Химия жєне биология” факультеті “Биология” кафедрасы

Бақылау сұрақтары

2. Автотрофты қоректенетін талшықтылар

3.Гетеротрофты қоректенетін талшықтылар
Глоссарий

1. 
   Автотрофты
   
2. 
   Гетеротрофты
   
3. 
   хроматафера
   
4. 
   миксотрофты
   

ОБСӨЖ №6

Тақырыбы: Книдоспоридалар систематикасы

Жоспар

1. Книдоспоридиялар типіне жалпы сипаттама

Кндоспоридиялылар типі екі класқа жатады. Шырышты споралылар немесе миксоспоридиялар және актиномиксидилар.

Актиномиксидилардың шырышты споралылардан негізгі айырмашылығы - споралары үш қақпақшалы, ішінде үш атқыш капсуласы және көптеген амеба тәрізді ұрықтары болады.

Шырышты споралылардың 1000-ға жуық түрі белгілі , балықтардың , қосмекенділер мен бауырмен жорғалаушылардың паразиттері. Иесінің әр түрлі мүшелерін зақымдайды. Миксоспоридиялардың барлық ядролары диплоидты, тек спора қалыптасқан кезде ядроның бөлінуі мейоз жолымен жүреді, соның нәтижесінде спора түзетін ядролар гаплоидты болып келеді.Споадан шыққан екі ядролы , амеба тәрізді ұрықтың екі ядролы, амеба тәрізді ұрықтың екі ядросы қосылып қайтадан диплоидты түрге айналады. Жыныстық поцестің осындай түрін автогамия деп атайды.

Тест

1. 
   Кндоспоридиялылар типіне
   

Б) Миксоспоридиялар және актиномиксидиялар

В) Миксоспоридиялар

С) Кинетопластидалар

Д) актиномиксидиялар

2. 
   Кндоспоридиялылардың қоректенуі
   

Б) гетеротрофты

В) паразитті

С) Фагоцитоз

Д) автотрофты және гетеротрофты

3. 
   Кндоспоридиялылардың көбеюі
   

Б) жынысты және жыныссыз

В) шизогамия

С) жыныссыз

Д) Автогамия

Бақылау сұрақтары

1. 
   Книдоспоридиялар типіне жалпы сипаттама
   
2. 
   Миксопоридиялардың көбеюі
   
3. 
   Миксопоридиялардың туғызатын аурулары
   

Глоссарий

1. 
   Вегетатив
   
2. 
   генератив
   
3. 
   панспоробласт
   
4. 
   плазмодия
   
5. 
   автогамия
   

ОБСӨЖ №7

Тақырыбы: Ішекқуыстылардың табиғаттағы маңызы

.

Жоспар

2 . Ішекќуыстылардыњ жіктелуі.

3 . Гидроидтар класына жалпы сипаттама.
Ішек ќуыстылар ќос ќабатты кµбіне сєулелі симетрия ретінде ќ±рылѓан жєндіктер. Олардыњ дене ќабырѓасы- эктодерма ж/е эндодерма болып екі ќабаттан ќ±ралѓан. Эктодерма дененіњ сыртын ќаптап эндодерма дененіњ б‰кіл ішкі ќуысына астарланып т±рады. Б±л ќуыс са ќорытушы органда болыптабылады. Себебі: оныњ ішіне ас жалѓыз тесік арќылы енеді, ол тесік ішкі ќуыспен сыртќы орталыќты жалѓастырып т±рады. Эктодерма мен эндодерманыњ арасында с‰йеніш пластинка немесе ќалыњ ќалыњ ќоймалжыњ тєрізді ќабат- мезоглей болады, эктодерма мен эндодерманыњ клеткаларынан т‰зілген. Ішек ќуыстылардыњ кµбісінде скелет бар. Ол не сыртында н/е мезоглейдіњ ішінде орналасады. Скелет кµбінесе известтен ќ±ралѓан.

Ішекқуыстылардың табиғаттағы маңызы.ОБСӨЖ №1

1 – апта

Тақырыбы: Ішек ќуыстылар ќос ќабатты кµбіне сєулелі симетрия ретінде ќ±рылѓан жєндіктер. Олардыњ дене ќабырѓасы- эктодерма ж/е эндодерма болып екі ќабаттан ќ±ралѓан. Эктодерма дененіњ сыртын ќаптап эндодерма дененіњ б‰кіл ішкі ќуысына астарланып т±рады. Б±л ќуыс са ќорытушы органда болыптабылады. Себебі: оныњ ішіне ас жалѓыз тесік арќылы енеді, ол тесік ішкі ќуыспен сыртќы орталыќты жалѓастырып т±рады. Эктодерма мен эндодерманыњ арасында с‰йеніш пластинка немесе ќалыњ ќалыњ ќоймалжыњ тєрізді ќабат- мезоглей болады, эктодерма мен эндодерманыњ клеткаларынан т‰зілген. Ішек ќуыстылардыњ кµбісінде скелет бар. Ол не сыртында н/е мезоглейдіњ ішінде орналасады. Скелет кµбінесе известтен ќ±ралѓан.

