Кодексіне түсіндірме жалпы және Ерекше бөліктер алматы «жеті жарғЫ» 2015


)  адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаган дәл сол іс-әрекеттер -



Pdf көрінісі
бет318/678
Дата21.02.2024
өлшемі7.26 Mb.
#492628
түріКодекс
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   678
Ағыбаев қылмыстық

3) 
адам өзінің қызмет бабын пайдалана отырып жасаган дәл сол іс-әрекеттер - 
мүлкі тәркіленіп, бес мың айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде айыппул салуга 
не сол мөлшерде түзеу жумыстарына не бес жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгын 
шектеуге не сол мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 
3. 
Осы баптың бірінші немесе екінші бөліктерінде көзделген: 
1) 
мемлекеттік функцияларды орындауга уәкілеттік берілген адам не оган теңестірілген 
адам не лауазымды адам не жауапты мемлекеттік лауазымды атқаратын адам жасаган іс-
әрекеттер, егер олар өзінің қызмет бабын пайдалануымен уштасса; 
2) 
қылмыстық топ жасаган; 
3) 
ірі мөлшерде жасалган іс-әрекеттер - 
мүлкі тәркіленіп, ал 1) тармақта көзделген жагдайларда белгілі бір лауазымдарды атқару 
немесе белгілі бір қызметпен айналысу қуқыгынан өмір бойына айыра отырып, үш жылдан 
жеті жылга дейінгі мерзімге бас бостандыгынан айыруга жазаланады. 
Ескерту. 
Қылмыстық жолмен алынған ақшаны және (немесе) мүлікті заңдастыру дайындалып жатқаны не 
оның жасалғаны туралы өз еркімен мәлімдеген адам, егер оның әрекеттерінде осы баптың екінші 
немесе үшінші бөліктерінде көзделген қылмыстар немесе езге де қылмыс қүрамы болмаса, 
қылмыстық жауаптылықтан босатылады. 
Қылмыстық және (немесе) әкімшілік құқық бұзушылықтардан түскен табыстар бо- лып 
табылатын мүлікті конверсиялау немесе аудару түрінде мәмілелер жасасу арқылы қылмыстык 
жолмен алынған ақшаны жэне (немесе) өзге мүлікті занды айналымға тарту, егер мұндай мүлік 
қылмыстық жэне (немесе) әкімшілік құқық бұзушылықтардан түскен табыстар болып табылатыны 
белгілі болса, оның шынайы сипатын, көзін, орналасқан жерін, оган билік ету, оны ауыстыру 
тәсілін, мүлікке құқықтарды немесе оның тиесілігін жасыру немесе жасырып қалу, сол сияқты осы 
мүлікті иелену жэне пайдалану немесе қылмыстық жолмен алынган ақшаны және (немесе) өзге 
мүлікті заңдастыруға делдалдық ету, егер бұл іс-әрекеттер айтарлықтай мөлшерде жасалса - 
қылмыстық жолмен акшаны және өзге мүлікті заңдастыру (жылыстату) қылмысының құрамын 
көрсетеді (218-бап, І-бөлігі). 
Занда мұндай әрекеттер заңсыз жолмен алынган ақша қаражатын немесе өзгс мүлікті 
зандастыру деп аталады. 


415
 
Қылмыстык кұкык бұзушылықтың тікелей объектісі экономикалық қызмет аясындағы ақша 
каражат айналымын реттеудің коғамдык қатынастары болып табылады. 
Осы қылмыстық құқық бұзушылык кұрамының міндетті белгісі - оның заты болып табылады. 
Қылмыстық кұқық бұзушылықтың затына ақша қаражаты немесе заңсыз жол- мен алынған өзге 
мүліктер жатады. Ақша қаражаты теңгелік немесе валюталық көріністе болады. Мүлік қозғалатын 
немесе қозғалмайтын (ғимараттар, құрылыстар, кешендер), сондай-ақ меншікке немесе жалға 
алынған жер учаскелері болуы мүмкін. Қылмыстық кодекстің 218-бабындагы көрсетілген эрекеттер 
нысаны бойыніна занды мэнге ие болған сияқты болып көрінеді, бірак мазмұны жөнінен алып 
қараганда бұл әрекеттердің бэрі қылмысты әрекетке жатады, өйткені қылмыстық кұқық 
бұзушылықтың заты - ақша жэне мүлік заңсыз жолмен - жымқыру, қызмет бабында 
пайдакүнемдікпен қиянат жасау, есірткі немесе қару-жарақты заңсыз сату, заңсыз кәсіпкерлік 
немесе банк қызметі, жалган кәсіпкерлік, салықты төлеуден жалтару арқылы алынған. 
Қылмыстық кұкық бұзушылықтың объективтік жағы - занда белгіленген мынадай нысандар 
арқылы: 1) ақша қаражатымен немесе өзге мүлікпен қаржылық операциялар жасау; 2) басқа да 
мәмілелер жасау; 3) каражатты немесе өзге де мүлікті кэсіпкерлік не- месе өзге де экономикалык 
кызметті жүзеге асыру үшін пайдалану. Акша каражатымен немесе өзге мүлікпен қаржылык 
операциялар жасау деп заңсыз жолмен алынған ақша қаражаттарын пайдаланып банктік есеп ашу 
немесе жүргізуді, оны төлем қаражаты ретін- де пайдалануды, осы қаражатқа акция, вексель, 
облигация, басқадай бағалы қағаздарды алуды немесе оларды басқадай айырбас кұралы ретінде 
пайдалануды айтамыз. 
Қылмыстық жолмен алынган ақша қаражатын немесе өзге де мүліктерді пайдала- ну арқылы 
азаматтык құқық және міндеттерді белгілейтін, өзгертетін немесе жоятын эрекеттерді (сатып алу, 
сату, айырбастау, сыйға беру, т.б.) істеуді басқа да мәмілелер жа- сау деп айтамыз. 
Қылмыстық жолмен алынған ақша каражатын немесе мүлікті кәсіпкерлік немесе өзге де 
экономикалық қызметті одан эрі дамытуга жұмылдыру, жарғылық қорға айналдыру кәсіпкерлік 
немесе өзге де экономикалык қызметті заңсыз жүзеге асыру үшін пайдалану деп танылады. 
Қылмыстык құқық бұзушылык кұрамы жағынан формальдық құрамға жатады. Қылмыстық 
кұқык бұзушылық объективтік жақтың осы белгілерінің біреуі жасалған уақыттан бастап аяқталған 
деп табылады. 
Қылмыстык құкык бұзушылык субъективтік жағынан тікелей қасаканалыкпен істеледі. Кінәлі 
адам көрінеу заңсыз жолмен аталган акша каражатын немесе өзге де мүлікті заңдастыруды ұғынады 
және соны тілейді. Қылмыстық құқық бұзушылык ниет субъективтік жақтың қажетті белгісі болып 
табылмағанымен, ол сөз жок соттың жаза тагайындау барысында есепке алынады. Қылмыстық 
құқық бұзушылык субъектісі - 16-га толған есі дұрыс кез келген адам. 
Қылмыстық кодекстің 218-бабының 2-тармағында мынадай ауырлататын белгілер көрсетілген: 
а) адамдар тобының алдын ала сөз байласуы бойынша; 2) бірнеше рет; 
3) адам өзінің қызмет бабын пайдаланып жасаган әрекеттер. 
Егер заңсыз жолмен алынған ақша қаражатын немесе өзге де мүлікті заңдастыруды бірлесіп 
жасау туралы күні бұрын - қылмыстык кұқык бұзушылық істелгенге дейін уағдаласқан адамдар 
катысса, ол адамдар тобы алдын ала сөз байласып жасаган қылмыстық құқық бұзушылык деп 
танылады. Талданып отырған қылмыстык құқык бұзушылықтың объективтік жағынан белгілерін екі 
немесе одан да көп жасау, егер адам бұрын жасалған кылмысы үшін заңмен белгіленген тәртіппен 
қылмыстык құкық бұзушылық үшін жауаптылыктан босатылмаса, не соттылыгы жойылмаса немесе 
кылмыстык жауапқа тарту мерзімі өтпесе онда қылмыстық құкық бұзушылық элденеше рет істелген 
деп танылады. Осы бап бойынша кызмет бабын пайдаланып жасаған әрекетке мемлекеттік 
органның, коммерциялық немесе өзге де ұйымнын заң бойын- ша лауазымды адамы деп 


416
 
танылгандардың кылмыстық кұкық бұзушылыктар жата- ды. Қылмыстық кодекстің 218-бабының 3-
бөлігінде осы кылмыстың өте ауырлататын белгілері көрсетілген. Олар қылмыстық топ жасаған 
немесе ірі мөлшерде жасалған әрекеттер. Қылмыстық топтың түсінігі ҚК-тің 31-бабының 3-
тармагында берілген. Осы бап бойынша жиырма мың айлық есептік көрсеткіштен асатын сомага 
кылмыстык жол- мен алынған ақша жэне (немесе) өзге мүлік (ҚК-тің 3-бабы, 38-тармақшасы) ірі 
молшер деп танылады. Осы 218-бапта көрсетілген ескертуге сәйкес қылмыстык жолмен алынган 
ақша қаражатын немесе мүлікті заңдастыру дайындалып жатканы не жасалғаны тура- лы өз еркімен 
мэлімдеген адам, егер оның іс-әрекетіне осы баптың екінші жэне үшінші тармагында көзделген 
қылмыстар немесе өзге де кылмыс кұрамы болмаса, кылмыстық жауаптылықтан босатылады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   314   315   316   317   318   319   320   321   ...   678




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет