2. Мақсаты: Өңеш, асқазан, ұлтабар ауруларында үлес құрастыру. Организмде тамақтың химиялық, биологиялық, және т.б. әсерлерін зерттеу. Тағамның зат алмасуға, иммундық жүйеге, мүшелердің функционалдық жағдайына әсерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Асказан мен ұлтабар ойық жара ауруының этиопатогенезі жөніндегі соңғы жетістіктерге байланысты үлес құрастыруды.
-
Асқынбаған ойык жара ауруында үлес құрастыру әдістерін.
-
Қарастырылған ауруларда емдәмнің сипаттамасын.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Науқасты емдәммен емдеуде өнімдерді дұрыс таңдауды.
-
Ас қорыту органдарының ауруларында емдәммен емдеуді жүргізу (гастрит, гастродуоденит, асқазанның және ұлтабардың ойық жара ауруы).
-
АІЖ аурулары бар науқастардың тағамтану статусын анықтауды.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Асказан мен ұлтабар ойық жара ауруының этиопатогенезі жөніндегі соңғы жетістіктерге байланысты үлес құрастыруды.
-
Асқынбаған ойык жара ауруында үлес құрастыру әдістерін.
-
Қарастырылған ауруларда емдәмнің сипаттамасын.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын.
5. Оқытудың және сабақ өткізудің әдістері:
Дискуссияларды жүргізу ситуациялық есептерді шешу.
6. Таратуға арналған материал:
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер).
7. Ұсынылған әдебиет:
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
7. Бақылау
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Гастритін күрт өршу кезінде қаншасыншы емдәмді тағайындайды:
-
№1а
-
№1б
-
№2
-
№3
-
№ 15
2. Жіті гастритте №1 а емдәм қандай мезгіл аралығында тағайындалады:
а. 3-5 күнге
б. 5-10 күнге
в.10-15 күнге
г. 20-25 күнге
д. 1 айдан көбірек
3. Гастродуодениттің өршуінде №1 а емдәм қандай мезгіл аралығында тағайындалады:
а. 3-5 күнге
б. 5-10 күнге
в.10-15 күнге
г. 20-25 күнге
д. 1 айдан көбірек
4. Асқазан ойық жара ауруының өршуінде №1 а емдәм қандай мезгіл аралығында тағайындалады:
а. 3-5 күнге
б. 5-10 күнге
в.10-15 күнге
г. 20-25 күнге
д. 1 айдан көбірек
5. Гастрит, гастродуодениттің өршу кезенінде қандай өнімдер үлестен шығарылады?
а. сүт ботқасы
б. сүт
в. шала пісірілген жұмыртқа
г. нан және нан бұйымдары
д. жеміс-жидек езбелері
6. Қабыну процессі басылғанда қанша мерзімге №1б емдәмді тағайындайды?
а. 1-3 күнге
б. 2-3 күнге
в. 10-14 күнге
г. 1 айға
д. бірден жалпы емдәмге көшеді
7. Асқазанның және ұлтабарлың ауруларының қандай кезеңінде №1в емдәм тағайындалады?
а. қүрт өршу кезінде
б. өршу кезеңінде
в. жартылау ремиссия кезеңінде
г. ремиссия кезеңінде
д. асқыну кезеңінде
8. Созылмалы гипоацидтік гастритте, гастродуоденитте қандай емдәм тағайындалады?
а. №1
б. №2
в. №3
г. №4
д. №5
9. №2 емдәм негізгі тағами заттектерімен және энергетикалық құндылығымен:
а. физиологиялық нормаға сәйкес
б. физиологиялық нормаға жақын
в. физиологиялық нормадан жоғары
г. физиологиялық нормаға сәйкес емес
д. толық құнды емес
10. Асқазан және ұлтабардың ойық жара ауруында қандай емдәм тағайындалады?
а. №1а
б. №1б
в. №1
г. №2
д. №3
№6 сабақ
1. Тақырып: «Жіті және созылмалы ішек ауруларында үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Ішек ауруларында үлес құрастыру және емдік тағамтануды бақылау. Организмде тамақтың химиялық, биологиялық, және т.б. әсерлерін зерттеу. Тағамның зат алмасуға, иммундық жүйеге, мүшелердің функционалдық жағдайына әсерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Жіті ішек ауруларында емдәммен емдеуді.
-
Аурудың этиопатогенезіне қазіргі кездегі көзқарастарды ескере отырып созылмалы ішек ауруларында емдәммен емдеуді.
-
Ішек қызметінің функционалдық және органикалық бұзылыстарында емдәммен емдеуді жүргізу әдісін.
-
Ішектің микробиоценозы бұзылғанда үлес құрастыруды.
-
Қарастырылған ауруларда емдәмнің сипаттамасын.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Науқасты емдәммен емдеуде өнімдерді дұрыс таңдауды.
-
АІЖ аурулары бар науқастардың тағамтану статусын анықтауды.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Жіті ішек ауруларында емдәммен емдеуді.
-
Аурудың этиопатогенезіне қазіргі кездегі көзқарастарды ескере отырып созылмалы ішек ауруларында емдәммен емдеуді.
-
Ішек қызметінің функционалдық және органикалық бұзылыстарында емдәммен емдеуді жүргізу әдісін.
-
Ішектің микробиоценозы бұзылғанда үлес құрастыруды.
-
Қарастырылған ауруларда емдәмнің сипаттамасын.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын.
5. Оқытудың және сабақ өткізудің әдістері:
Дискуссияларды жүргізу ситуациялық есептерді шешу.
6. Таратуға арналған материал:
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер).
7. Ұсынылған әдебиет:
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
7. Бақылау
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Іш қатуды болдырмайтын өнімдер:
-
өрік қағы
-
күріш
-
нан
-
жаңғақ
-
картоп
2. Диареямен жүретін ішектің созылмалы ауруларында қандай өнімдер тағайындалады?
а. асқазан секрециясын күшейтетіндерді
б. үйқы безінің қоздырғыштары
в. ішек перистальтикасын ынталандырушы
г. өт бөлінуін ынталандырушы
д. ішек перистальтикасының ингибиторларын
3. Ішектің қабынуымен жүретін ауруларында қандай өнімдер шіру және божу процестерін шақырмайды?
а. шикі жемістер және көкөністер
б. қара бидай наны және ірі тартылған ұнның наны
в. қоюландырған шырындар
г. дәнекерлік тіндермен бай өнімдер
д. танинмен бай өнімдер
4. Ішек перистальтикасын күшейтетін тағами заттарды көрсетіңіздер?
а. пектин
б. галактоза
в. лактоза
г. крахмал
д. клетчатка
5. Алиментарлық іш қатудың себебі:
а. тамақта өсімдік талшықтар аз болса
б. жеңіл сіңетін, рафинадталған тамақ басымды болса
в. ОНЖ қызметі бұзу
г. ұзақ уақыт белок жеткіліксіз болса
д. белоктарды артық қабылдағанда
6. Іш қатуда қандай емдәм тағайындалады?
а. №1
б. №2
в. №3
г. №4
д. №5
7. Іш қатуда қандай өнімдер шектелінеді?
а. дәнекерлік тінмен бай ет өнімдері
б. қою шай, кофе
в. жеміс қағы
г. жеіл сіңетін жармалар, макарондар
д. айран, ашыған сүт
8. Ішектің созылмалы ауруларында ұсынылатын өнімдерді көрсетіңіздер:
а. майлы өнімдер
б. шала пісірілген жұмыртқа, булы котлеттер
в. сүрленген тамақтар
г. жеміс-жидектер
д. консервілер
9. Ішектің жіті ауруларында қандай тамақтар шығарылады?
а. суға піскен тіл
б. майлы сорпа
в. әр түрлі ботқалар
г. әр түрлі бұршақтан және саңырау құлақтан көжелер
д. буға және қызуға пісірілген пудингтер
10. Ішектің моторлық қызметін нормалауда қандай көмірсулар маңызды роль атқарады?
а. галактоза
б. сахароза
в. фруктоза
г. целлюлоза
д. клетчатка
№7 сабақ
1. Тақырып: «Бауыр мен өт жолдары және ұйқыбез ауруларында үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Бауыр мен өт жолдары және ұйқыбез ауруларында үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Жіті гепатиттерде, холециститтерде және панкреатиттерде үлес құрастыруды.
-
Созылмалы гепатиттерде, холециститтерде және панкреатиттерде үлес құрастыруды.
-
Гепатобилиарлық жүйенің және ұйқы без ауруларында үлес құрастыруды.
-
ӨЖД гипертониялық және гипотониялық типтерінде үлес құрастыруды.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын.
-
Осы патологияларда ұсынылған және қарсы көрсетілген тағам өнімдерін.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Гепатобилиарлық жүйенің және ұйқы без ауруларында үлес құрастыруды.
-
Гепатобилиарлық жүйенің және ұйқы без ауруларында науқастың тағамтану статусын анықтауды.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Жіті гепатиттерде, холециститтерде және панкреатиттерде үлес құрастыру.
-
Созылмалы гепатиттерде, холециститтерде және панкреатиттерде үлес құрастыру.
-
Гепатобилиарлық жүйенің және ұйқы без ауруларында үлес құрастыруды.
-
ӨЖД гипертониялық және гипотониялық типтерінде үлес құрастыру.
-
Ұсынылған емдәмдерде тағамдық өнімдердің тізімін және химиялық құрамын зерттеу.
-
Осы патологияларда ұсынылған және қарсы көрсетілген тағам өнімдерін зерттеу.
6. Таратуға арналған материал:
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер)
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Гепатитті емдегенде беруге болатын тағамдарды көрсетіңіз.
а) қара нан
б) майқоспа қамырдан жасалған тамақтар
в) езбе көжелер
г) ыстамалар
д) сүт көже
2. Гепатитте беруге болмайтын тағамдар қайсы?
а) май
б) қуырып пісірген тамақ
в) сүт тағамдары
г) көкөніс
д) жарма ботқа
3. Жіті холециститтің бастапқы күндерінде беруге болатын тағамдарды
көрсетіңіз.
а) ет котлеті
б) жылы шай
в) итмұрын қайнатпасы
г) сорпа
д) қаймақ
4. Өттің іркіліп қалуына себепші факторларды көрсетіңіз.
а) әрбір тамақ ішу мезгілінің арасы өте үзақ болуы
б) ылғи салқын тамақ ішу
в) артерия қысымының жоғары болуы
г) өте ыстық тамақ ішу
д) өте майлы тамақ ішу
5. Өсімдік майы:
а) өттің шығуын күшейтеді
б) өттің өндірілуін күшейтеді
в) өттің өндірілуін тежейді
г) өттің шығуын тежейді
д) ешқандай әсер етпейді
6. Жіті холецистит кезінде беруте болатын тағамдар қайсы?
а) ақ ірімшік
б) ысталған тағамдар
в) жұмыртқа
г) сілтілі минералды су
д) тұзды тағамдар
7. Холециститтің ауырсыну синдромын қай тамақ күшейтіп жіберуі мүмкін?
а) шай
б) жұмыртқа
в) ет сорпасы
г) майда жарма ботқасы
д) ысталған майлы колбаса
8. Өттің іркілуіне себепкер болатын тағамдарға жататыны қайсы?
а) тұздық және бұрыш қосқан тамақ
б) құрамында талшық (клетчатка) жоқ тағамдар
в) кебек нан
г) салқын тамақ
д) газы шығарылған, жылы минералды су
9. Созылмалы холециститті бар науқасқа беруге болмайтыны қайсы?
