және жануарлар дүниесін зерттейтін зооллогия (zoon — жануар). Зоология озі кезегінде бip
жүктеу/скачать 3.9 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қаңқа бөлімдері
| Сүйектің өcyi.Сүйектер даму барысында көлденеңінен және ұзынынан өседі. Олардың көлденеңінен қалыңдап өсуі сүйекқап остеобластары түзетшін сүйек тканы қамтамасыз етеді.
Сүйектің ұзынынан өcyi метафизарлық қабат клеткаларының үздіксіз бөлінуі мен эндоост остеокластары және остеобластарынын әрекеті нәтижесінде түзілген сүйек ткані арқылы іске асады. Сүйектерді диафизі мен метафиздерінің өзара тұтасып кетуі жануарлар организмінің толық жетілуінің белгісі: Әр түрлі жануарларда қаңқа сүйектерінің толық жетілуі мерзімі олардың тұқымына, күтіміне, азықтануына, физиологиялық жағдайларына, өнімдік бағытына байланысты болады. Орта есеппен ол жылқыда 4,5—5; ipi қара малда 4—4,5; қой, ешкі, шошқада 3,0— 3,5; түйеде — 8; итте 1,5—2; қоянда 1 жылға тең. Қаңқа бөлімдері Уй жануарлар қаңқасы біліктік және шеткі болып eкi бөлімге бөлінеді (4-сурет). 1. Біліктік қаңқа бас, мойын, тұлға және кұйрық сүйектердің біріктіреді. . ми сауыты — craniuм cerebrale, s. neurocraniuм . бет 6өлімі — facies Мойын, тұлға және құйрық қаңқасы— . омыртқа бағаны coluмna verтebralis мойын омыртқалары verтebrae cervicales көкірек омырткалары verтebrae тнoracicae бел омыртқалары verтebrae luмbales құйымшақ омыртқалары verтebrae sacrales кұйрық омыртқалары verтebrae caudales көкірек керегесі (клеткасы) Г~~" мбырялар _ (тнorax) cosтae A тес суйек көкірек омыртқалары— | sтernuм verтebrae тнoracicae 4-сурет. Жылкы кацкасы: — бассуйек; 2 — мойын омыртқалары; 3 —көкірек омыртқалары; 4 — бел омыртқалары; 5 — құйымшақ омырткалары (куйымшак); б — куйрык омырткалары; 7 — жауырын; 8 — тоқпан жілік ; 9 — б1лек суйектср! (кәрі жілік); 9' — шынтак суйеп; 10 — Тiae суйектср!; — алдыңғы жіліншік12 — бакай суйектср!; 13 — кабырға; 14 — тоссуиек; 15 — жамбас суйек; 15' — ссрбек; 15" — шонданан темпеп; 16 — ортан ЖІГІТ; 17 — с и рак суйектср! (асыкты жшк жене шыбык суйеп); 18 — ттлерсек суйектср! (плерсск буыны); 19 — арткы жшнипк. Буындар: а-иык; Ь-шынтак; c-Тiae; d-тусамыс; е-топай; f-туяк; Ь-жамбас-ортан Жігіт; i-тобык; к-т1лерсек. 2. Шекті қаңқа немесе аяқ қаңқасы алдыңғы және артқы аяқ сүйектерінен құралған. Бұлар негізінен белдеу және аяқтын еркін қозғалатын бөлімдері болып eкiгe бөлінеді. БІЛІКТІК ҚАҢҚА Омыртка баганы. Омыртка баганы (позвоночный столб) — coluмna verтebralis — омырткалардын езара байланысу нәтижесінде тузшген. Ол езш курайтын омырткалардын турлерше сэйкес мойын, кеыреқ бел, куйымшак және куйрык бөлімдершен турады. Омыртка (позвонок)—verтebra (греқ spondylus)—курылысы жағынан аралас суйектер катарына жатады. әрбір омыртка денеден, догадан, жуп буын, келденен, емізік және так жоталык өсінділерден турады (5-сурет). 5-сурет. Кешрек омырткалары: I — ит; II — шошка; 111 — сиыр; IV — жылкы; I — омыртка басы; 2 — омыртка шункыры; 3 — омыртка де- Нeci; 4 — аентральды кыр; 5 — бушрлйк омыртка Тeciri; 6 — каудальды омыртка ойыры; 7 — каудальды буын ociНAici; 8 — жоталык eciwii; 9 — калдснен ocillAi; 10 — eМisiiciiic ociНAi; II — краниальды кабырра ойысы; 12 — каудальды кабырра ойысы; 13 — келденец кабырра ойысы. Омырткд догасы мен денесимн, аралыгында омыртқа мecizi — foraмen verтebrale — болады. Омыртка баганындагы барлык омырткалар тесіктерініңжиынтыгы жулын орналасатын омыртка езепн — canalis verтebralis — тузедь Омыртканыц Нeri3ri бвлiгi — омыртқа deneci — corpus verтebrae. Дененщ вентральды бетшде вентральды кыр — crisтa venтralis, ал- дыцгы ушында омыртқа басы — capuт verтebrae, оган карама-карсы арткы ушында омыртқа ініңқыры — fossa verтebrae — болады. Вентральды кырдын жетшу дэрежесше карай омыртка денесінің niniiНi ушбурышты, призма немесе цилиндр тэр1здес болып келу1 мумкш. жүктеу/скачать 3.9 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|