Ішек ќуыстылар жынысты ж/е жыныссыз жолмен кµбейеді. Ішек ќуыстылардыњ орасан кµпшілігі тењіз жєндіктері, т±щы суларда олардыњ азѓана µкілдері кездеседі. Б±л типтіњ осы кезде небары 9000-ѓа жуыќ µкілдері белгілі.

Ішек ќуыстылар µте ертедегі топ ж/е скелеттіњ бар болуына байланысты олардыњ кµпшілігі ќазба к‰йінде жаќсы саќталѓан.

Жіктелуі: 1-тип тармаѓы-Шанышќылар-Chidaria

1класс- Гидроиттылар-Hyroza

1 класс тармаѓы гидротєрізділер-Hydroidea

1отряд-Гидралар- Hydrida

2отряд- Гидроиттар – Leptolida

3отряд- Гидромедузалар-Trachyida

2класс тармаѓы – Сифонофорылар –Siphonophora

2класс Сцифойдалар- Sgyiphozoa

3класс Маржандар-Actinozoa

1 класс тармаѓы Сегіз сєулелілер- Octocorallia

2класс тармаѓы Алты сєулелілер- Hexacorallia

2тип тармаѓы Шанышќысыздар-Achidaria

1класс тармаѓы Ќармалаѓыштылар-Tentacullata

2класс тармаѓы Ќармалаѓышсыздар-Atentacullata

1 класс Гидроиттар –Hudrozoa

Ішкі ќ±рылысы: Гидраныњ дене ќабырѓасы экодерма ж/е эндодерма деп аталатын екі ќабаттан ќ±ралѓан. Б±л екі ќабатта эпителий –мусколь клеткасы деп аталдатын клеткалардан ќ±ралѓан. Кµбеюі: Гидралар жынысты ж/е жыныссыз жолдармен кµбейеді. Жыныссыз жолмен кµбейгенде гидралардыњ ‰стіне аналыќ организмнен бірте бірте бµлектеніп кететін б‰ршіктер пайда болады. Жаз бойы гидралар б‰ршіктену арќылы кµбейеді де к‰з т‰скенде жынысты жолмен кµбейе бастайды.

Ќоректенуі: Гидра-суда тіршілік ететін ±саќ шаян тєрізділерінен т.б.ќоректенеді. Оныњ б‰кіл денесінде єсіресе ќармалауыштарында жауынан ќорѓанатын ж/е жемісін аулаѓанда пайдаланатын атпа жасушаларыболады. Атпа клеткасыныњ цитоплазмасы, ядросы ж/е кµбіршік тєрізді дорбашасыболады. Атпалы дорбашаныњ ішінде жіњішке т‰тікше – апта жіпшесі орналасады. Судаѓы кішкене шаян µскіні тиіп кетсе атпалы дорбашасыныњ ішіндегі атпа жіпше лезде жазылады да бірден сыртќа атылып жеміне ќадалады. Сол кезде атпалы дорбашадаѓы улы зат жіпшеніњ µзегі арќылы т±тылѓан ќоректіњ денесіне жайылады. Гидра жемін ќармалауыштары арќылы аузына апарып ж±тады. Ас ішкі ќабатта ќорытылады.

Зєр шыѓару ж/е тыныс алуы: Гидрада арнаулы тыныс алу зєр шыѓару м‰шелері болмайды. Ол б‰кіл денесі арќылы суда еріген оттегін сіњіріп, кµмірќышќыл газын сыртќа шыѓарып отырады. Зєр шыѓаруды б‰кіл денесі арќылы ж‰зеге асады.

1. Ішекқуыстылар деп неге атайды?

А) ішектері қуыс болады
В) ішектері болмайды
С) ішек қуысында ас қортылады
Д) пора тесіктері болады
Е) ішегінде целом қуысы болады

2. Ішекқуыстыларға қандай ас қорыту процесі тән?

А) ас клетканың ішінде қортылады
В) ас қуыстың ішінде қорытылады
С) ас ішектің ішінде қорытылады
Д) ас клетканың және қуыстың ішінде қорытылады

3.Синфонфорлар қайда мекендейді ?

А) жер бетіндегі тұщы су қоймаларында;

В) солтүстік теніздерде;

С) жылы теңіздерде;

Д) жер астындағы су қоймаларыда;

Е) ыстық гейзер суларында.

4. Метагенез дегеніміз не?