2 - тарау. «Тәжік тілі» оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
1-параграф. «Тәжік тілі» оқу пәнінің мазмұны
8. «Тәжік тілі» пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 72 сағатты;
2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 72 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі «Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
9. «Тәжік тілі» пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдарына сәйкес ұйымдастырылған. Бөлімдер сабақтардағы күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттары бар бөлімшелерден тұрады.
10. Әр бөлімде көрсетілген оқытудың мақсаттары мұғалімге сөйлеу қызметінің оқытудың келесі кезеңдері төрт түрін (тыңдау, сөйлеу, оқу, жазу), сонымен қатар оқушылардың жетістіктерін бағалау, оларға ақпарат беру әзірлеу бойынша жұмысты жүйелі түрде жоспарлауға мүмкіндік береді.
11. Оқу пәні мазмұнына 4 бөлім кіреді:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым.
4) әдеби тіл нормасы
12. «Тыңдалым және айтылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Хабардың/ақпараттың мазмұнын түсіну;
2) Негізгі ойды анықтау;
3) оқиғаларды болжау;
4) Диалогқа қатысу;
5) Монологтық сөйлем құрастыру.
6) Тыңдалған материалды бағалау.
13. «Оқылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Ақпаратты түсіну;
2) Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау;
3) Оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктердің қолданылуын түсіну;
4) Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау;
5) Сұрақтарды құрастыру және бағалау;
6) Оқудың түрлері;
7) Әртүрлі көздерден ақпарат алу;
8) Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
9) Мәтінді түсіндіру.
14. «Жазылым» бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жоспар құру;
2) Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын көрсету;
3) Презентацияның әртүрлі формаларын қолданып мәтіндер жазу;
4) Түрлі және стильдегі мәтіндерді құру;
5) Эссе жазу;
6) Шығармашылық жазу;
7) Мәтіндерді түзету және өңдеу.
15. «Әдеби тіл нормасы бөлімі» келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Орфографиялық нормаларды сақтау;
2) Лексикалық нормаларды сақтау;
3) Грамматикалық нормаларды сақтау;
4) Пунктуациялық нормаларын сақтау.
16. 10-сыныпқа арналған «Тәжік тілі» оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну; фактілік және пікірдің айырмашылығы; байланыстың негізгі емес құралдарын ескере отырып, негізгі ойды анықтау; мәтінде көтерілген мәселе бойынша мазмұнды болжау; пікірсайысқа қатысу, өз ұстанымын дәлелдеу, мәселені шешудің әртүрлі тәсілдері туралы ұсыныс; егжей-тегжейлі монолог құрылыс (берілген тақырып бойынша, наным бойынша негіздеме), оның ішінде әлеуметтік-саяси, әлеуметтік-мәдени және білім беру және ғылыми салалардағы кемінде 3 микротема; тыңдалған материалды сенімділік тұрғысынан бағалау, ақпараттың өзектілігі, өз пікірін білдіру;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын ақпаратын түсіну, мәтіндегі ақпаратты басқа көздерден алынған ақпаратпен салыстыру / жеке тәжірибе; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі жазбалардың, иллюстрациялардың, тақырыпшалардың рөлін анықтау; мәтіндегі арнаулы лексиканы, аббревиатураларды, парафразаларды, тұспалдарды, эвфемизмдерді және басқа да мәнерлеу құралдарын қолдануды түсіну; түрлі жанрдағы мәтіндердің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін, ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерінің ерекшеліктерін (очерк, эссе, мақала), публицистикалық стильді (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе) анықтау; оқылған мәтін бойынша зерттеуге арналған сұрақтар мен идеяларды құрастыру; қарауды оқу, сканерлеу және егжей-тегжейлі оқу әдістерін пайдалану; әртүрлі көздерден ақпаратты алу және синтездеу, әртүрлі көзқарастарды салыстыру; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың ұстанымын ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; сөйлемнің, абзацтың мазмұнын, оның тақырыппен, негізгі оймен, автор позициясымен байланысын түсіндіру;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды қайталау; ақпаратты график, кесте, диаграмма, диаграмма, инфографика, оның ішінде түрінде көрсету. АКТ көмегімен; ғылыми-көпшілік субстиль мәтіндерін құру (көркем, очерк, мақала), публицистикалық стиль (ескерту, пресс-релиз, саяхат эссе); мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын есепке алу; эсселердің әртүрлі түрлерін, соның ішінде сыни мақалаларды жазу, ғылыми және публицистикалық әдебиеттерді талдау, автормен келіспеушілік/келісімсіздікті білдіру және негіздеу; оқырманға әсер ету құралдарын пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсаттарды, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; белгілі бір композициялық элементтер болып табылатын шығармашылық жұмыстарды, мәтін үзіндісін/фрагменттерін жазу;
