Қылмыстық құқык бұзушылықтын объектісі - кәмелетке
толмағандардың дене және
психикалық жагынан дұрыс дамып, калыптасуы.
Объективтік жағынан қылмыстық кұқық бұзушылык бірнеше балама әрекеттерді: а) кәмелетке
толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді орындамау; б) осындай міндеттерді тиісті
дәрежеде орындамау арқылы сипатталады. Өзіне жүктелген міндет-
терді толық орындауга
мүмкіндігі бола тұра оны орындамау немесе әрекетсіздік жасау міндеттемені орындамау, ал өзіне
жүктелген міндеттерге салдыр-салақ, үсгірт карау мін- деттемелерді тиісті дәрежеде орындамау деп
танылады.
Қыл мыстық кұқық бұзушылык үшін жауаптыл ыққа тартудың негізгі шарты - кәмелетке жасы
толмаған балаға тәрбиелік қадағалаудың жоктығынан алкогольдік ішімдіктерді, есірткі,
психотроптық заттарды тұтынады, қаңгыбастықпен,
қайыршылықпен айналы- сады, немесе
қылмыс, эртүрлі теріс қылықтар, қасақана экімшілік кұкык бұзушылық іс-әрекеттерді бұзады.
Субъективтік жагынан қылмыстық құқық бұзушылық тікелей қасақаналыкпен жаса- лады.
Кінэлі адам кәмелетке толмаған баланы тәрбиелеу жөніндегі өзінің құқықтық мін- деттерін
орындамаганын, оларға жауапсыз қарағанын сезеді жэне сол әрекеттерді істеуді тілейді.
Кэмелетке толмаған адамды тәрбиелеу жөніндегі міндеттерді ата-анасының не- месе өзіне осы
міндеттер жүктелген өзге адамның, сол сияқты педагогтің немесе оқу, тэрбиелеу, емдеу мекемесінің
немесе кэмелетке толмаган адамды қадағалауды жүзеге асыруға міндетті өзге мекеменің басқа да
жұмыскерінің кэмелетке толмаган адамга қатыгездік танытуымен ұласқан орындамауы немесе
тиісінше орындамауы (ҚК-тің 140-бабы 2-бөлігі).
Баптың осы ауырлататын бөлігін қолданудың негіз шарты кәмелетке толмаған балага
қатыгездікпен қарау болып табылады. Қатыгездікке кәмелетке толмаған баланы үнемі сабау, ұрып-
соғу, қоркыту, аштықта,
ыстыкта ұстау, үрейін алу, жүйкесін бұзу т.с.с. жа- тады.
Қылмыстық кұқық бұзушылықтың субъектісі арнаулы: 1) кәмелетке толмаған баланың ата-
анасы; 2) кәмелетке толмаған баланы тэрбиелеу жолындагы міндеттер өзіне жүктелген өзге де
адамдар, атап айтқанда - бала асырап алушылар, қамкоршылар не- месе қорғаншылар; 3) кэмелетке
толмаган баланы қадагалауды жүзеге асыруга міндетті оқу, тәрбие, емдеу немесе өзге де мекеменің
қызметкерлері (мектепке дейінгі балалар мекемелерінің қызметкерлері, орта мектептердің, кэсіптік-
техникалық оқу орындарының, мектеп-интернаттардың жэне қиын балаларды тәрбиелейтін тәрбие
мекемелерінің педа- гогтары, аурухана қызметкерлері және т.б.).
Достарыңызбен бөлісу: