К. У. Сулейманова Жануарлардың инвазиялық аурулары
Жануарлардың ауру жұқтыруы және ауруды тарату көзi
жүктеу/скачать 5.37 Mb. Pdf көрінісі
|
| 1.10 Жануарлардың ауру жұқтыруы және ауруды тарату көзi
Инвазиялық аурулардың эпизоотологиясында екi түсiнiктi жақсы білу қажет: тарату және зақымдалу көздері. Бұл түсiнiктер аймақтық, мерзiмдiк, жануардың жасы сияқты факторлармен тығыз байланыста болады. Инвазияның тарату көзi – ауру малдар және паразит тасымалдаушылар, олар клиникалыққы ортаға жұмыртқаларын немесе личинкиналарын бөледi. Қоздырушысының түрiне қарай геогельминтоздар, эймериоздар, биогельминтоздар және пироплазмидоздар, (жәндiктер, шаянтәрiздiлер, ұлулар) және резервуарлық иелер болады. Жануарлардың инвазиялық қоздырушылармен зақымдалу жолдары әртүрлi. Көбінесе жануарлар алиментарлық жолмен зақымдалады. Жануарлар жайлауда немесе қорада азықпен және сумен инвазиондық сатыдағы жұмыртқаларды жұтады. Кейбiр жағдайларда олар Аралық иелерідi жұтып зақымдалады. Мысалы, иттер инвазиялық бүргелердi жұтып дипилидиозбен зақымдалады, ал қойлар – кенелердi жеп мониезиозбен аурады. 22 Контакты жолы – паразиттер ауру малдан сау малға, бiр-бiрiмен араласқанда (контакт) немесе атсайман, күту заттары, қызмет көрсету адамдармен, кемiрушiлер арқылы жұғады. Бұл жолмен жануарлар қышыма, трихомоноз, биттеу ауруларын жұқтырады.Терi арқылы – анкилостоматида және бөгелек дернәсілдері белсеңдi енедi, қансорғыш бунақаяқтылар арқылы пироплазмида, трипаносома, парафилярий және басқа паразиттердi жұқтырады. Жәндiктер кеңсiрiк қуысы және көз арқылы эстроз, ринэстроз, телязиоз және басқа инвазиялық ауруларымен зақымдалады. Қарын іші (внутриутробный) – кейбiр паразитарлық аурулардың ұрықтары (мысалы, неоаскаридоз, токсокароз) плацента арқылы аналық организмнен iштегi төлге енедi. Трансовариальдi жолы немесе инвазияны жыныс торшалары арқылы жұқтыру – бiрiншiден алғашқы ие ұрығына дейiн жұмыртқалар арқылы жұқтыру; осылай иксод кенелер денесiнде ауылшаруашылық жануарлардың көбі пироплазмида қоздырушыларын жұқтырады. жүктеу/скачать 5.37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|