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (дерексіз семантика етістіктерін, осы шақ жетілмеген формадағы етістіктерді қолдану) нормаларды сақтау; жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
17. 11-сыныпқа арналған «Тәжік тілі» оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) Тыңдалым және айтылым: мәтіннің негізгі және егжей-тегжейлі ақпаратын түсіну, автордың ұстанымына сыни көзқарасын білдіру; мәтін авторының мақсаты мен ұстанымы негізінде негізгі ойды анықтау; кестелер мен сызбалар бойынша мәтін мазмұнын болжау; іскерлік әңгімеге қатысу, мәселені шешу және келісімге келу; қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру-ғылыми салалар аясында көпшілік алдында сөйлеуге арналған егжей-тегжейлі монолог құру; тыңдалған материалды нанымдылық тұрғысынан бағалау, оны сыни тұрғыдан бағалау;
2) Оқылым: әртүрлі мәтіндердің негізгі, егжей-тегжейлі, жасырын мәліметтерін түсіну, автордың ұстанымына сыни баға беру; мәтіннің негізгі идеясын жеткізудегі түстің, шрифттің әртүрлілігін, дыбыс және графиканың, гиперсілтемелердің рөлін ашу; мәтіндегі бейнелеу және экспрессивтік құралдарды, стильдік фигураларды және басқа да тәсілдерді қолдануды түсіну; ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдер мәтіндерінің түрлерін, ерекшеліктерін және тілдік ерекшеліктерін анықтау (реферат, тезистер, баяндамалар, көпшілік алдында сөйлеу); оқылған мәтін негізінде зерттеу сұрақтары мен гипотезаларды құрастыру; оқырманның өзіне қоятын коммуникативтік міндеттеріне байланысты оқудың әртүрлі түрлерін қолдану; әртүрлі көздерден ақпарат алу, қарым-қатынас орнату және негізделген қорытындылар жасау; тақырыпты, негізгі идеяны, проблеманы, мақсатты, мақсатты аудиторияны, автордың позициясын және оқырманға жасаған әсерін ескере отырып, мәтіндердің стильдік ерекшеліктерін (композициялық, тілдік және жанрлық) салыстыру; мәтін үзіндісінің мазмұнын түсіндіру, оның тақырыппен, негізгі оймен, авторлық позициямен байланысы;
3) Жазылым: тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұнын баяндау, негізгі ойды сақтай отырып, бастапқы материалды сығымдау және қайталау; ақпаратты презентация түрінде көрсету, кестелерді, диаграммаларды, графиктерді, диаграммаларды, аудиофайлдарды, фотосуреттерді, жылжымалы иллюстрацияларды пайдалану; мақсатты, мақсатты аудиторияны және сөйлеу жағдайын ескере отырып, ғылыми-публицистикалық стильдер мен ішкі стильдердің (реферат, тезистер, баяндама, көпшілік алдында сөйлеу) мәтіндерін құру; эссенің әртүрлі түрлерін, соның ішінде дәлелді және пікірталас түрлерін жазу, ғылыми, публицистикалық әдебиеттерде ұсынылған мәселені қарастыру және талдау, осы мәселені шешудің өзіндік жолдарын ұсыну және негіздеу; автордың сенімін, көзқарасын және сезімін көрсететін әдіс-тәсілдерді пайдалана отырып, әртүрлі жанрдағы сипаттау мәтіндері мен баяндау мәтіндерін жазу; мақсатты, мақсатты аудиторияны, коммуникациялық жағдайды және оқырманға әсерін ескере отырып, мәтіндегі бар барлық кемшіліктерді түзету және редакциялау; шығармашылық жұмыстар жазу (әңгімелеу мәтіндері мен аралас типтегі мәтіндер);
4) Сөйлеу нормаларын сақтау: орфографиялық нормаларды сақтау; ресми іскерлік стиль лексикасын, публицистикалық және ғылыми стильдерді, стилистикалық тұлғаларды қарым-қатынас мақсаты мен жағдайына сәйкес пайдалану; сөзжасамдық және морфологиялық (абстрактылы семантиканың етістіктерін, осы шақтың жетілмеген етістіктерін қолдану), синтаксистік (рефлексивті етістіктер мен қысқа пассивтік жалғаулары бар пассивті конструкциялармен, тұлғасыз сөйлемдерде) және стилистикалық нормаларды сақтау; әр түрлі байланыс түрі бар жай, жай күрделі және күрделі сөйлемдерде тыныс белгілерін қолдану.
Достарыңызбен бөлісу: |