154
(ii)
Мүдденің қалған пайызы маңызды болмай қалуы үшін
жеткілікті мүддеден арылыңыз.
Байқаусызда алынған қаржылық мүдделер
R510.9
Егер фирма, желілік фирма немесе серіктес немесе фирманың немесе
желілік фирманың қызметкері немесе осы тұлғаның кез-келген
жақын туыстары тікелей қаржылық мүддені немесе елеулі жанама
қаржылық мүддені мұра, сыйлық түрінде , бірігу нәтижесінде немесе
ұқсас жағдайларда
алса және басқаша болса, осы бөлімге сәйкес
акцияларға иелік етуге рұқсат етілмесе, онда:
(a)
Егер мүддені фирма немесе желілік фирма немесе аудиторлық
топтың мүшесі немесе осы тұлғаның жақын туыстарының бірі
алса, қаржылық мүддені дереу жойылуы керек немесе жанама
қаржылық мүдденің жеткілікті бөлігі қалған пайыздар
маңызды болмайтындай етіп жойылуы керек; немесе
(b)
(i) Егер мүддені аудиторлық топтың мүшесі болып
табылмайтын жеке тұлға
немесе осы тұлғаның жақын
туыстарының бірі алса, қаржылық мүдде мүмкіндігінше
тезірек іске асырылуы керек немесе қалған пайыздар
маңызды болып қалмауы үшін жанама қаржылық
мүдденің жеткілікті мөлшері жойылуы керек; және
(ii)
Қаржылық мүддеден арылуды күтіп, қажет болған
жағдайда компания қауіпті жоюы керек.
Қаржылық мүдде – басқа жағдайлар
Жақын туыстар
510.10 A1
Жеке
қызығушылық, танысу немесе қорқыту қаупі, егер аудиторлық
топтың мүшесі немесе осы
адамның жақын туыстарының бірі,
компания немесе желілік фирма кәсіпорында қаржылық мүддені
танытса, онда аудиторлық тапсырыс берушінің директоры,
лауазымды тұлғасы немесе бақылаушы иесі осы кәсіпорында
қаржылық мүддені танытатыны белгілі болған кезде пайда болуы
мүмкін.
510.10 A2
Мұндай қауіптердің деңгейін бағалауға
қатысы бар факторларға
келесілер жатады:
• Аудиторлық топтағы адамның рөлі.
• Компания жеке немесе көптеген адамдарға тиесілі ме.
155
• Инвестордың қызығушылығы кәсіпорынды бақылауға немесе оған
айтарлықтай әсер етуге мүмкіндік бере ме?
• Қаржылық мүдденің маңыздылығы.
510.10 A3
Жеке қызығушылық, танысу немесе қорқыту қаупін жоя алатын іс-
әрекеттің мысалы-аудиторлық Топтың қаржылық мүддесі бар
мүшесін аудиторлық топтан шығару.
510.10 A4
Мұндай жеке қызығушылық қаупінен қорғауға
болатын іс-әрекеттің
мысалы-аудит тобы мүшесінің жұмысын тиісті тексерушінің
тексеруі.
Жақын туыстар
510.10 A5
Егер аудиторлық топтың мүшесі жақын отбасы мүшесінің тікелей
қаржылық мүддесі немесе аудит клиентінде елеулі жанама қаржылық
мүдде бар екенін білсе, жеке қызығушылық қаупі туындауы мүмкін.
510.10 A6
Мұндай қауіптің деңгейін бағалауға қатысы бар факторларға
мыналар жатады:
• Аудиторлық топ мүшесі мен жақын отбасы мүшесі арасындағы
қарым-қатынас сипаты.
• Қаржылық мүдде тікелей немесе жанама ма.
• Отбасының
жақын
мүшесі
үшін
қаржылық
мүдденің
маңыздылығы.
510.10 A7
Жеке қызығушылық қаупін жоюға болатын әрекеттердің мысалдары:
• Отбасының жақын мүшесіне барлық қаржылық мүддеден тезірек
арылуға немесе қалған қызығушылық бұдан былай маңызды
болмауы үшін жеткілікті жанама қаржылық қызығушылықтан
арылуға нұсқау беріңіз.
• Адамды аудиторлық топтан шығару.
510.10 A8
Мұндай жеке қызығушылық қаупінен қорғауға болатын іс-әрекеттің
мысалы – аудит тобы мүшесінің жұмысын тиісті тексерушінің
тексеруі.
Басқа да тұлғалар
510.10 A9
Егер аудиторлық топтың мүшесі аудит тапсырыс берушісіне
қаржылық мүдде мынадай тұлғаларға тиесілі екенін білсе, жеке
қызығушылық қатері туындауы мүмкін:
• R510.4 параграфына сәйкес осындай қаржылық мүддеге ие болуға
нақты рұқсат етілмегендерді немесе олардың жақын
156
туыстарын
қоспағанда, фирманың немесе желілік фирманың
серіктестері мен кәсіби қызметкерлері.
• Аудиторлық топ мүшесімен тығыз жеке қатынастағы тұлғалар.
510.10 A10
Мұндай қауіптің деңгейін бағалауға қатысы бар факторларға
мыналар жатады:
• Фирманың ұйымдастырушылық, операциялық және есептік
құрылымы.
• Жеке тұлға мен аудиторлық топ мүшесі
арасындағы қарым-
қатынас сипаты.
510.10 A11
Жеке қызығушылық қаупін жоятын әрекеттің мысалы-жеке қарым-
қатынасы бар аудит тобының мүшесін аудит тобынан шығару.
510.10 A12
Жеке қызығушылықтың осындай қаупінен қорғайтын әрекеттердің
мысалдары:
• Аудиторлық тапсырмаға қатысты кез келген маңызды шешімнен
аудиторлық топ мүшесін алып тастау.
• Аудиторлық топ мүшесінің жұмысын тексеру үшін тиісті
тексерушінің болуы.
Компанияның немесе желілік фирманың зейнетақы жоспары
510.10 A13
Егер компанияның немесе желілік
фирманың зейнетақы жоспары
аудиторлық клиентте тікелей немесе елеулі жанама қаржылық
мүддеге ие болса, жеке қызығушылық қаупі туындауы мүмкін.