардың химиялық құрамы мен құрылымы. Фагты геномдардың типтері. Фагтардың дақылдану əдістері. Фагтардың тазаланған препараттарын алу, тазалау жəне концентрация əдістері. Вирус пен клетканың өзара əсерлесуі. Репродукция этаптары. Вирус бөлшектерінің адсорбциясы. Нуклеин қышқылын егу. Бастапқы жəне Соңғы белоктардың жəне нуклеин қышқылдарының синтезі. Вирус бөлшектерін

жинақтау жəне клеткадан шығуы. Баяу жəне вирулентті фагтар. Лизогения.

Микроорганизм популяцияларының өсу қисық сызығын анықтау.Жасушалардың биомассасын анықтау. Микроорганизм түрлеріне қарай олардың белсенділігін анықтау. Мутагендердің əсерін анықтау.

Бақылау формасы: аралық бақылау, қорытынды (емтихан).

Физиология ғылымының жаңа жетістіктерімен таныстыру жəне даму болашағын көрсету;

физиологияның барлық салаларынан іргелі білім беріп, физиологиялық ой қалыптастыру, тиімді биотехнологиялық тəсілдерді зерттемелеу үшін қолдануларына жол ашуға

Жануарлардың құрылыстық жəне функционалды ұйымдасуының негізгі принциптері Ұлпалар, ағзалар, ағзалар жүйелері. Организмнің тіршілік əрекетінің негізгі көріністері жəне олардың реттелуі. Организмнің функцияларын жүйелі талдау. Гомеостаз туралы ұғым. Гомеокинез.

Қозғыштық жəне қозу. Қозғыш ұлпалардың жалпы сипаттамасы. Биологиялық мембраналарда өтетін тасымалдау процестер Активті тасымалдау. Пассивті тасымалдау.

Орталық жүйке жүйесінің (ОЖЖ) жалпы физиологиясы. Жүйке жүйесінің эволюциясы. Нейрон - құрылымдық жəне функциональдық ОЖЖ - нің бірлігі. Жүйке орталықтары деген ұғым. Реттелудің рефлекторлық принциптері. Рефлекторлық доға. Рефлекстердің түрлері. Сезгіш ағзаларының физиологиясы Сезгіштік жүйелер. Талдағыштар. Сезгіш ағзалары Омыртқалылардың көру ағзалары. Омыртқалылардың есту жəне денені белгілі қалыпта ұстау ағзалары. Дəм сезу ағзалары. Иіс сезу ағзалары. Тері рецепциясы.

Вегетативтік жүйке жүйесінің құрылысы мен қызметінің ерекшеліктері.

Вегетативтік жүйке жүйесінің симпатикалық жəне парасимпатикалық бөліктері. Шартты жəне шартсыз рефлекстер. Жануарлардың жүйке жүйесінің дамуы жəне іштен туып пайда болған мінез-қылқы. Мінез-құлықтың жүре пайда болған түрлері.

Адам жəне жануарлар жоғары жүйке іс-əрекетінің жалпы типтері. Ауыл шаруашылық малдардың және адамның мінез-құлқының күрделі түрлері: метаболикалық (тамақтану), қорғаныс, жыныстық, ата-аналық, əлеуметтік т.б. Мақсатты мінез-құлықтың жүйелі ұйымдасуы.

Гуморальды əсерлердің типтері. Ішкі сөл бездері, олардың сыртқыжəне араласқан бездерден айырмашылығы. Гормондар туралы ұғым. Гормондардың қызметі. Гормондардың жəне биологиялық активті заттардың химиялық жаратындысы.

Организмнің ішкі ортасы. Ішкі ағғзалар жүйесі жəне олардың реттелуі Қанның негізгі көрсеткіштері. Қанның физико-химиялық қасиеттері Эритроциттер, дейкоциттер, тромбоциттер.

