Жаратылыстану-математикалық бағыт 2023-2024 оқу жылы



бет5/8
Дата30.05.2024
өлшемі39.34 Kb.
#502109
1   2   3   4   5   6   7   8
10с ЖМБ емтихан материалы

ӘТН тапсырмасы
3-тапсырма.Оқылым мәтінінен сөзжасамдық норма арқылы жасалған сөздерді кестеге толтыр.

Туынды сөз

Біріккен сөз

Қос сөз

Тіркесті сөз

























Оқылым

2 нұсқа Тапсырма. Мәтінді мұқият оқып шығып, төмендегі кестені толтырыңыз.



Жалпы Қазақстанда тұ­тас­тай индустрияландыру бағдар­лама­сын қолға алудың өзі батыл қа­­даммен пара-пар еді. Өйт­кені Мемлекет басшысы айтқан­дай, «Біз инновациялық-индус­триялық секторды тақыр жерден бас­тадық». Десе де, елдік ба­ғыт­тың дұрыстығы бірінші бес­жыл­дық­тағы табыстармен айқын білінді, бүгінде жоғары өнімнің жетістіктерін жұртшылық сезіне бастады. Индустрияландыру шара­патының арқасында іске қосыл­ған нысандардан бюджетке трил­лиондаған теңгенің өнім­дері түссе, жер-жерлерде құрыл­ған жұмыс орындары ел игілі­гіне қызмет етуде. Бастысы, еліміз­дің экономикалық құры­лы­мын өзгертуде маңызды қадам жаса­лып, жаһандық эконо­ми­каның алмағайып жағдайында дағдарысқа қарсы ден қоюдың тең­­дессіз тәжірибесін бастан өт­кердік. Нәтижесінде, Қазақ­стан­да алғашқы бесжылдықтың өзін­де 770-тен астам кәсіпорын іске қосылды, соның арқасында өң­­деуші өнеркәсіптің құры­лы­мы өзгеріп, отандық эконо­ми­ка­дағы дәстүрлі, қуатты метал­лур­гия, азық-түлік өнеркә­сібіне қо­сымша жаңа бағыт­тар ашылды. Қазақстанда индус­трия­лан­дырудың алғашқы жылдары өңдеуші өнеркәсіп өсімінің қар­қыны дәстүрлі өндіру саласынан алғаш рет асып түсті. Яғни 2011 жылдан бастап өңдеуші сек­тордың өсімі тау-кен өндіру сала­сын басып оза бастады. Соған орай, Қазақстан өңдеуші өнер­кәсіп секторының нақты өсімі бойынша Кеден одағы елдері арасында көшбасшы елге айналды.
Жалпы Ұлттық Өнім (ЖҰӨ) бір елдің баға бойынша есептелген, жыл бойы шығарған, дайын өнімін құрайды. Оған сол елде және сол елдің иелігіне жататын, шет елдерде шығарылған өнім құны да кіреді. ЖҰӨ-нің жалпы ұлттық табыстан айырмашылығы — оған өндірістік және өндірістік емес негізгі қорлардың амортизациясы және өндірістік емес жүйелер мен сыртқы экономикасы қызметтен түсетін табыстар да қосылады. ЖҰӨ-ді есептеудің әдістері ЖҰӨ-ді есептеудің бірнеше әдістері қалыптасқан: Қосымша құнды, шығынды және табысты қосу арқылы; Барлық кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халық ш-нда материалдық игіліктер өндіретін халықтың еңбекақысы мен басқадай табыстарын, әлеуметтік қамтамасыздандыру төлемдерін, пайда мен басқадай табыстарды, сондай-ақ, амортизациялық төлемдерді қосу арқылы. Соңғы тәсіл бойынша халықтың тауарлар мен қызметті тұтыну құны, қоғамдық ұйымдардың қызмет құны, ғылым мен басқару буындарына көрсетілген қызмет құны, қор жинау (күрделі қаржы және басқалар), сыртқы сауда сальдосы, экон. қызметтен түскен табыс сальдосы сияқтыларды қосу арқылы анықталады. ЖҰӨ шамасына баға деңгейінің әсері мол, ол баға индексі арқылы беріледі де, ағымдағы бағамен есептелген ұлттық өнім жалпылама (номинальді) көрсеткіш болып аталса, баға деңгейімен түзетілген ұлттық өнім нақты ЖҰӨ болып табылады. Ол ұлттық экономиканың дәл сипаттамасын береді. Қазақстандағы жалпы ұлттық өнім және оны есептеу әдістері Көптеген тауарлар және қызмет түрлері ЖҰӨ-де нарықтағы бағаларымен есептелінеді, ал кейбір тауарлар мен көрсетілген қызмет түрлері нарықта сипатталмайды, сол себепті нарықтық бағасы жоқ. Дегенмен, осы көрсетілген кызмет құны ЖҰӨ- ге енгізілуі керек, сол үшін біз оларды өлшеуіміз керек. Осындай бағалар шартты түрде есептелінген құн атауға ие болады. Мысалға, тұрғындарға әкімшілік, полиция және өрт сөндірушілер қызмет көрсетеді. Осы көрсетілген қызмет құнын бағалау қиын, себебі олар сатылмайды және нарық бағасын иемденбейді. ЖҰӨ құрамында осы мемлекеттік жұмысшылар өнімінің құнының көрсеткіші олардың жалақысы болып табылады. Яғни, ЖҰӨ-де арнайы есептелінген құн жалға берілген жеке үйлер, машиналар және ұзақ қолданылатын тауарлар іс жүзінде жасалынбайды. Онымен қатар кейбір тауарлар үйде жасалынып, үйде қолданылады, олар нарықта болмайды.
(286 сөз). https://el.kz/kz/news/archive/content-5061