а) бұқтырып пісірген көкөніс
б) майға қуырған пирожок
в) алма
г) алкогольді ішімдіктер
д) майлы ет
10. Одди сфинктері қай тамақтан спазм беруі мүмкін?
а) балмұздақтан
б) мұздай сусыннан
в) ыстық шайдан
г) ірі және түйір тамақтан
д) майлы тамақтан
11. Холециститті бар науқасқа қандай майларды беруге болады?
а) асшеберлік (кулинарлық) майлар
б) малдың іш майы
в) өсімдік майлары
г) сары май
д) қойдың құйрық майы
12. Жіті панкреатитте неше күн шамасында тамақ берілмейді?
а) 1-2 күн
б) 2-3 күн
в) 4-5 күн
г) 5-6 күн
д) бір апта шамасында
13. Жіті панкреатитте нешінші нөмірлі емдәм беріледі?
а) № 5а
б) № 5п
в) № 6
г) № 1а
д) № 1б
14.Төменде аталған тағамдық өнімдердің қайсын созылмалы панкреатиті бар науқасқа беруге болады?
а) бұршақ дақылдары
б) тұздалған сарымай
в) мал майы
г) тұздалмаған сарымай
д) ақ ірімшік
15. Созылмалы панкреатиті бар науқасқа тамақты қалай пісіріп беру керек?
а) суға қайнатып
б) буға пісіріп
в) үккіштен өткізіп алып
г) майға қуырып
д) өз сөліне бұқтырып
16. Жіті панкреатиттің бастапқы кезеңінде қай сусындарды (сүйықтық түрін) ішуге болады?
а) какао
б) әлсіз жылы шай
в) кофе
г) итмұрын қайнатпасы
д) жылы, сілтілі минералды су
№8 сабақ
1. Тақырып: «Ерте жастағы балалардың ұзаққа созылған диареяларында үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Ерте жастағы балалардың ұзаққа созылған диареяларында үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Целиакияда үлес құрастыруды, әр түрлі кезеңдерінде тағайындалатын және шығарылатын өнімдерді.
-
Лактаза жетіспеушілігінде үлес құрастыру принциптерін.
-
Сахароза жақпауында үлес құрастыруды.
-
Моносахаридтер жақпауында үлес құрастыруды.
-
Сиыр сүтінің белоктары жақпауында үлес құрастыруды
-
Балаларға сүтсіз рациондарды құрастыруды.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Мальабсорбция синдромында үлес құрастыру ерекшеліктерін (лактаза жетіспеушілігі, сахароза жақпауы, моносахаридтер жақпауы).
-
Науқас балаларды тағаммен емдеуде өнімдерді дұрыс таңдау.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Целиакияда үлес құрастыру, әр түрлі кезеңдерінде тағайындалатын және шығарылатын өнімдерді.
-
Лактаза жетіспеушілігінде үлес құрастыру принциптері.
-
Сахароза жақпауында үлес құрастыру.
-
Моносахаридтер жақпауында үлес құрастыру.
-
Сиыр сүтінің белоктары жақпауында үлес құрастыру.
-
Балаларға сүтсіз рациондарды құрастыру.
6. Таратуға арналған материал: дәрістер тезісі ретінде көрсетілген.
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер).
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. 7 айлық дені сау балаға ботқаны неден даярлау ұсынылады:
-
сиыр сүтінен
-
судан
-
сумен араласкан сүтпен
-
майсызданған сиыр сүтінен
ешкі сүтінен
2. Аллергия бойынша тұқым қуалайтын бейімділігі бар 6 айлық бала ана сүтімен қоректенеді. Физикалық және психомоторлық дамуы жасына сәйкес. Қосымша тамақтандыруды енгізуге Сіз қандай кеңес бересіз?
-
аптасына тағамның 1 түрін беру, жұмыртқадан, соядан, ботқадан бастау
-
қосымша тамақтануда нанды, манка жармасын беруге болмайды, қосымша тамақтануды бастайды
-
манна ботқасының аз мөлшерінен бастауға болады
-
қосымша тамақтануды еттен бастайды
-
қосымша тамақтануды әлі енгізбеу
3. Диареяда не шектелінеді?
а. микроэлементтер
б. өсімдік талшықтары
в. белоктар
г. танині бар өнімдер
д. қарапайым көмірсулар
4. Тамақ жақпаудың себептері қайсы?
а. кахексия
б. гиподинамия
в. ферментопатия
г. гипердинамия
д. семіздік
5. Элиминациялық емдәм дегеніміз:
-
асты аз-аздан ішу
-
асты сирек ішу
-
толык ашығу
-
аллерген тағамды бермеу
-
тамақтандыруда Безредко әдісін қолдану
6. Глютенді қандай фермент ыдыратады:
а. амилаза
б. пептидаза
в. лактаза
г. липаза
д. нейропептидаза
7. Глютен жоғары мөлшерде болады:
а. қырыққабатта
б. саңырауқұлақта
в. бидай нанында
г. сүзбеде
д. алмада
8. Тағам жұқпауының алдын алу ішін не қолдану кажет:
-
дәрілермен емдеу
-
қалыптан артық тамақ ішу
-
аз мөлшерде ішу
-
үлестен шығарып тастау
-
алмастыру терапиясын қолдану
9. Гипоаллергендік емдәм келесіні қарастырады:
а. рационнан аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді шығару
б. рационда белокты аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді жоғарлату
в. рационда көмірсуларды аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді жоғарлату
г. эубиотик және пробиотиктерді қолдану
д. ферменттік препараттарды қолдану
10. Емшектегі балаларға қосымша тамақ (ботқалар, пюре) еңгізудің оңтайлы жасы қанша?
-
2 ай
-
4 ай
-
6 ай
-
7 ай
-
8 ай
11. Полигиповитаминоз, жыныстық, физикалық дамуы тежелген целиакияда қандай емдәм тағайындайсыз?
-
аглиадинді (сүтсіз вариант)
-
кетогенді
-
лактозасыз
-
№5 емдәм
-
№4 емдәм
12. Гиполактазия дамуына қандай жағдайлар әкеледі?
а. жіті ішек инфекциясы
б. сілемейлі қабықтың целиакия және аллергияда атрофиялық өзгерістері
в. мешел
г. лейциноз
д. гомоцистеинемия
13. Целиакиямен науқастардың үлесінен лактаза ферменті жеткіліксіздігінде қандай өнімдерді шығарады?
а. ет өнімдері
б. сүт және сүт өнімдері
в. консервіленген өнімдер
г. дәндер
д. көкөністер және жеміс-жидектер
14. Целиакиямен науқастарға қарсы көрсетілген және асқазан –ішек сілемейлі қабығына тітіркендіргіш әсер етеді?
а. дәмқоспалар
б. піскен балық
в. ет суфлесі
г. сүт өнімдері
д. көкөністер
15. Целиакияның өршу кезеңінде қандай өнімдер қарсы көрсетілген?
а. сүт ботқалары
б. жаңа саулған сүт
в. уылжып піскен жұмыртқа
г. нан және нан өнімдері
д. жемістер езбесі
16. Глютенді қандай фермент ыдыратады:
а. амилаза
б. пептидаза
в. лактаза
г. липаза
д. нейропептидаза
17. Глютен жоғары мөлшерде болады:
а. қырыққабатта
б. саңырауқұлақта
в. бидай нанында
г. сүзбеде
д. алмада
18. Тағам жұқпауының алдын алу ішін не қолдану кажет:
-
дәрілермен емдеу
-
қалыптан артық тамақ ішу
-
аз мөлшерде ішу
-
үлестен шығарып тастау
-
алмастыру терапиясын қолдану
19. Гипоаллергендік емдәм келесіні қарастырады:
а. рационнан аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді шығару
б. рационда белокты аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді жоғарлату
в. рационда көмірсуларды аллергендік потенциалы жоғары өнімдерді жоғарлату
г. эубиотик және пробиотиктерді қолдану
д. ферменттік препараттарды қолдану
20. Емшектегі балаларға қосымша тамақ (ботқалар, пюре) еңгізудің оңтайлы жасы қанша?
-
2 ай
-
4 ай
-
6 ай
-
7 ай
-
8 ай
№9 сабақ
1. Тақырып: «Жүрек-қантамыр ауруларында үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Жүрек-қантамыр ауруларында үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Жүрек-қантамыр ауруларында үлес құрастыру.
-
Миокард инфарктын емдегенде аурудың сатысына сәйкес емдік рацион қүрастыру. Аурудың мерзіміне және қыймылдауына тәуелді үлес құрастыру. Аурудың 1-ші және 3-ші күндері, 3-10 күндеріне үлес құрастыру.
-
Артериалдық гипертонияны кещенді емдеуде үлес құрастыруды. Ұсынылған және қарсы көрсетілген тағам өнімдерді.
-
Қан айналудың созылмалы жеткіліксіздігінде үлес құрастыруды. Зат алмасу бұзылыстарын. Қан айналу бұзылыс дәрежесіне байланысты үлес құрастыру схемасы. Қан айналу жеткіліксіздігін кешенді алдын алуда емдәмнің мағынасы.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Жүрек қан –тамыр ауруларында емдәммен емдеуді жүргізуді (атеросклероз, гипертониялық ауру, ревматизм, жүректің туа біткен ақаулары және т.б.).
-
Кардиотрофиялық және қабынуға қарсы емдәмді құрастыруды.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Жүрек-қантамыр ауруларында үлес құрастыру.
-
Миокард инфарктын емдегенде аурудың сатысына сәйкес емдік рацион қүрастыру. Аурудың мерзіміне және қыймылдауына тәуелді үлес құрастыруды.
-
Артериалдық гипертонияда үлес құрастыру. Ұсынылған және қарсы көрсетілген тағам өнімдер.
-
Қан айналудың созылмалы жеткіліксіздігінде үлес құрастыру. Қан айналу бұзылыс дәрежесіне байланысты үлес құрастыру.
6. Таратуға арналған материал: дәрістер тезісі ретінде көрсетілген.
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер)
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Қандай өнімдер №10с емдәмнан шығарылады?
а. қой еті
б. көк өніс сорпалары
в. сүт өнімдері
г. жылқы еті
д. көк өністер
2. Қандай емдәм қан қысымы жоғарлауға бейімді қан тамыр дистониясында тағайындалады?
а. №7
б. № 10
в. № 15
г. № 14
д. №1
3. Жүрек қан-тамыр жеткіліксіздігінде үлестен келесі өнімдерді шығару керек:
а. шоколад, кофе, ет сорпасын
б. тәтіліктерді
в. ет және балықты
г. нанды
д. жармаларды
4. Қан айналу жеткіліксіздігінің I-II A дәрежесінде қандай өнімдерді шығару керек?
а. көкөніс және жемістерді
б. шоколад және кондитерлік өнімдерді
в. жармаларды
г. сүт өнімдерін
д. қышқыл шырындарды
5. №10 емдәмнің тағайындау мақсаты:
а. бауыр қызметін нормалау
б. ұйқы безге жүктілікті төмендету
в. қан - тамыр және нерв жүйесіне жүктіліксіз қоректенуді қамтамасыз ету
г. организмнің көмірсуларға толеранттығын анықтау
д. қабыну төмендеуіне жағдай жасау.
6. ҚЖ ІІБ- ІІІ қан айналу жеткіліксіздігінде қандай емдәм ұсынылады?
а. №9 емдәм
б. №10 а емдәм
в. №11 емдәм
г. №12 емдәм
д. №8 емдәм
7. Жұрек қан тамыр жеткіліксіздігінде емдәммен емдеудің негізгі мақсаты:
а. тамақтың энергетикалық құндылығын төмендету
б. сүйықтықпен тұздарды үйлесімді тағайындау
в. өт іркілуін жою
г. қоздырғыш әсері бар өнімдерді шығару
д. өсімдік талшықтарын шығару
8. Жүрек жетіспеушілік кезінде емдәммен емдеудің бағыты:
-
миокардтың метаболизымын қамтамасыз ету
-
қан қысымын қалпына келтіру
-
бүйректі айялау
-
организмнің сенсибилизациясын төмендету
-
үйлесімді тағамтануды қамтамасыз ет
9. Қан айналу жетіспеушілігінің бірінші дәрежесінде қандай емдәмдер тағайындалады?
а. қабынуға қарсы емдәм
б. кардиотрофикалық
в. элеминациялық
г. жеңілдету
д. жүктеуші
10. 2а қан айналу жеткіліксіздігінде емдәмдік шаралар неге бағытталған?
а. су-электролиттік балансты нормалауға
б. бұлщық ет тонусын нормалауға
в. бауыр қызметін нормалауға
г. бүйрек қызметін нормалауға
д. мешелді алдын алуға
11. Қан айналу жетіспеушілігінің 2б, 3 дәрежесінде сүйықтықтың мөлшері:
а. физиологиялық нормаға сәйкес
б. физиологиялық қажеттіліктің жартысын қамтамасызету керек
в. физиологиялық қажеттіліктен 1 литр жоғары
г. физиологиялық қажеттіліктен 1,5 литр жоғары
д. физиологиялық қажеттіліктен 2 литр жоғары
12. Қан айналу жетіспеушілігінің 2б, 3 дәрежесінде ас тұзының мөлшері;
а. тәулігіне 1 гр
б. 6 гр тәулігіне
в. 10 гр тәулігіне
г. ас тұзы шектелмейді
д. 15 гр тәулігіне
13. Қан айналу жетіспеушілігінің 2б, 3 дәрежесінде үлестің калориялығы қандай заттектер арқылы 25-30% төмендейді:
а. көмірсулар
б. белктар
в. майлар
г. өсімдік талшықтар
д. органикалық қышқылдар
14. Ревматизмның жіті фазасында қандай емдәм тағайындалады
а. Карель емдәмі
б. қабынуға қарсы
в. кардиотрофикалық
г. женілдету емдәмі
д. жүктемелі емдәм
15. Ревматизмның жіті фазасында қандай емдәм тағайындалады
-
Карель емдәмі
-
қабынуға қарсы
-
кардиотрофикалық
-
женілдету емдәмі
-
жүктемелі емдәм
16. Гипертониялық ауруда қандай өнімдер шығарылады:
а. шырсөлдік заттектер
б. сүт өнімдері
в. өсімдік майлары
г. талшықтармен бай көкөністер
д. жармалар
17. Гипертониялық аурудың I- IIа, сатысында қандай емдәм ұсынылған:
а. №7 емдәм
б. №10 емдәм
в. №9 емдәм
г. №15 емдәм
д. №14 емдәм
18. №10А емдәмнің тағайындау мақсаты:
а. ЖҚЖ, бүйрек, бауырдың қызметін жақсарту
б. өт қабынан өт бөлінуін жақсарту
в. пепсиннің бөлінуін жоғарлату
г. инсуляторлық аппаратты аялау
д. бауырдың және өт қабының қызметін нормалау.
19. Миокардтың жіті инфаркті кезінде беруге болмайтын тамақтарды көрсетіңіз.
-
лимон салған шай
-
итмұрын қайнатпасы
-
ас бұршақ көжесі
-
майлы ет
-
жеміс шырыны
20. Бауырда қабыну айқын жүру кезенінде емдәммен емдеудің мақсаты:
а. протеин түзету қызметін ынталандыру
б. азоттық шлактар түзілуін жоғарлату
в. кардиопатияны алдын алу
г. өттің компоненттерін нормалау
д. ренин бөлінуін азайту
№10 сабақ
1. Тақырып: «Бүйрек және зәр шығару жүйесінің ауруларында үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Бүйрек және зәр шығару жүйесінің ауруларында үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Жіті және созылмалы гломерулонефритте этиопатогенезін, метаболиттік және функционалдық бұзылыстарды ескере отырып үлес құрастыруды.
-
Созылмалы гломерулонефриттің өршу мен ремиссия кезеңінде үлес құрастыруды. Үлесте белоктың санын өзгерту. Олигоурия, азотемия кезенінде үлес құрастыруды.
-
БСЖ, нефротикалық синдромда, гемодиализ кезінде үлес құрастыруды. Аялау принципы, тағамтану режимі.
-
Жедел және созылмалы бүйрек жетіспеушілігін, несептас ауруы тастардың химиялық құрамына байланыс үлес құрастыруды.
-
Дисметоболитикалық нефропатияда (уратурия, оксалатурия, фосфатурия) кристаллурияның түріне байланысты үлес құрастыруды.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Бүйрек және зәр шығару жүйесінің ауруларында науқастың тағамтану статусын анықтау.
-
Бүйрек және зәр шығару жүйесінің ауруларында тағаммен емдеуді жүргізуді.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Жіті және созылмалы гломерулонефритте этиопатогенезін, метаболиттік және функционалдық бұзылыстарды ескере отырып үлес құрастыру.
-
Созылмалы гломерулонефриттің өршу мен ремиссия кезеңінде үлес құрастыру. Үлесте белоктың санын өзгерту. Олигоурия, азотемия кезенінде үлес құрастыру.
-
БСЖ, нефротикалық синдромда, гемодиализ кезінде үлес құрастыруды.
-
Жедел және созылмалы бүйрек жетіспеушілігін, несептас ауруы тастардың химиялық құрамына байланыс үлес құрастыру.
-
Дисметоболитикалық нефропатияда (уратурия, оксалатурия, фосфатурия) кристаллурияның түріне байланысты үлес құрастыру.
6. Таратуға арналған материал:
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер).
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Созылмалы нефриті бар науқасқа беруге болатын ас тұзының тәуліктік
мөлшерін көрсетіңіз.
а) 15 г
б) 12 г
в) 10 г
г) 5г
д) 2г
2. Бүйрек функциясының жеткіліксіздігі бар науқасқа беруге болатын тәуліктік
белок мөлшері қанша?
а) 90-100 г
б) 80-90 г
в) 20-70 г
г) 10-20 г
д) 100-110 г
3. Нефроздық синдром бар жағдайда:
а) пурині көп тағамдар берілмейді
б) белок мөлшерін азайтады
в) белок мөлшері нормаға жуық
г) белок мөлшерін көбейтеді
д) ас тұзының мөлшерін шектемейді
4. Буйрек ауруларын емдегенде нешінші номірлі емдәм беріледі?
а) № 10 емдәм
б) № 8 емдәм
в) № 5 емдәм
г) № 7 емдәм
д) № 6 емдәм
5. Нефроздық синдром бар жағдайда берілетін белок мөлшері қанша?
а) 50 г
б) 60 г
в) 80 г
г) 100 г
д) 120 г
6. № 7а емдәм құрамына енгізілген тағамдық өнімдерді көрсетіңіз.
а) ет, балық
б) сүт өнімдері
в) көкөніс
г) саңырауқұлақтар
д) ыстамалар
7. Несеп шығу жолдарына урат тастар байланған жағдайда беруге болмайтын
тағамдар қайсы?
а) сүт тағамдары
б) көкөніс пен жемістер
в) ішек-қарыннан жасалған тамақ
г) шоколад
д) ет сорпасы
8. Несеп шығару жолдарына фосфат тастар байланған жағдайда берілетін
тағамдар қайсы?
а) сарымай
б) сүт
в) ақ ірімшік
г) ет сорпасы
д) саңырауқұлақ сорпасы
9. Созылмалы гломерулонефриттің рецидивінде немесе жітінің белсенді сатысында қандай емдәм қолданылады?
а. №7 емдәм
б. №10 емдәм
в. №9 емдәм
г. №15(гипонатрилық) емдәм
д. №14 емдәм
10. Аурудың белсенді сатысында №7 емдәмнің рационынан қандай өнімдер шығарылады?
а. нан өнімдері
б. экстракты заттармен бай өнімдер
в. теңіз өнімдері
г. сүт өнімдері
д. тәтілерді
11. Орташа несеп синдромымен жүретін созылмалы гломерулонефритте қандай емдәм ұсынылады?
а. №7 б емдәм
б. №10 емдәм
в. №9 емдәм
г. №5 а емдәм
д. №14 емдәм
12. Жіті және созылмалы гломерулонефритте толық клиникалық –лабораториялық ремиссияда қанша уақытан кейін емдәмді кеңейтеді:
а. 1 айдан кейін
б. 4-ші айдын аяғында
в. 1 жылдан кейін
г. 15 айдан кейін
д. 5 жылдан кейін
13. Пиелонефриттің жедел кезенінде науқастың жағдайы жақсарғанда қандай емдәм тағайындалады?
а. сүт - өсімдік емдәмді
б. Карель емдәмі
в. магнийлық емдәм
г. ахлоридтық емдәм
д. белогі аз емдәмді
14. Экстрареналдық көрініссіз жіті пиелонефритте қандай емдәм тағайындалады?
а. жеміс - қантты емдәмді
б. №5 емдәм
в. №7 емдәм
г. №10 емдәм
д. №9 емдәм
15. Пиелонефрит және гломерулонефриттің өршуін алдын алу мақсатымен қандай уақыт бойы ашты тамақтарды қолданбайды:
а. 4 апта бойы
б. 4 ай бойы
в. 1 жылдан кем емес
г. 3 жылдан кем емес
д. өмір бойы
16. Созылмалы пиелонефрит кезінде үлесте қандай заттар болмау керек?
-
экстрактивті заттар
-
белокка бай өнімдер
-
сүт өнімдері
-
минералды сулар
-
ОНЖ қоздыратын заттар
17. Созылмалы пиелонефритте науқастардың емдәмінде қандай өнімдер басымды болу керек:
а. сүт өнімдері
б. жармалар
в. ет өнімдері
г. макаронды өнімдер
д. консервіленген өнімдер
18. Жіті гломерулонефритте ас тұзын қанша грамға дейін шектейді?
а. 12 г
б. 15 г
в. 5 г
г. 10 г
д. 1 г
19. Жедел және созылмалы гломерулонефрит кезінде диета құрамынан
-
пуринмен бай өнімдерді шектеу керек.
-
белокты сәл азайтып, тағамдық тұзды бірден қатал азайтады;
-
белокты көбейтіп көмірсу мен майды азайтады;
-
физиологиялық норманы сақтайды;
-
тағамдық тұзды шектемейді
20. Оксалурияның негізгі себебі?
а. өт қышқылдары алмасуының бұзылыстары
б. фенилаланин алмасуының бұзылыстары
в. глицин алмасуының бұзылыстары
г. қымыздық қышқылы алмасуының бұзылыстары
д. цистин алмасуының бұзылыстары
№11 сабақ
1. Тақырып: «Заттек алмасу ауруларында (қантты диабет, семіздік, подагра) үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Заттек алмасу ауруларында (қантты диабет, семіздік, подагра) үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Қантты диабеттің екі типінде үлес құрастыруды.
-
Семіздіктің этиопатогенезіне байланысты үлес құрастыруды.
-
Подаграны этиопатогенезіне, пурин алмасу бұзылуы деңгейіне сай үлес құрастыруды. Беруге болатын және беруге болмайтын тамақтар мен өнімдерді.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Қантты диабетті тағаммен емдеуді жүргізуді.
-
Семіздікті тағаммен емдеуді жүргізуді.
-
Подагра, несептас ауруында тағаммен емдеуді жүргізуді.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Қантты диабеттің екі типінде үлес құрастыруды.
-
Семіздіктің этиопатогенезіне байланысты үлес құрастыруды.
-
Подаграны этиопатогенезіне, пурин алмасу бұзылуы деңгейіне сай үлес құрастыруды. Беруге болатын және беруге болмайтын тамақтар мен өнімдерді..
6. Таратуға арналған материал: дәрістер тезісі ретінде көрсетілген.
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер).
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Семіздікте қандай өнімдер үлестен шығарылады?
-
көкөністер
-
майлы, ашты тағамдар
-
теңіз өнімдері
-
майлылығы төмен сүт өнімдері
-
қара құмық жармасы
2. Балалар семіздігінде қандай женілдету емдәмін берген дұрыс?
-
балық
-
макарон
-
сүт+айран
-
ет
-
лимон
3. Семіздікте үлесті қандай тағам арқылы азайтады:
-
жеңіл сіңетін майлар, көмірсулар арқылы
-
өсімдік талшықтар арқылы
-
ет
-
жемістер
-
көкөністер
4. Төмендегілердің қайсы липотроптық факторға жатады:
-
холестерин
-
холинэстераза
-
холин
-
липаза
-
липопротейдтер
5. Денеде артық салмақ бар деп айту үшін ДСИ қанша болу керек?
-
18-24
-
25-29
-
30-34
-
35-39
-
40-тан жоғары
6. Өсімдік талшықтарды көрсетіңіздер:
а. пектин
б. каротин
в. холин
г. фоли қышқылы
д. амилаза
7. Семіздікті емдәммен емдеудің негізгі ұстындары:
-
құндылығы төмен режимдерді енгізу
-
тамақтану үлесінің режимдерін түзету
-
интоксикацияны азайту
-
сүйықтықты жоғарлату
-
жоғары белокты үгілген өнімдермен қамтамасыз ету
8. Субкалориялық рационда майдың мөлшері қанша болу керек?
а. физиологиялық нормаға сәйкес
б. 15-30% азайтылған
в. 30-50% азайтылған
г. майлар толық шығарылған
д. 10% жоғару болу керек
9. Субкалориялық рационда ең бірінші қандай өнімдер шығарылады?
а. жұжықтар
б. сосискалар
в. ірі тартылған ұннан нан
г. гидрогенделген майлар
д. полиқанықпаған май қышқылдарын
10. Семіздікте көмірсулардың мөлшерін қанша пайызға азайтады?
а. 5%
б. 10%
в. 25-50%
г. азайту қажет емес
д. барлық жауаптар дұрыс
11. Патогенез бойынша семіздіктің жіктелінуі:
а. гиподинамикалық
б. гипертониялық
в. алиментарлық
г. посттравматикалық
д. дәрілік препараттарды қабылдаудан кейін
12. Семіздікте балалардың тағамтану режимі:
а. 1 рет күніне
б. 3 рет күніне
в. 5-6 рет күніне
г. 2 рет күніне
д. 7-8 рет күніне
13. Семіздікте тағам үлесінін қандай тағам шығарылады:
-
жемістер
-
сүзбе
-
майлы соустар
-
майлы емес ет
-
көкөністер
14. Семіздікте қандай өнімдер ұсынылады.
-
майлы, ашты асамдар
-
макарон өнімдері
-
ашыған сүт өнімдері
-
майда жармасы
-
шошқа, кой еті
15. Гипокалориялық емдәмде қанша ккал болуы тиіс?
а. 1000 ккал
б. 1200-1400 ккал
в. 2000 ккал
в. 2500 ккал
д. 2500 көбірек
16. Семіздікте сүйықтықпен тұздың мөлшері қанша болуы керек:
а. нормаға сәйкес
б. 75% төмендетілген
в. 50% төмендетілген
г. нормадан жоғары
д. 35% төмендетілген
17. Қант диабетінде емдәммен емдеудің негізгі ұстындары:
-
құндылығы төмен режимдерді енгізу
-
тамақтану үлесінің режимдерін түзету
-
интоксикацияны азайту
-
тамақтану режимін сирету
-
жоғары белокты өнімдермен қамтамасыз ету
18. Субкалориялық рационда белоктың мөлшері қанша болу керек?
а. физиологиялық нормаға сәйкес
б. 15-30% азайтылған
в. 30-50% азайтылған
г. майлар толық шығарылған
д. 10% жоғару болу керек
19. Подаграда рационда ең бірінші қандай өнімдер шығарылады?
а. жұжықтар
б. сосискалар
в. ірі тартылған ұннан нан
г. гидрогенделген майлар
д. полиқанықпаған май қышқылдарын
20. Семіздікте айына қанша күн жеңілдету күндері тағайындалады:
а. 1-2
б. 15
в. 10
г. 4
д. 8
№12 сабақ
1. Тақырып: «Энтералдық тағамтануда үлес құрастыру»
2. Мақсаты: Энтералдық тағамтануда үлес құрастыруды және ұйымдастырудың негізгі принциптерін зерттеу.
3. Оқытудың мақсаты:
Білімдерді қалыптастыру:
-
Түтік арқылы қоректендіруге арналған қоспалар және берілетін тағамдар.
-
Көрсетімдері және тактикасы, тағами ингредиенттерге мұқтаждығын есептеу және қамтамасыз ету жолдары.
-
Парентералдық тағамтануды бақылау әдістері және еңгізу жолдарын таңдау.
Дағдыларды қалыптастыру:
-
Энтералдық және парентералдық тағамтануда емдәммен емдеуді игеру.
-
Энтералдық және парентералдық тағамтануда тағами ингредиенттерге мұқтаждығын есептеу және қамтамасыз ету жолдарын.
4. Сабақты жүргізу түрі: дискуссия.
5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
-
Түтік арқылы қоректендіруге арналған қоспалар және берілетін тағамдар.
-
Көрсетімдері және тактикасы, тағами ингредиенттерге мұқтаждығын есептеу және қамтамасыз ету жолдары.
-
Парентералдық тағамтануды бақылау әдістері және еңгізу жолдарын таңдау..
6. Таратуға арналған материал: дәрістер тезісі ретінде көрсетілген.
(кестелер, бақылау сұрақтары, тесттер, ситуациялық есептер және DVD дәрістер)
7. Әдебиет
-
Лечебное питание (учебно-методическое пособие). /Под ред. Т.Ш.Шарманова. –Алматы, 1999. 157 с.
-
Руководство по диетологии. /Под ред. Барановского А.Ю. – Санкт-Петербург, 2001.
-
Дроздова Т.М. Физиология питания. Учебник Издательство: Сибирский университет 352 с.
-
Новодержкина Ю.Г., Дружинина В.П.; Диетология. -Изд-во Феникс. 2004 г. 384 с.
-
Ахметов М.А. Емдәммен емдеу. Оқу-әдістемелік құрал. Алматы, 2002. 312 б.
-
Гурвич М.М. Диета при заболеваниях органов пищеварения. - М., 2006. 288 с.
-
Бекбосынов Т.К., Ахметов М.А., Бердыгалиев А.Б. и др. Лечебное питание в педиатрии. - Алматы. 2006. - 343 с.
-
Сивохина И.К. /Справочник по лечебному питанию. - М.: ООО «Издательство Новая Волна», 2000. - 352 с.
-
Лечебное питание /Под общ. Ред. Акад. Латогуза И.К.-Харьков: «Торсинг»; Ростов н /Д: изд-во «Феникс», 2002. –544 с.
8. Бақылау түрі
Тақырып бойынша сұрақтар, тесттер.
1. Қоректік модульдер не үшін арналған?
а. науқастардың өзіне тән ерекше қажеттіліктерін қамтамасыз етуге
б. ұйқы безінің ферменттерінің бөлінуін нормалау
в. асқазанның қышқыл түзу қызметін нормалау
г. ішек перистальтикасын күшейту
д. толық құнды қоректенумен қамтамасыз ету
2. Қандай өнімдер белоктық модульдерде белоктың көзі болып табылады?
а. үй қоянының еті
б. бұршақтар
в. жұмыртқа альбумині
г. сиырдың еті
д. сүттің белоктары
3. Қандай өнімдер майлы модульдерде қолданады?
а. сары майқаймақтан жасалған май
б. маргариндер
в. балық майы
г. өсімдік майы
д. жануар текті майлар
4. ЭҚ арналған қоспаларды таңдау неге байланысты:
а. науқастың тағами заттарға қажеттілігіне
б. жүрек қан – тамыр жүйесінің жағдайына
в. аш ішек қызметінің бүтіндігіне және жағдайына
г. ұйқы безінің қызметі жағдайына
д. асқазанның сөл түзу қызметінің бұзылыстарына
5. Қоректік модульдердің энергетикалық құндылығы қанша?
а. 1 мл 80-100 ккал
б. 1 мл 2-7 ккал
в. 1 мл 18-32 ккал
г. 1 мл 40-60 ккал
д. 1 мл 100 ккал жоғары
6. Қандай жағдайларда элементтік емдәмдер беріледі?
а. ұйқы безінің экзокринді қызметі айқын жетіспеушілікте
б. фенилкетонурияда
в. сіңу процестері бұзылуы синдромында
г. лактаза жеткіліктіліксіздігінде
д. асқазан - ішек жолдарының жыланкөзінде
7. Энтеральды қоректенудің қандай артықшылығын білесіз?
а. жүрек қан - тамыр жүйесінің қызметін жақсартады
б. интоксикацияның дәрежесін төмендетеді
в. қан параметрлерінің жақсартады
г. тағами заттар кірісінің физиологиялық жолы
д. ішек құрылым бұрынғы қалпына келуді ширатады
8. ЭҚ артықшылығын атап өтіңіз:
а. асқазан және ішектің ферменттік жүйесінің қызметін қалпына келтіреді
б. ұйқы без қызметін жақсартады
в. өт қышқылдарының алмасу бұзылыстарын жояды
г. парентералдық қоректенудегі мүмкін асқынулардың алдын алады
д. барлық жауаптар дұрыс
9. ЭҚ қолайсыз әсерлеріне жатады:
а. меркаптан иісі
б. лоқсу
в. құсу
г. диарея
д. мелена
10. ЭҚ қоректенудегі жанама әсерлердің қандай себептерін білесіз?
а. қоспаны баяу жылдамдықпен енгізу
б. лактозасы төмен қоспаларды қолдану
в. құрамында фенилаланині жоқ қоспаларды қолдану
г. қоспаны жоғары жылдамдықпен енгізу
д. қоспалардың гипертониялық ерітінділерін қолдану
11. ЭҚ жанама әсерлерді жою тәсілдері қандай?
а. ерітінділердің енгізу жылдамдылығын уақытша азайту
б. толық парентералдық қоректенуге көшу
в. ашығу
г. липаза блокаторларын қабылдау
д. ерітінділердің концентрациясын азайту
12. ЭҚ -де энтерогастралдық рефлюкстің себебі?
а. кардияның ахалазиясы
б. Баугини қақпақшасының жеткіліктіліксіздігі
в. қоспа енгізуінің орнына тәуелді
г. ішекке қоспаның баяу түсуімен
д. ішекке қоспаның жылдам түсуімен
13. ЭҚ қандай метаболиттік асқынуларын білесіз?
а. гипергликемия
б. гипербилирубинемия
в. электролиттер имбалансы
г. гиперхолестеринемия
д. сусыздану
14. Төменде көрсетілгендердің арасынан не ЭҚ қарсы көрсеткіштеріне жатпайды?
а. аш ішектің өткіштігінің бұзылуы
Достарыңызбен бөлісу: |