Issn 305-9397. Ғылым және білім. 2022. №1-1 (66) issn 2305-9397
Ауыл шаруашылығы ғылымдары
жүктеу/скачать 7.12 Mb. Pdf көрінісі
|
| ______ ____________Ауыл шаруашылығы ғылымдары
176 14 Barba M. et al. An overview of plant pathology and application of next-generation sequencing technologies //CAB Reviews. – 2015. – Т. 10. – №. 005. – P. 1-21. 15 Le D.T., Vu N.T. Progress of loop-mediated isothermal amplification technique in molecular diagnosis of plant diseases // Appl Biol Chem. – 2017. – Т. 60. ˗ № 2. – P.169-180. DOI 10.1007/s13765-017-0267-y. 16 Sapre S., Gontia-Mishra I., Thakur V.V., Sikdar S., Tiwari S. Molecular techniques used in plant disease diagnosis // Food Security and Plant Disease Management. – 2021. ˗ С. 405-42. doi.org/10.1016/B978-0-12-821843-3.00001-5. 17 Kaur N., Ishimaru C., Vinatzer B.A., Mehl H.L. Bacterial leaf streak of wheat // The Plant Health Instructor. ˗ 2020. DOI: 10.1094/PHI-I-2020-0512-01. 18 Valencia-Botın A.J., Cisneros-Lopez M.E.A. Review of the Studies and Interactions of Pseudomonas syringae Pathovars on Wheat // International Journal of Agronomy. ˗ Т. 2012. DOI:10.1155/2012/692350. 19 Berge O., Monteil C.L., Bartoli C., Chandeysson C., Guilbaud C., Sands D.C., Morris C.E. A User's Guide to a Data Base of the Diversity of Pseudomonas syringae and Its Application to Classifying Strains in This Phylogenetic Complex // PLoS ONE. – 2014. – Т. 9. ˗ № 9. e105547. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0105547 . 20 Curland R.D., Gao L.L., Bull C.T., Vinatzer B.A., Dill-Macky R., Van Eck L., Ishimaru C.A. Genetic diversity and virulence of wheat and barley strains of Xanthomonas translucens from the Upper Midwestern United States // Phytopathology. – 2018. – Т. 108. ˗ P. 443-453. DOI.org/10.1094/PHYTO-08-17-0271-R. ТҤЙІН Ауылшаруашылық дәнді дақылдары, оның ішінде бидай бактериялық аурулар кӛптеген жабайы дәнді дақылдарға әсер етеді, бҧл дақылдарды қоздырғыштардан тиімді қорғауды қиындатады. Қоздырғыштар Pseudomonas және Xanthomonas тобына жататын таяқша тәрізді бактериялар. Бидайдың және басқа да дәнді дақылдардың және жабайы және ауылшаруашылық дәнді дақылдарының аса қауіпті бактериялық ауруларының қоздырғыштарына-қара (Xanthomonas campestris) және базальды (Pseudomonas syringae) бактериоздарына экологиялық - генетикалық мониторинг жҥргізілді. Қазақстанның батысы мен солтҥстігінде бактериялық аурулардың белгілері бар дәнді дақылдардың 93 ӛсімдік ҥлгісі жиналып, ДНҚ-ның 120 ҥлгісі бӛлінді. Спецификалық маркерлерді пайдалана отырып, бактериялық аурулар қоздырғыштарының молекулярлық скринингі Қазақстанның солтҥстік ӛңірінде базальды және қара бактериоздар қоздырғыштарының және олардың патоварларының болуын кӛрсетеді. Аймақтың ITS тізбегін қолдана отырып, дәнді дақылдарды жҧқтыратын бактериоздар анықталды. Қарағанды, Қостанай және Ақмола облыстарынан жиналған ҥлгілерде базальды бактериоздың (Pseudomonas syringae) қоздырғышы анықталды, бҧл осы бактерия геномының тҥрге тән учаскесін секвенирлеу нәтижелерімен расталады. Молекулалық әдістер негізінде дәнді дақылдардың бактериоздарын сәйкестендіру әдісін әзірлеу бойынша зерттеулер Қазақстан ҥшін де, әлемдік қоғамдастық ҥшін де мҥлдем жаңа және маңызды болып табылады. РЕЗЮМЕ Проведен эколого-генетический мониторинг возбудителей наиболее опасных бактериальных болезней пшеницы и других зерновых культур - возбудителей черного (Xanthomonas campestris) и базального (Pseudomonas syringae) бактериозов дикорастущих и сельскохозяйственных зерновых культур. В общей сложности, на западе и севере Казахстана, было собрано 93 образца растительного материала и выделено 120 образцов ДНК. Молекулярный скрининг на наличие возбудителей бактериальных болезней с использованием специфических маркеров выявил наличие возбудителей базального и черного бактериозов, а также их патоваров на территории северного региона Казахстана. Бактериозы, поражающие злаки идентифицировались с использованием последовательностей ITS-области. Возбудитель базального бактериоза (Pseudomonas syringae) был идентифицирован в образцах из Карагандинской, Костанайской и Акмолинской областей, что подтверждалось результатами секвенирования видоспецифичного участка генома данной бактерии. Исследования по |