319
ИМАНИ ГҮЛ
жауап беруі – дұға жасаған адамға сұрағанын беруі
арқылы, яки дұғасының сауабын ақыретке жинауы
немесе тілеген тілегінің көлемінде күнәсінің кешіруі
арқылы жүзеге асады
183
. Бірақ кісі күнә нәрсені тілемесе
немесе туысқандық қатынастың бұзылуын сұрамаса әрі
жасаған дұғам қабыл болмады деп асығыстық жасамаса
болғаны
184
.
Дұғалардың қабыл болуының басқа да шарттары бар.
Мысалы,
дұғаны ықыласпен жасау, ешбір харам аспен
қоректенбеу сияқты.
Пайғамбарымыз (с.а.у.) бір хадисінде
«Адамдар
дұғам қабыл болмайды деп шағым жасайды. Алайда,
оның ішкен-жегені, киген киімі харам болса, дұғасы
қалай қабыл болсын?» десе, басқа бір хадисінде: «Біліп
қойыңдар! Алла Тағала құлықсыз жүрекпен жасалған
дұғаны қабыл етпейді»
185
деген.
183
Тирмизидегі басқа бір риуаятта: «Тілеген тілегінің көлемінде
күнәсін кешіруі арқылы» дегеннің орнына «жасаған дұғасының
көлемінде жаманшылықтан сақтау арқылы» делінген.
184
Тухфатул-ахуази
Шарху Жамуғут-тирмизи, 2-том, 2426-бет.
«Дәрул байтул афкария» баспасы.
185
әл-Хаким, әл-мүстадрак алассахихайн, 1-том, 670-бет.
«Дәрулкутубил илмия» баспасы, Бәйрут, 1990 ж.
320
Жалпы пайғамбарлардың саны қанша?
Әйел затынан неге пайғамбар келмеген?
Жер
жүзіне
көптеген
пайғамбарлар
кел-
ген. Пайғамбарымыздың бір хадисінде жалпы
пайғамбарлардың саны жайлы 124
мың делінсе, басқа
бір хадисте 224 мың делінуде. Бірақ, бұл хадистердің
әлсіз хадистердің
қатарына жататынын да естен
шығармағанымыз жөн. Сондықтан жалпы жер бетіне
жіберілген пайғамбарлардың нақты саны бізге беймәлім.
Құранда жиырма сегіз пайғамбардың аты аталғанымен,
үшеуінің пайғамбар болып-болмауына қатысты ғалымдар
арасында әр түрлі пікірлер бар.
Пайғамбарлар тек қана
араб түбегіне келмеген. Барлық жерге, әр түрлі қауымдар-
ға арнайы пайғамбарлар жіберілген. Адамзаттың жараты-
лу мақсаты
«Ұлы Жаратушыны тану, оған ғибадат етіп,
өзіне жүктелген төл міндетін түсіну» сияқты күрделі
тақырыптар болғандықтан, бұларды түсіндіру үшін
адамзатқа пайғамбардың жіберілуі үлкен қажеттілік. Себе-
бі, жаратылыстағы осы ұлы мақсатты адам баласының
жалаң ақылымен қатесіз тауып, хақ пен нахақты уахидің
көмегінсіз ажыратып түсінуі әсте мүмкін емес. Адамның
бүгін тура дегені ертең қате шығып жататындығы да, міне,
сондықтан.
«Исра» сүресінде былай делінеді:
«Біз пайғамбар
Достарыңызбен бөлісу: 