Жүрек жəне қан тамырлар физиологиясы Қан айналу жүйесінің эволюциясы. Қан айналу шеңберлері. Жүректің құрылысы. Сүтқоректілердің жүрегі. Жүректің өткізгіш жүйесі.Жүректің автоматиясы. Жүрек етінің физиологиялық ерекшеліктері.

Тыныс алу жүйесінің физиологиясыТыныс алу процесінің маңызы. Тыныс алу ағзалары, олардың эволюциясы.Өкпедегі тыныс алу. Өкпе тыныс алуының механизмі. Өкпенің желденуі,өкпедегі газ алмасуы. Газ алмасу жəне газдар тасымалдануы.Тыныс алудың реттелуі. Реттелу деңгейлері.

Ас қорыту физиологиясы Ас қорыту процесінің маңызы, қызметі. Ауыз қуысындағы астың қорытылуы. Қарындағы ас қорытылу. Ішектегі ас қорытылу.

Негізгі жəне жалпы алмасу. Азоттық баланс. Күйіс қайыратындардың азоттық алмасуының ерекшеліктері. Көмірсулар алмасуы жəне оның реттелуі.

Майлар алмасуы жəне реттелуі Минералды алмасу. Организмдегі су алмасуы. Витаминдер. Витаминдердің маңызы. Энергия алмасу жəне жылу шығару.

Иммундық жүйенің физиологиясы Сүтқоректілердің иммундық жүйесінің мүшелері. Иммундық жауап, оның типтері Иммундық жауаптың механизмі.Антиденелер, құрылысы жəне қасиеттері. Активті жəне пассивті иммунизация

Зертханалық сабақтар:

1. 
   Қозғыш ұлпалардың физиологиялық қасиеттері.
   
2. 
   Орта жүйке жүйесінің, психикалық функцияларының физиологиясы.
   
3. 
   Физиологиялық функциялардың гормональды реттелуі.
   
4. 
   Қанның морфологиялық зерттеуі. Физико-химиялық зерттеу. Қан топтарын анықтау. Қанның спектральды сраптамасы.
   
5. 
   Жүрек физиологиясы. Жүрек етінің физиологиялық қасиеттері. Қан тамыр жүйесінің физиологиясы.
   
6. 
   Тыныс алу физиологиясы. Спирометрия. Пневмо
   
7. 
   графия.
   
8. 
   Зат жəне энергия алмасуын зерттеу.
   
9. 
   Ас қорыту жəне жылы реттеу физиологиясы.
   

кейінгі практикалық қызметтеріде қажетті игерген білімдерін , епшілділіктерін , дағдыларын толығымен пайдалана білуі тиіс:

теориялық жəне методологиялық физиологиясының негіздері тіршілік əрекетінің негізгі көріністері жəне олардың реттелуі туралы білуі тиіс:

организмнің вегетативті қызметтерінің механизмдері мен заңдықтарын.

Қорытынды бақылау түрлері:ағымды,аралық,соңында емтихан

Студенттер өсімдік жасушаларындағы органоидтардың құрылысын және қызметін, фотосинтездің жарықтағы және қараңғы фазасының маңыздылығы мен механизімін, тыныс алу субстраттарының тотығу жолдарын, фотосинтетикалық және тотықтырғыш фосфорлирлеуді, минералды элементтердің физиологиялық рөлін және олардың өсімдіктердегі метаболизмін, судың, минералды элементтердің өсмідік бойымен жылжуы мен жасушаға берілу механизімін, өсімдіктің өсуі мен дамуының заңдылықтары, өсімдік тұрақтылығының физиологиялық негіздерін білу керек.

Өсімдік клеткасының физиологиясы. Өсімдіктегі су алмасуы.

Фотосинтез.

Өсімдіктердің тыныс алуы. Өсімдіктердің зат алмасуы.

Өсімдіктердің минералдық қоректенуі.

Өсімдіктердің өсуі жəне дамуы. Өсімдіктердің төзімділігі.

Бақылау түрлері: Ағымдық, аралық, қорытынды (емтихан).