Мәтіндегі негізгі ойды анықтаңыз

Қандай мәселе көтерілген?

Мәліметтер мен пікірлерді
анықтап жазыңыз.


















Жазылым

Эссе жазу барысында қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, сөзжасамдық және синтаксистік нормаларды сақтауды, абзац бен бөліктерге бөлуді, ойыңызды логикалық тұрғыдан жүйелі жеткізуді, жазылымға сай стильді ұстануды ескеріңіздер. Қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу («келісу,келіспеу» эссесі, аргументативті эссе).Сөз саны-140-150



  1. «Индустрияландыру-ұлттық өнім» қазақстандағы жалпы ішкі өнім жыл санап өсіп келе жатқандығын дәлелдеп аргументтік эссе жазыңыз.

    1. Эссе жазу барысында төмендегі клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданыңыз.

  1. абзац

Кіріспе сөз тіркестері / фразалар/.

  • Бұл халық арасында саналады...

  • Адамдар жиі бекітеді, ..

  • Көп адамдар ойлайды, ..

  • Кейбір адамдар қарсы...

  1. абзац

Өз көзқарасыңды білдіретін фразалар

  • Бұл жағдайда мен өз көзқарасымды түсіндірсем деп едім

  • Бұл мәселе бойынша мен өз ойымды білдірсем деп едім Талқыланған мәселенің артықшылығын білдіретін фразалар

  • Айтылғандай, мен соның пайдасына ... бірнеше себептерге

  • Соның пайдасына айтылатын көптеген заттар бар...

  • Ең жақсы. Ол..туралы..табылады... Көзқарасты санамалап шығу фразалары

  • Біріншіден, ең әуелі...

  • Бірінші кезекте...

  • Содан бастайық...

  • Екіншіден,үшіншіден, ақырында...

  • Соңғы кезекте емес...

Жаңа аргументтер қосатын фразалар

  • Бұдан басқа...

  • Сондай-ақ...

  • Бұдан басқа,..сондай-ақ...

  • Тек қана емес...

  • Бұдан өзгеше...

  • Ол туралы сөйлемей-ақ, ...

  1. абзац

  • Кейбір адамдар ойлайды, ...

  • Алайда олар түсінбейді, ...

  • Олар есепке алмайды,..

  • Олар ұмытады,...

  • Кейбір адамдар сендіреді,...

  • Мен онымен келісе алмаймын, өйткені...

  • Мен бұл пікірмен келісе алмаймын,өйткені...

  1. абзац

Қорытынды фразалар

  • Толықтай алғанда...

  • Қорытындысында...

  • Қорытындылай келе...

  • Барлық жағдайларды ескере отыра...

  • Соңында...

  • Барлығын ескере отыра...

__________________________________________________________________________________________________________________________________________


___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет