-кесте. Кәсіпорын еңбек ресурстарының сапалық құрамы

87 
Барлығы 
150 
170 
100 
100 
Жұмыс күшінің қозғалысы арқасында олардың сапалық құрамы өзгеріп 
отырғандықтан бұл мәселеге талдау кезінде көп назар аударылады. 
1.4.-кесте. Жұмыс күшінің қозғалысы туралы мәліметтер 
Көрсеткіш 
Өткен жыл 
Есеп беру жылы 
Жыл басындағы ӨӨП саны 
150 
180 
Жұмысқа қабылданғандар 
50 
80 
Шығып кеткені 
20 
40 
Өз еркімен шыққандар 
10 
20 
Еңбек тәртібін бұзғаны үшін 
жұмыстан босатылғандар 
2 
8 
Жыл соңындағы персонал 
саны 
180 
220 
Персоналдың 
тізімдік 
орташа саны 
168 
200 
Жұмыскерлердің қабылдау 
бойынша 
айналым
коэффициент 
0,3 
0,4 
Жұмыстан 
шыққан 
жұмыскерлер 
бойынша 
айналым коэффициент 
0,12 
0,2 
Кадрлардың 
тұрақсыздық
коэффициенті 
0,07 
0,14 
Кадрлардың 
тұрақтылық 
коэффициенті 
0,77 
0,7 
Жұмыс күшінің қозғалысын сипаттау үшін келесі көрсеткіштерге талдау 
жүргіземіз: 
Персоналды қабылдаудың айналым коэффициенті (Кқ ): 
К
қ
 = Жұмысқа қабылданған персонал саны /Персоналдың тізімдік орташа  
саны = 80/200 = 0,4ғ; 
 
 
 
Жұмыстан шыққан жұмыскерлердің айналым коэффициенті ( 
К
жш) ; 
К
жш
 
= Жұмыстан шыққан жұмыскерлер саны / Персоналдың тізімдік орташа
саны = 40/200 = 0,2 
Кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті (
К
тк): 
К
тк 
= Тәртіпті бұзған және өз еркімен жұмыстан шыққан жұмыскерлердің саны/
Персоналдың тізімдік орташа саны =28/ 200 =0,14; 
 
Кәсіпорын персоналы құрамының тұрақтылық коэффициенті 
К
кқ
 = Жыл бойында жұмыс істеген жұмыскерлердің саны/ Кәсіпорын
персоналының тізімдік орташа саны = 140/ 200 =0,7 
 
 
1.5.-кесте. Кәсіпорынның еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуі  
Жұмыскерлер категориясы 
саны 
Қамтамасыз 
етілгені,% 
жоспар 
нақты 
Өндіріс қызметкерінің тізімдік орташа саны 
240 
240 

88 
Сонымен қатар жұмысшылар,
пішуші 
192 
36 
197 
38 
тігінші 
108 
113 
Көмекші жұмысшылар 
48 
46 
Инженерлік-техникалық 
қызметкерлер 
және 
қызметшілер 
48 
43 
 
 
 
1.6.-кесте. Жұмысшылардың біліктілік деңгейіне байланысты құрамы
 
 
Жұмысшылар разряды 
Жыл соңындағы 
жұмысшылар саны, 
адам 
Тарифтік 
коэффициенті 
өткен жыл 
Есеп 
беру 
жылы 
1 
12 
11 
1,00 
2 
18 
16 
1,30 
3 
24 
30 
1,69 
4 
60 
79 
196 
5 
42 
40 
2,27 
6 
24 
30 
2,63 
Барлығы 
180 
206 
Жұмысшылардың орташа тарифтік разряды 
Орташа тарифтік коэффициенті 
 
1.7.-кесте. Кәсіпорын еңбек ресурстарының сапалық құрамы 
Көрсеткіш 
Жұмысшылардың 
жыл 
соңындағы 
саны 
Меншікті 
үлесі, % 
өткен жыл 
Есеп 
беру 
жылы 
өткен 
жыл 
Есеп 
беру 
жылы 
Жұмысшылар тобы: жасына қарай,20 жасқа дейін 
15 
9 
10 
5 
20-дан 30 –ға дейін 
15 
25 
10 
13 
30-дан 40-қа дейін 
30 
34 
20 
20 
40-тан 50-ге дейін 
30 
81 
20 
30 
50-ден 60-қа дейін 
38 
34 
26 
20 
60-тан үлкен 
21 
17 
14 
10 
Барлығы: 
150 
170 
100 
100 
Біліміне қарай 
5 
- 
3,3 
- 
Аяқталмаған орта 
30 
34 
20 
20 
Орта маманданған 
105 
119 
70 
70 
Жоғарғы білім 
10 
17 
6 - 7 
10 
Барлығы: 
150 
170 
100 
100 
Еңбек өтіліне байланысты: 5жылға дейін 
15 
20 
10 
12 
5-тен 10-ға дейін 
22 
22 
15 
13 
10-нан 15-ке дейін 
30 
43 
20 
25 
15-тен 20-ға дейін 
45 
46 
30 
27 
20-жоғары 
38 
39 
25 
23 

89 
Барлығы: 
150 
170 
100 
100 
 
1.8.-кесте. Жұмыс күшінің қозғалысы туралы мәліметтер 
 
Көрсеткіш 
Өткен жыл 
Есеп беру жылы 
Жыл басындағы ӨӨЖ саны 
180 
206 
Жұмысқа қабылданғандар 
60 
96 
Шығып кеткені 
24 
48 
Сонымен қатар: 
өз еркімен шыққандар 
12 
24 
Еңбек 
тәртібін 
бұзғаны 
үшін 
жұмыстан 
босатылғандар 
2 
10 
Жыл соңындағы персонал саны 
180 
220 
Жұмыскерлердің қабылдау бойынша айналым 
коэффициенті 
0,3 
0,4 
Жұмыстан шыққан жұмыскерлер бойынша 
айналым коэффициенті 
0,12 
0,2 
Кадрлардың тұрақсыздық коэффициенті 
0,07 
0,14 
Кадрлардың тұрақтылық коэффициенті 
0,77 
0,7 
 
 
 
2 – тәжірбиелік сабақ тақырыбы: 
Ұйымдағы қызметкерлерді пайдаланудың тиімділігін талдау 
 
 
Талқыланатын сұрақтар: Персонал рентабельділігінің көрсеткіші, персонал 
рентабельділігінің факторлық моделі, персонал рентабельділігінің факторлық талдауы, 
персонал рентабельділігінің деңгейіне жылдық бір адамға шаққандағы өнімінің өзгеруіне 
әсер ететін факторлар. 
Берілген есеп 
2.1.-кестенің мәліметтері бойынша «Алмас» кәсіпорынның еңбек ресурстарын 
тиімді пайдалануын бағалау қажет. Еңбек өнімділігінің өзгеруі мен сатылған өнімнің 
жалпы шығарылған өнімге қарағандағы үлесінің, сонымен қатар, сатылған өнімнің 
рентабельділігінің әсерін анықтау керек. 
2.1.-кесте. «Алмас» кәсіпорынның 2006 -2007 жылдар бойынша техникалық –
экономикалық нәтижелері 
 
Көрсеткіш 
 
өзгерістері 
Т0 
Т1 
Өнімді сатудан түскен таза табыс, мың теңге 
15477 
17417 
+1940 
Есеп беру жылында ағымдағы бағамен шығарылған 
өнімнің жалпы көлемі, мың теңге 
80000 
100320 
+20320 
Өнімді сатудан түскен табыс, мың теңге 
82410 
96530 
+14120 
Қызметкерлердің орташа саны, адам 
200 
200 
- 
Сатылған өнімнің рентабельділігі, % (Rсату ) 
18,78 
18,04 
-0,74 
Өндірілген өнімнің құнындағы сатылған заттың 
үлесі 
( С үлесі
) 
1,0301 
0,9622 
-0,0679 

90 
Бір қызметкердің орташа жылдық өнім шығаруы 
(ағымдағы бағамен), мың теңге (ӨОЖ ) 
400 
501,6 
+101,6 
Бір қызметкерге шаққандағы таза табыс, мың теңге 
77,385 
87,085 
+9,7 
Жалпы персонал санына қарағандағы жұмысшылар саны үлесінің әсерінен жылдық 
бір адамға шаққандағы саны үлесінің әсерінен жылдық бір адамға шаққандағы өнімінің 
өзгеруін, орташа жұмыс күнінің ұзақтығының, бір сағатта бір адамның шығарған өнімінің 
және зат бағасының персонал рентабельділігіне әсерін анықтау керек. 
 
Есепті шығаруға ұсыныс. Нарықтық экономика жағдайында кәсіпорынның еңбек 
ресурстарын қолдану тиімділігін бағалау үшін қызметкерлердің рентабельділік
көрсеткіші өте маңызды болып табылады (таза табыстың орта мерзімдік ӨӨП санына 
қатынасы) 
R
ӨӨП 
= ТТ / ӨӨП =(ТТ /ӨСТ) * (ӨСТ /ӨӨ) *(ӨӨ /ӨӨП) = 
R
сату * С үлесі * ОЖӨ; 
 
R
ӨӨП – 
персонал рентабельділігі 
ТТ - өнімді сатудан түскен таза табыс 
ӨӨП - өнеркәсіп -өндірістік персонал құрамының орташа тізімдік саны 
ӨСТ -өнімді сатудан түскен табыс 
ӨӨ - ағымдағы баға бойынша өнім өндірудің құны 
R
сату – айналым (сату) рентабельділігі 
С үлесі – жалпы шығарылған өнім көлеміндегі сатылған өнім үлесі 
ОЖӨ - ағымдағы бағалар бойынша бір қызметкердің орташа жылдық өнім 
шығаруы. 
 
2.2. –кесте. Персонал табыстылығының деңгейіне әсер етуші жылдық өндіру 
деңгейінің өзгеру факторларын есептеу
Фактор 
Жылдық өндіру 
деңгейінің 
өзгерісі, ЖӨ 
Әсер есебі 
Бір 
қызметкерге 
шаққандағы 
таза табыс 
өзгерісі, 
мың теңге 
Жалпы 
персоналдың 
құрамындағы 
жұмысшылар үлесі 
+10 
ӨОЖ
жұ
* С
үлесі 0
* R
сату 
= 
(+10)* 1,03*18,78 / 100 
+1,9 
Бір жылдағы бір 
жұмысшының 
жұмыс 
істеген 
күндері 
-18,2 
ӨОЖ
к 
* * С
үлесі 0 * 
R
сату 
= (-18,2) 
* 1,03 * 18,78 /100 
-3,5 
Жұмыс 
күнінің 
орташа ұзақтығы 
-15,1 
ӨОЖ
к 
* * С
үлесі 0 * 
R
сату 
= (-
15,1)* 1,03*18,78 / 100 
-2,9 
Орташа 
сағаттық 
өндіру 
+41,3 
ӨОЖ
к 
* * С
үлесі 0 * 
R
сату 
= 
(+41,3)*1,03*18,78 /100 
+8,0 
Сату бағаларының 
деңгейі 
501,6-418 
ӨОЖ
к 
* * С
үлесі 0 * 
R
сату 
=(501,6-
418)*1,03*18,78 /100 
+16,2 
Барлығы 

жүктеу/скачать 1.21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: