586
Бүзу немесе закымдау тәсілдерінен баска кез келген эрекеттерді колдану арқылы көліктің
техникалык жүйелерін немесе оның жекелеген бөлшектерін істен шығаруды өзге де тәсілмен
жарамсыз күйге келтіру деп айтамыз.
Көлік кұралдарының еркін қозгалысына қарсы сан түрлі кедергілер келтіру арқылы (үшу
алаңын, темір жол полотнасын коршау, жол үстінде митинг өткізу, баррикада кою арқылы көлікті
жүргізбеу, көлік коммуникацияларына кызмет
ететін адамдарды маши- нист, диспетчер. жол
жөндеушілерді) көлікке жібермеу сияқты әрекеттер, көлік комму- никациясына тосқауыл кою деп
танылады.
Заңда көрсетілген зардап адамның денсаулыгына ауыр немесе
орташа ауырлықтагы зиян
келтіру не ірі көлемдегі залал келтіру не көлік пен байланыстың калыпты жүмысы бүзылуына әкеп
соқса кылмыс кұрамы бар деп саналады.
Денсаулыкка ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірудін түсінігі Қылмыстық кодекстің
344-348-баптарында көрсетілген.
Қылмыстык кодекстің 3-бабының 38-тармағына сәйкес, осы тараудың баптарында азаматқа
айлык есептік көрсеткіштен жүз еседен асып түсетін мөлшерде келтірілген залал не үйымга немесе
мемлекетке кылмыстык күқык бүзушылык жасалган кезде Қазакстан Республикасының заңдарында
белгіленген айлық есептік көрсеткіштен бес жүз есе асып түсетін мөлшерде келтірілген залал ірі
көлемдегі залал деп танылады.
Көлік пен байланыстың калыпты жүмысының бұзылуы деп занда
көрсетілген қогамга қауіпті
іс-әрекеттердің салдарынан олардын біршама уакыт кызметін амалсыз тоқтатуы айтылады. Осы
түрғыдагы мәселе арнаулы нормативтік актілер арқылы аныкталады.
Занда көрсетілген зардаптардың кез келгені кінэлінің істеген іс-эрекетімен себепті байланысты
болуы арқылы орын алған уакыттан бастап кылмыстык күкық бүзушылық аяқталған деп танылады.
Қылмыстык кұкык бұзушылык субъективтік жағынан кінәнын абайсыздык түрі аркылы
істеледі.
Қылмыстык кұкық бұзушылыктың субъектісі - 14-ке толған, кез келген адам.
Қылмыстық кодекстің 350-бабының 2 жэне 3-тармақтарында осы кылмыстың ауыр- лататын
(абайсызда кісі өліміне), өте ауырлататын (абайсызда екі немесе одан да көп адамның өліміне) әкеп
сокқан әрекеттері үшін жауаптылык көрсетілген.
Қылмыстық кодекстің 350-бабында көзделген қылмысты осы құрамға үқсас қылмыстардан
ажырата білген жөн. Қылмыстык кодекстің 344-бабынан бұл қылмыс
құрамы субъектісі бойынша
ажыратылады, Қылмыстық кодекстің 184-бабынан (ди- версия) - арнаулы мақсат (Қазақстан
Республикасының экономикалық кауіпсіздігі мен қорғаныс кабілетін күйрету) болмауына
байланысты, ал Қылмыстық кодекстің 351-ба- бында көрсетілген қылмыс құрамынан іс-әрекеттің
мазмұны мен мэнінің ерекшеліктері- не, сондай-ак заң корғайтын объектіге зиян келтіру процесінің
даму ерекшеліктеріне байланысты ажыратылады.
Достарыңызбен бөлісу: