Ақпарат жинау әдісін орыс ғалымы В.В.Ворошилов екіге бөледі: эмпирикалық және теориялық. Эмпирикалыққа бақылау, құжаттарды саралау, сұхбат, әңгімелесу, сауалнама, анкета тарату жатады. Ал теориялық ақпарат жинауға индукция, дедукция, ұқсату, салыстыру, анализ, синтез, гипотезалар мен версияларды алға тарту жатады. Эмпирикалық ақпаратты үш түрлі ақпарат көзінен алады: индивидтік (жеке адамнан), ұжымдық және құжаттық (ресми, жеке құжаттар, БАҚ материалдары). Ақпарат тек әдіс-тәсілдермен ғана емес дайын ақпарат тарату науқаны кезінде де жиналады. Мысалы, ұжымдық ақпарат көздері деген ұғым бар. Оған ресми немесе бейресми байланыс кезіндегі жиналыстар, конференциялар, отырыстар, дөңгелек үстелдер, іскерлік кездесулер, пресс – конференциялар жатады. Адаммен оның жолдастарының көзінше сөйлескенде алынған мәлімет құнды болуы мүмкін. Өйткені сол мәлімет қасында тұрған жолдастарына да ортақ болғандықтан, оны бұрмалай алмай қалуы ықтимал. Керісінше, жолдастарының көзінше шындықты айтудан қымсынуы да мүмкін.
Ал ұжымдық ақпарат алу кезінде ресми не бейресми лидерлердің ықпал етуімен ақпаратты бұрмалауы да ықтимал. Сондықтан ұжымдық ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолданбас бұрын оның растығына көз жеткізіп алған жөн.
Журналистік айғақтамада ақпарат жинаудың классикалық төрт әдісі қолданылады:
- құжаттарды сараптау;
- сұхбат алу;
- бақылау;
- тәжірибе жасау (эксперимент).
Бақылау сұрақтары:
1. Эмпирикалық әдістерді атаңыз.
2. Эмпирикалық және теориялық әдістердің айырмашылықтарын айтыңыз.
Ұсынылатын әдебиеттер:
1. Кропотов Л.А. Журналистика на путях социологии. Методы социологических исслеований в журналистической практике. Свердловск., 1986.
2. Свитич Л.Г. Эффективность журналистической дятельности. М., 1986.
3. Свитич Л.г. Журналист и его работа. М.,1979.
4.“Журналист: социологические и социопсихологические исслеования”. Под ред. Л.Г. Свитич и В.В Ширяевой. М., 1994.
Достарыңызбен бөлісу: |
