Жүйке тінінің жасушаларының биохимиялық сипаттамасы
Жүйке жүйесінің көмірсулары
жүктеу/скачать 119.09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бос аминқышқылдары
| Жүйке жүйесінің көмірсулары
Жүйке тінінің ең көп таралған көмірсуы глюкоза. Ми қандағы глюкозаны белсенді түрде тұтынады. Бұл белгілі ми тіндері эндогендік глюкозаның 70% дейін тұтынады, ол глюконеогенез процесінде организмде түзіледі. Мұның бәрі глюкоза негізгі болып табылатындығымен анықталады жүйке жасушалары қолданатын энергетикалық субстрат. Ондағы гликоген мөлшері аз, тек 0,1% құрайды көмірсулардың жалпы массасы. Алайда оның мидағы метаболизмінің қарқындылығы өте жоғары. Жаңа туылған нәрестелердің миында бұл полисахарид деңгейі бар ересектерде үш есе жоғары.Организмде көмірсулар барлық құрылымдар, әсіресе бұлшық ет пен орталық жүйке жүйесі үшін әмбебап энегия көзі болып саналады, Сонымен қатар олар құрылымдық материал ретінде ұлпа құрамына да енеді; Көмірсулар құрамына пентозалар (рибоза және дезосирибоза) кіретін нуклеин қашқылдарын синтездеу, аденозинүшфосфор қышқылын түзу үшін қажет; олар май мен күрделі белоктарды синтездеу үшін де пайдаланылады. Көмірсулар алмасуы нерв жүйесімен және гормондармен реттеледі. Көмірсулар алмасуын реттейтін орталық сопақша ми мен гипоталамуста орналасқан. Бұл орталық гипофизбен тығыз байланысты және осы без арқылы қан құрамындағы глюкоза деңгейін реттеуге тікелей қатысатын ішкі секрециялық бездердің әрекетін өзгертеді. Бос аминқышқылдары Аминқышқылдар - молекуласында амин (~NH2) және карбоксил (-СООН) топтары бар органикалық қосылыстарды айтамыз.Аминқышқылдары табиғатта көп таралған: ақуыздардың, пептидтердің және т.б. физиологиялық белсенді қосылыстардың құрамына кіреді және бос күйінде де кездеседі.Тіршілік үшін аса маңызды қосылыс ақуыз молекуласы аминқышқылдар қалдықтарынан құралатындықтан, олардың маңызы өте зор. Аминқышқылдарының молекуласыңда бір немесе бірнеше карбоксил топшалары болуы мүмкін. Соған сәйкес, бір, екі және көп негізді аминқышқылдары болады. Табиғатта сексеннен астам амин қышқылдары белгілі болып отыр. Олардың жиырмасы ғана белок құрамына кіреді. Табиғи белоктардан тек, -амин қышқылы ғана табылған. Бос немесе байланыспаған аминқышқылдары анағұрлым таза формалар болып табылады. Олар қорытуды қажет етпейді және өздігінен қан ағымымен абсорбцияланады. Ақуыздарды құрайтын аминқышқылдарынан басқа, тірі организмдер ұлпалар мен жасуша шырынындағы "бос" аминқышқылдарының тұрақты резервіне ие. Олар көптеген метаболикалық реакциялар кезінде динамикалық тепе-теңдікте болады. Аминқышқылдары полипептидтер мен ақуыздардың биосинтезінде, сондай-ақ фосфатидтер, порфириндер және нуклеотидтер синтезінде қолданылады. Бос аминқышқылдары тірі организмде және нақты тапсырмаларды орындау үшін қажет. Сонымен, глутамин қышқылы переаминация кезінде, метионин — переметилизация кезінде ерекше тасымалдау функциясын орындайды. Аминқышқылдарының ыдырауының негізгі өнімдері-аммиак, мочевина. на және зәр қышқылы. Аминқышқылдарының жоғалуын толтыру негізінен ақуыздардың ыдырауынан, с о н д а й - а қ А- ке то қ ы ш қ ы л д а р ы н ы ң қа й т а л а м и н а ц и я л а н у ы н а н ж ә н е аминқышқылдарының өзара өзгеруінен болады. Негізгі аминқышқылдардың қасиеттері • Фенилаланин – антиспазогенді, депрессиялық синдромды босатады. • Валин, изолезин, лейцин – BCAA аминқышқылдары, бұлшықет талшықтарын спорт кезінде зақымдан қорғайды және бұлшықеттердің өсуін ынталандырады. • Треонин – эластинді және коллагенді қалыптастыру, тістерді, сүйектерді, жүректі, байламдарды нығайту үшін қажет. • Триптофан – анальгетиктер ретінде әрекет етеді, ол седативті және гипнотикалық әсерге ие. • Метионин – майлы қыздырғыш ретінде жұмыс істейді, адам денесін күкіртпен қамтамасыз етеді, жүрек ауруының дамуына жол бермейді. • Лизин – өсу гормонын өндіру үшін қажет, шырышты қабықтың сауығуын жеделдетеді, бұлшықеттерді тез қалпына келтіреді. Қорыты келгенде, амин қышқылдарының молекуласында бір немесе бірнеше карбоксил топшалары болуы мүмкін. Соған сәйкес бір, екі және көп негізді белокты заттар құрастыралады. Олардың біз үшін маңызы өте зор. жүктеу/скачать 119.09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|