К. У. Сулейманова Жануарлардың инвазиялық аурулары

171 
Біріншілік ошақтарда папулалар мен везикулалардың түзілуін 
қадағалау оңайға түспейді; қышумен туындаған жиі қасу мен қажалауда олар 
бұзылады, ал ағылған экссудат шаштарды жабыстырады, және кеуіп, сары 
қабықшалы қабықтарға айналады. Ошақтарының өлшемдері ақырындап 
ұлғаяды, орталық бөлігі жүнін жоғалтады және жазық қабыршақ жабылады. 
Тері астына ақырындап серпімділігін жоғалтады, құрғақ, жүнсіз болады; 
кейін ұлғайып, жуандайды және қатпарланып қалады. 
Қолайлы жағыдайларда кененің дамуы үшін ауру генералиденген 
форманы қабылдайды, үрдіс терінің біраз бөлігіне өтеді. Бірақ осы 
жағыдайларда да, жеке бөліктер сирек зақымдалады. Оларға құрсақ 
қабырғасының төменгі бөлігі, аралық, бастың беттік бөлігі, ұма аумағы 
жатады. Сондай-ақ, аса сирек кәрі жіліктен төмен аяқ бөліктері зақымдалады 
Кейбір жануарларда псороптоз өткір сипатқа ие болмайды, тері қатпары 
түрінде пайда болады, атап айтқанда мойын аумағында, сирек – кеуде 
жасушасында. Тері қатпарлары сирек білінген, ұстаған кезде ірі, жуандығы 
1,5 – 3 см, қозғалғыш келеді. Қатпар үсті жүнмен сирек жабылған және сұр 
түсті ұсақ қабыршақты. Осындай зақымдалуы сирек қасынады. Қышу 
тыныштықта, қозғалғанда, күндіз және түнде пайда болады. Үрдіс кейде 
пиодермикалық фокустардың түзілуімен қабынады. Ауру жануарларды 
әлсіздендіреді, оларды басқа ауруларға бейімдейді және өлім себебі болуы 
мүмкін. Ірі қара малда псороптоздың жалпы дамуы ағымының ұзақтығымен 
сипатталады. Емдік араласусыз псороптозды инвазия жануарларда жылдар 
бойы сақталуы мүмкін, және жазда клиникалық өшіп, қыстық қорға кірген 
кезеде ауру тудыруы мүмкін. 
Балауы қойған кезде Эпизоотологиялық мәліметтерін, клиникалық 
симптом кешенін және тері қатпарларының акарологиялық зерттеу 
нәтежиелерін есепке алады. Соңғыларын сау және зақымдалған тері 
арасының шекарасында алады. 
Балау қойған жағыдайда әр түрлі сатыларында псороптозды еске 
түсіретін клиникалық пайда болуларын, терінің басқада ауруларының көзін 
жою керек (гематопиноз, триходектоз, стригущий лишай, экзему и 
крапивницу, демодекоз, саркоптоз жәнехориоптоз). 
Емі. Ірі қара малды емдік және профилактикалық өңдеуі үшін көптеген 
препараттар ұсынылған. Оларды эмульсия, суспензия, ерітінді формасында, 
0,4—0,5 МПа (А—5 атм) қысыммен ірі тамшылы шашу әдісі арқылы жаппай 
өңдеу кезінде қолданады. Жануарларға сұйықтық шығыны 2 – 4 л, жас 
малдар үшін 1 – 1,5 л (саркоптоз препараттары) 
Осы кездерде бірақ үлкең тиімділікпен, емдеу үшін жүйелік 
акарицидтер қолданады – уақытша шалара ретінде линименттермен, 
мазьдармен, акарицидты сұйықтықтармен зақымдалу ошақтарына жергілікті 
өңдеу жүргізеді немесе жеке мөлшерленген өңдеу жолымен. 
Сауын сиырын өңдеу үшін өткі сасық иіске ие тиімсіз препараттарлы 
немесе ағзада ақырын гидролизденетін препараттар, себебі олар ұзақ уақыт 
сүтпен бөлінеді. 
Акарицидтер: сауын сиырлары үшін Аверсект-2ВК, сумен бөлінбейді, 

172 
БИ7М «Шмель» немесе БИ-7 «Овод» механикалық инъекторымен 
жануарлардың 100 кг тірі салмағына 0,1 млмөлшерде теріастынаенгізіледі. 

жүктеу/скачать 5.37 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: