Ж. У. Кобдикова педагогика ғылымдарының докторы

151
4­бөлім. Ойлау дизайны
Ди зайн-ой шылдар пси хо ло гия ны зерт те ген сәу лет ші, MBA дә ре же сі бар 
су рет ші не ме се мар ке то логияда тә жі ри бе сі бар ин же нер бо луы мүм кін. Көп 
салалық ко ман да да әр кім өзі нің кә сі би көз қа ра сын қор ғағандықтан, бұл ұзақ
дау лар дың се бе бі бо ла ды.
Ди зайн-ой шылдар үшін дұ рыс не ме се дұ рыс емес мі нез-құ лық бол май ды, 
кез кел ген мі нез-құ лық бел гі лі бір ма ғы на ға ие. Оның мін де ті – адам дар дың 
не ні қа лай ты нын тү сі ніп, қамтамасыз ету.
Адам дар дың нақ ты қа жет ті лік те рін білу өте қи ын, өйт ке ні адам дар кез кел-
ген қо лай сыз дық тар ға шығармашыл түрде икемделіп кетеді: қау іп сіз дік бел-
дік те рі не оты ра ды, қол дарына пин-код тарды жа за ды, есік тұт қа ла ры на пид-
жак тарын іле ді жә не ве ло си пед тер ді парк те гі орын дық тар ға бай лай ды. Ген ри 
Форд: «Егер мен клиент тер ден олар ға не қа жет еке нін сұ ра сам, олар: «жылда-
мырақ шабатын ат» деп жау ап бе рер еді. Сон дық тан фо кус-топ тар жә не сау-
ал на ма лар си яқ ты дәс түр лі әдіс тердің аясында: «Сіз не қа лай сыз?» деп сұ рау 
арқылы нақты ақпарат алу қиын. Ди зайн-ой шыл дар дың на ғыз өне рі адам дар ға 
өз де рі нің жа сы рын қа жет ті лік те рін көрсетуге кө мек те суіне негізделеді. Бұ ған 
та быс ты ди зайн-бағ дар ла ма ның үш өза ра кү шей ті ле тін эле ме нт те рі не: қы ра-
ғы лық, бай қам паз дық жә не эм па тия ға ба ғыт та лып қа на қол жет кі зу ге бо ла ды.
Қы ра ғы лық – кең се ден сырт қы әлем ге шы ғу жә не қа ра пай ым өмір дегі 
адам дар дың мі нез-құл қын мұ қи ят зерт теу. Адамдардың бей са на лық әре-
кет тері оларға шын мә нін де не қа жет екен ді гін білдіреді.
Шы дам ды жә не мұ қи ят ба қы лау шы дү кен ие сінің жел ден есік жа бы лып 
қал мас үшін есік ас ты на бал ға са ла тынын байқайды.
Бай қам паз дық – адам дар дың не іс теп жат қа нын кө ре бі лу жә не олар не 
ту ра лы ай тып жат қа нын ес ти бі лу. Қа ра пай ым адам дар ды ба қы лау еш қан дай 
жа ңа ақ па рат бер мей ді. На рық тағы қарапайым клиент тер дің әдет те рін зер де-
леу дің ор ны на, бас қа ша өмір сү ре тін ерек ше пай да ла ну шы лар ды та бу ке рек, 
олар бас қа ша ой лай ды жә не тұ ты на ды. 
Эм па тия – қор ша ған адам дар дың се зім де рін, үміт те рін жә не ой ла рын 
дәл солар секілді қабылдай білу қабілеті. Ең ал ды мен, адам дар дың мі нез-құл-
қы ның қандай да бір ақыл ға қо ным ды эле ме нт те рі – күр де лі жә не қа ра ма-
қай шы әлем мен кү ре су тә сіл де рі еке нін ұғы ну ке рек. Ди зайн-ой шыл дар дың 
мис сия сы – өз ба қы лау ла рын құн ды ақ па рат қа, ал ақ па рат ты өмір ді өз гер те тін 
өнім дер мен қыз мет тер ге ай нал ды ру.
1970 жыл дар да ғы Xerox PARC үшін гра фи ка лық ин тер фейс жа са ған Тим 
Мотт жә не Лар ри Тес лер «жұ мыс үс те лі» ме та фор асын ұсын ды. Әр бір әле-
ует ті пай да ла ну шы ға та ныс бұл образ ком пью тер ді алыс, күр де лі жә не жо ға ры 
ғы лы ми тех но ло гия дан кең се де жә не тіп ті үй де пай да ла ну ға бо ла тын ас пап-
тар ға ай нал ды ру ға кө мек тес ті.
Экс пе ри менттер
Шы ғар ма шы лық ко ман да да қа те лік терге арналған орын, уа қыт жә не 
бюд жет бо луы ке рек. На ғыз ди зайн-ой шыл дар жа ңа ба ғыт тар мен идея лар ды 
із деу ге ұм ты ла ды.
1960 жыл да ры Hewlett-Packard-тің жас ам би циоз ды ин же нері Чак Хауз 
кор по ра тив тік ере же лер ді бұз ды жә не элект рон ды-сәу ле лі тү тік тер де гі кең 
фор мат ты эк ран дар ды әзір леу бой ын ша құ пия зерт ха на құр ды. Осы заң сыз 

жүктеу/скачать 6.1 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: