Кипчаки евразии: история, язык и
Kıpçak Kelimesi ve Çincenin Yapısı
жүктеу/скачать 4.03 Mb. Pdf көрінісі
|
| Kıpçak Kelimesi ve Çincenin Yapısı
Kıpçak boyundan tarihte net olarak ilk bahis, 9. yüzyıl Arap kaynaklarındadır (Buharalı, 1995:744; Şeşen, 1998:184). Ancak, bunlardan önce 760 tarihinde dikilmiş olan Şine-Usu yazıtında geçen, harfleri silinmiş bir ifadeyi Klyaştornıy “Tür(k) (Kı)bçak” olarak restore etmiştir (Ercilasun, 2010: 135). Kelime elimizde bütünüyle mevcut olmasa da Klyaştornıy’nin bu restorasyonu birçok araştırıcı tarafından kabul görmüştür. Ahmet B. Ercilasun, Şine-Usu’daki metni Arapça kaynaklarla karşılaştırarak Kıpçakların Doğu Gök-Türklerinde hâkim boy olması ihtimali üzerinde ciddi bir şekilde durmuş ve bu konuda güçlü deliller getirmiştir (Ercilasun, 2010: 355-356). Bu durumda Kıpçak boy adının ilk yazılışına 760 yılında rastlandığını söylemek yanlış olmayacaktır. Bilindiği üzere Çince ne bizim, ne de Batı’nın dillerine benzemeyen bir şekilde heceye dayanan bir dildir. Bu sebeple, yabancı dilden Çinceye giren kelimelerin telaffuzu bazen ciddi ölçüde farklılaşır. Çincenin neredeyse tek kaynak olduğu en eski tarihimizi araştırırken bu durum büyük zorluklar yaratır. Neyse ki, İslami dönemden itibaren kaynakların çeşitlenmesiyle bu Çince telaffuzların önemli bir kısmının tespiti daha rahat bir şekilde yapılabilmektedir. Bugünkü Çincede Kıpçak kelimesi karşılığı olarak “Çin-ça” kullanılmaktadır. İşin ilgi çeken ve biraz da beni bu araştırmaya iten yönü ise Altın Orda Hanlığının Çincede “Çin-ça Han-guo”, yani Kıpçak Hanlığı olarak anılmasıdır. Görünüşe göre Çin tarihçiliği, sınırlı sayıdaki Moğol yöneticiyi dikkate almamış, hanlığın genel halkını, yapısını ve idaresinde yer alan topluluğu daha önemli görmüştür. Araştırmamda bu sebeple 14. yüzyılın ikinci yarısında yazılmış olan Yüen Tarihi’nde “Çin-ça” kelimesinin incelenmesi üzerine odaklandım. Genel olarak söylemek gerekirse kaynakta Kıpçaklardan bu telaffuzla bahsedilmektedir. Ancak, Kıpçak Hanlığı diye bir tabir yoktur. жүктеу/скачать 4.03 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|