29-билет
1. ХVІ – ХVІІ ғғ. қазақ хандығының мемлекеттік–әкімшілік құрылымы.
2.Қазақстанда 1920- 1940жж. жоғарғы оқу орындарының ашылуы мен білім беру жүйесінің қалыптасуы және дамуы.
3. Тарихи оқиғалар және олардың маңызы бойынша берілген кестені толтырыңыз.
№
|
Кезең
|
Оқиға
|
Орны
|
Тарихи маңызы
|
|
1
|
1465-1466жж
|
Керей мен Жәнібек сұлтандардың көшуі
|
Батыс Жетісу,Шу, Қозыбасы
|
Қазақ хандығы құрылды,Керей жан болды,Жәнібек ақылдасар тірегі
|
|
2
|
1925ж
|
Қазақ АКСР-і ОАК төралқасы О.Исаевтің баяндамасы бойынша мемлекет астанасын Орынбордан Ақмешітке көшіру туралы шешім шығарды
|
Қызылорда
|
1925 жылдың көктемі мен жазында мемлекеттік басқару органдары Сыр бойына көшірілді. Орынбор шаһары мен губерниясы Ресей Федерациясы құрамына берілді. Жаңа астана құрылысына және Қызылорданың Қазақстанның саяси, экономикалық және мәдени орталығы ретіндегі қызметін орнықтыруға С.Қожанов, Т.Рысқұлов, Ж.Мыңбаев, Н.Нұрмақов, М.Тынышпаев, А.Кенжин, С.Ақаев, А.Серғазин, О.Исаев, С.Сәдуақасов, С.Есқараев, т.б. қоғам қайраткерлері белсенді қатысты. Қызылорда 1929 жылы мамыр айына дейін Қазақ АКСР-і астанасы болды
|
|
3
|
1728 жылы
|
Бұланты шайқасы
|
Ұлытау етегінде, Бұланты мен Білеуті өзендері аралығындағы Қарасиыр жазығында
|
Шайқас қазақ жауынгерлерінің рухының мықтылығын көрсетіп, бірлікте кез келген жауды жеңе алатынына көз жеткізді.
Тарихта Бұланты-Білеуті шайқасының маңызы ерекше. Өйткені бұдан кейін қазақтар үстемдікке ие болып, жоңғарлар басып алған жерлерді азат ете бастады.
|
|
4
|
1986ж
|
Желтоқсан оқиғасы
|
Алматы
|
Бұл оқиға ұлт азаттық тарихында ерекше орын алды. Ұлттық рұхтың жаңғыру , қайта түлеу кезіңіні басы болды. Бұл қозғалыс Одақ көлемінде жалғасын тапты,.КСРО-ны құрушы республикалардың бөлініп шығып, мемлекеттік егемендігін жарялауына жеткізді.
|
|
1. ХVІ – ХVІІ ғғ. қазақ хандығының мемлекеттік–әкімшілік құрылымы.
|
|
Сатылары
|
Басқарудың ұлттық жүйесі
|
Бірігудің түрлері
|
Бас-шысы
|
Басшының міндеттері
|
Басшы-ның негізгі қасиеттері
|
1
|
Ауыл
|
Туыстас, қандас
|
Ауыл
басы
|
Ауылдастарының шаруашылығын басқару,маусымдық көші-қон уақытын белгілеу,адам, көлік күшін дұрыс пайдалану, салықтың уақытында дұрыс төленуін қадағалау
|
Білгір, тәжірибелі, саяси беделге ие, ауқатты.
|
2
|
Ата аймақ
|
Жеті атадан қосылатын бірнеше ауылдан
|
Ақсақал
|
Шаруашылықты, алым-салықты қадағалау, ақсақалдық шешімін екі айтқызбай екі орындап отыруы
|
Жоғары мәртебеге ие , жасы келген
|
3
|
Ру
|
10 немесе 15 аймақтан
|
Рубасы
|
Рудың тағдыры рубасының тапқырлығы мен қабілетіне тікелей байланысты
|
Көпті көрген, мол тәжірибелі, білікті, білгір
|
4
|
Арыс
|
Бірнеше рудан
|
Би
|
Бүкіл қауым бидің билігін орындауға міндетті, би әділетті болуы керек
|
Әділ,шешен, ақыл-кеңес бере алатын
|
5
|
Ұлыс
|
Бірнеше арыстан
|
Сұлтан
|
Ұлыс ішіндегі жер, барымта, алым-салық, әскер, көші-қон мәселелерімен айналысты.Халықтың жағдайы сұлтанның қабілетті басқаруына байланысты
|
Ақсүйектер әулетінен
|
6
|
Жүз
|
Бірнеше ұлыстан
|
Хан
|
Жер мәселесі, әскер,ішкі, сыртқы тұрақтылық, сот мәселесінің барлығы ханның тікелей араласуымен жүзеге асырылып отырды.
|
Тек қана хандар әулетінен
|
7
|
Хандық
|
Үш жүзден
|
Қаған /ұлы хан/
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
