Жəңгір хан атындағы Батыс Қазақстан

21 
сағасына көтерілгенде қысым төмендейді, жəне ол кейбір биіктікте қанығу 
қысымына тең болады, ал жоғарыда – қанығу қысымы төмен болады. 
Р 
нас
болған аумақта мұнай құрамынан газ бөлініп шығады, егер 
бөлінген газдың көлемі көп болса, соған сəйкес қысым азаяды. 
Ұңғыманың фонтандауы ұңғыма түбіндегі қысым көп болған 
жағдайда немесе қанығу қысымы төмен болған жағдайда болуы мүмкін. 
Фонтанды ұңғыманың түбіндегі қысым
P
P
P
C



, (2.17) 
мұндағы Р

- ұңғыма тұрақты өніммен фонтандаған кездегі сорапты 
компрессорлық құбырдың башмагындағы қысым; Р=(Н-L)*

немесе H-L 
биіктіктегі түппен башмак арасындағы сұйық бағанының гидростатикалық 
қысымы; Н – ұңғыма тереңдігі; L – СКҚ ұзындығы; 
 - осы аралықтағы 
сұйықтың орташа тығыздығы.
Басқа жағынан, түптегі қысымды құбыр аралық кеңістіктегі сұйық 
деңгейі арқылы анықтауға болады. 
2
1
P
P
P
C


(2.18) 
мұндағы 
g
h
P


1
құбыраралық кеңістіктегі сұйық бағанының 
гидростатикалық қысымы; 
P
P
P



3
2
– құбыр ішіндегі сұйық деңгейінен 
жоғары орналасқан газдың тығыздығы; Р
3
– құбыр аралық кеңістіктегі 
ұңғыма сағасына жиналған газдың тығыздығы; 

Р – деңгейден сағаға 
дейінгі газ бағанының гидростатикалық қысымы: 

Р=(Н-h)*

г
g, 
мұндағы

г
– құбыр аралық кеңістіктегі газдың орташа тығыздығы. 
(9.18) теңдеуді кең көлемде ашып жазамыз, сонда: 
g
h
H
P
g
h
P
Г
C


)
(
3




. (2.19) 
Ұңғыма тұрақты бір қалыпты өніммен фонтандап тұру үшін, түптегі 
қысым да бір қалыпты болуы қажет. Сол себептен, (2.19) теңдеудегі 
қосындылардың мəні əрқашан тұрақты болуы үшін, құбыр сырты 
кеңістігіндегі h баған биіктігінің өзгеруі, сағадағы Р
3
қысымның өзгеруімен 
байланысты болуы керек. Сол себептен h мəнінің төмендеуі Р
3
газ 
қысымының жоғарылауы мен байланысты немесе керісінше болуы керек. 
Фонтандаудың екі жағдайын қарастыралық: 
I. Р
С 
 Р
нас 
, (2.2-сурет, а). Құбыр аралық кеңістікте газдың үзіліссіз 
пайда болу жағдайы туындайды. 

22 
2.2 - сурет. Ұңғыманың фонтандау сұлбасы 
а) ұңғыма түбіндегі қысым қанығу қысымынан төмен Р
С 

 Р
нас
 ; 
б) ұңғыма түбіндегі қысым қанығу қысымынан жоғары Р
С 
> Р
нас
 . 
Бұл процестің тиімділігі көптеген факторларға байланысты болады: 
1. Газ-сұйық қоспасының ағыс жылдамдығына, яғни ұңғыма өніміне 
байланысты. Өнім көп болған сайын, сақиналы кеңістікке газ аз келеді. 
2. Шегендеу тізбегімен фонтанды құбыр аралығындағы саңылау 
қуысқа байланысты. 
3. Өз кезегінде қанығу қысымымен башмактағы қысымның ара 
қатынасына жəне газ көпіршіктерімен көлеміне байланысты болады.
4. Сұйықтың тұтқырлығына байланысты болады. 
Фонтанды құбырдың башмагындағы қысым келесі теңдеумен 
анықталады: 
g
h
H
P
P
Г


)
(
3



, (2.20) 
мұндағы
z
T
P
T
P
СР
Г
0
0
3
0



- газдың тығыздығы. 

0
–Р
0
жəне Т
0 
стандартты жағдайдағы газдың тығыздығы;
Т
ср
– құбыр сырты кеңістігіндегі орташа температура; 
z –Р
3
жəне Т
ср
стандартты жағдайдағы газдың сығылу коэффициенті. 

23 
Ұңғыма түбіндегі қысым Р
с
фонтанды құбырдың башмагы мен түп 
арасындағы сұйық бағанының гидростатикалық қысымының мəнінен 
үлкен болады жəне (2.17) теңдеумен анықталуы мүмкін.
Р
с
<Р
нас
шартындағы фонтандаушы ұңғымада құбыр аралық 
кеңістіктегі 
сұйық 
деңгейі, 
сорапты 
компрессорлық 
құбырдың 
башмагында ұңғыма жұмысынан кейін тұрақты режим орнауы керек.
II. Р
с
Р
нас
. (2.2-сурет, б). 
Құбыр сырты кеңістігіндегі мұнай көлемінен, еріген газ бөлініп 
тұрады, содан кейін барлық жүйе тепе-теңдікке түседі. Бұл жағдайда 
сұйық деңгейі h тереңдікте болады. Əртүрлі орналасу тереңдігіне 
байланысты қысымда əртүрлі болады Р
З
. 

жүктеу/скачать 3.01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: