АЛАНЛА БИЗГЕ НЕ БОЛГЪАНДЫ?+++++++++++++

АЛАНЛА БИЗГЕ НЕ БОЛГЪАНДЫ?+++++++++++++

Азатлыкъ кюнюн белгилейди Норвегия бюгюн.

Хар юй шорбатда миллет байракъ чайкъалады.

Миллет кийимлерин кийгенди бютеу халкъ.

Къууанчлы халкъ джырлай, тебсей, барады орамда.

Не насыбды кесини энчи юйю, джурту, къралы болгъан,

Тамгъасы, Байрагъы, Орайдасы болгъан.

Сеннге да сорама мен:

Бар эсе эсибиз, ангыбыз,

Бар эсе джуртубуз, халкъыбыз,

Къраллыгъыбыз нек джокъду бизни?

Тамгъабыз, байрагъыбыз, орайдабыз нек джокъду бизни?

– Болгъан эселе, къайдадыла ала?

Нек сюемейбиз ызына оюлгъан къалабызны?

Нек тутмайбыз ёрге кёк-акъ-джашил байрагъыбызны?

Кимдеди терслик? Не болгъанды, аланла, бизге?

ДЖАЗЫУЛАРЫН ТЮРЛЕНДИРИРГЕ КЮРЕШГЕНЛЕГЕ

1

Джугъутур, кече таудан ёзеннге эниб,

Мюйюзлери уа Кёкде Къой Джолгъа тие.

Учхан джулдуз да анга

Къочхаргъа айланнган къойча кёрюне.

Къойгъа къошулургъа нек изледи ол?

Бий бийчесини къарауашы бла айланнганча,

Аллай учузлукъгъа къалай джетди ол?

Мийикден алашагъа нек энди ол?
Къайда къой, къайда къарауаш?

Орнундан чыкъгъан итни бёрю ашар дейле –

Джарлы джугъутур джанлыгъа болду аш.

Джарлы джугъутур, нек тюшдюнг ёзеннге?

Быллай бир нек къыйналдым сеннге?

Огъесе, кесимими кёрдюм сенде?

Къочхар ёзенден таугъа чыгъыб барады.

Барады, бюртюклери кийик ызгъа тие,

Мюйюзлери Кёкде Къой Джолгъа тие.

Мёлеклеча кийиклеге къошулургъамы излейди ол,

Огъесе, кийиклеге къошулса,

Джугъутур боллукъму сунады кесин?

Къара эшек да акъ байталгъа къысылса,

Бир кесекге айгъыр болгъанча кёре болур кесин.

Джугъутур болур умуту къочхарны,

Ат болур мураты эшекни.
Кийикни ызындан къочхар чынгайды къаядан:

Кийик сау къалады,

Зауаллы къочхар а кетеди чынгылгъа.
Тюрленмейди дунияда джукъ.

Эшек – болалмайды ат,

Къочхар – болалмайды джугъутур,

Къул – болалмайды бий.

Хар не джаратылгъаныча къалады.
3

Мюйюзлери Кёкде Къой Джолгъа тие,

Урлукъдан толу бюртюклери Джерде къой джолгъа тие,

Тюшюнден тюнюне къайытады къочхар,

Мийикледен, кийикледен айтады хапар.
Сора бир маджал къойгъа чынгайды да,

Къойну мийиклиги тенгли бирге кёлтюрюледи джерден,

Мюйюзлери да джулдузлагъа тийгенча бола Кёкде.
Къой кёлтюреди къочхарны.

Къочхар ангылаялмайды аны.

Къой юсюнден да къарайды мийиклеге,

Аны кёзю къарайды кийиклеге.

Къой сюрюу, бау, стауат – аны къадары.

Джанла не бек дыгалас этселе да Джерде,

Джазыула тюрленмезча джазылгъанла Кёкде.

Ол хайуан, джаныуар, Адам эсе да –

Кёкле да болушуб къояргъа болурла,

Аны джазыууна джангыдан къараргъа болурла,

Аны джазыуун джангыдан джазаргъа болурла.

ТЕНГИЗ БЛА МЕН

Джагъадан къарайма суугъа:

Бюгюн меннге ол да – саугъа.

Ангылагъанча болама тенгизни тилин.

Чабакъла – тенгизни сёзлери,

Мени сёзлерим – тенгиз къушла Кёкде.

Чабакъ тутаргъа излейди,

Сёз излейди джутаргъа сёзню.

Мени сёзлерим – Кёкде къушла,

Тенгизни сёзлери – сууда чабакъла.
Тенгиз да, Мен да тынглайбыз.

Бир-бирибизни англайбыз.

ДЖУРТ БЛА ТИШИРЫУ

Эркиши тиширыудан тойгъан кюн,

Тиширыугъа къарагъанын къойгъан кюн –

Ол ёледи. Ёлген кюнюн да ол кюнден санагъыз,

Джыласагъыз да, джангыз ол кюн джылагъыз.
Ёзге, Эркиши Тиширыудан тоймайды,

Тиширыугъа къарагъанын къоймайды.

Дуниядан кетеди Тиширыугъа къарагъанлай кёзю,

Тиширыуду эркишини эм керти сёзю.

Джурт бла Тиширыу – эркишиге бирди.

Алалла эркишиге къанат.

Аланы сакълай, джакълай джашайды эркиши,

Не да ёледи, эте къазауат.

Джурт бла Тиширыу тарталла кеслерине.

Джурт бла Тиширыу бир эселе, бирге эселе – насыб.

Алай а джурт бир джанында, тиширыу башха джанында болсала,

Ол эркишиге болады сынау, азаб.

Сайларгъа керек болады эркиши

Не – джуртну, не – тиширыуну.

Керти эркиши сайлайды джуртун,

Аты эркиши – сайлайды тиширыуну.

Къарайма узакъдан джуртха, джуртда да бир тиширыугъа.

Мен – аланы къоюб – кетгенме кесим.

«Джурт бла Тиширыу» – китабымы аты,

Джурт бла Тиширыу – къууанчым, джарсыуум, эсим.

ТАБ

Къой Джолча Кёкде –

Джюрекде Сенден къалгъан таб.

АЙГИ (АЙГЪЫ)

Чуваш поэзияда да бар эди бир айгъыр –

Айги.

Кеси кетсе да, сёзю къалды –

Кюнлю, Айлы.
Аны ауазы тюл эди ауаз,

Аны ауазы тюл эди намаз –

Агъашча, сууча бир зат эди ол,

Табигъатны кеси эди ол.

Ол – шийир Кёкню марал джангуру, кёз джашы.

Ол – чуваш халкъны, джууаш халкъны сёз башы.

Ибилис къралгъа уа ол – башхасы джокъ – чёб башы.
Ол къаршчы турмагъан эди имансыз къралгъа, джорукъгъа,

Джангыз, Сёзю ушай эди къарангыда джарыкъгъа.

Дау сала эдиле анга:

Сёзюнгю къанатлары къалгъанланыкъыча нек тюлдюле къара?

Айгъыны сёзю болгъаны ючюн эркин, акъ

Сюе эди аны Борис Пастернак.

Мен да багъалатама аны,

Багъалатханча Кюнню, Айны.

Сёзю – Итил суууча, рахат.

Сёзю – Чувашстанны къышыча акъ.

Кёлю – не джазгъы, не джайгъы...

Аллай назмучу эди Айгъы.

СЁЗДЖАН

1

Къарайма Джерге, Кёкге, тёгерекге:

Къайдан келди Сёз джюрекге?
Ташдан-Терекденми, тенгизден-теркденми,

Чексизден-Кёкденми –

Къайдан келди Сёз?
Гелеу кырдыкча ингил,

Къадау ташча къаты,

Нарат терекча джашил,

Тау сууча да таза болуб,

Къайдан чыкъды Сёз?
Къарангыданмы, джарыкъданмы –

Къайдан чыкъды ол?

Сёз – джанмыды, тёнгекмиди –

Неди ол?
Къарангыча ауур,

Джарыкъча дженгил –

Бир башха дуниягъа (дуниялагъа)

Эшик-тереземиди ол?

Огъесе, бизге къанатмыды ол?

Дуниямыды, ахратмыды ол?
2

Намазлыкгъа киргенча киреме Сёзге.

Сёз бла джанымы береме сизге.
Къайсы джаратылгъанды алгъа:

Сёзмю, джанмы?

Къайсы къайсыдады:

Джандамыды Сёз, Сёздемиди джан?

Къайсы къайсыданды?
Ала экиси да бирдиле меннге:

Сёзджан не да Джансёз.

Сёз – джан, джан – Сёз.

Сёз джан, Джан сёз.

3

Хар неде магъана –

Биринден чыгъады бири:

Сёзден джаратылады сёз,

Адамдан – адам.
Сёзден да джаратылады адам,

Адамдан да джаратылады сёз.

Сёз сезеди, эшитеди, кёреди, биледи ич-тыш дунияланы,

Болгъанны, боллукъну да:

Да неди да сёз?

Таууш-сес?

Къулакъ-кёз?

Алаймы? Алай да.

Къуру алай а тюл:

Сёз – ёз.

Сёзюнг – ёзюнг.

Сёзюнг джыгъылса, кесинг да джыгъыласа.

Сёзюнг джыгъылгъандан эсе, кесинг джыгъыл.

Сёз – джаны болгъан кераматды,

Сёлеше, окъуй, джаза билген

Ангылы джанланы барына да аманатды.

Сёз – джазыуду.

Биз да джазабыз сёзню,

Алай а, аны джазыуу бизни къолубузда тюлдю.

Бизни джазыуубузну джазады Сёз.

Къайданбыз, къайдабыз, къайрыбыз?

Сёзденбиз, сёздебиз, сёзгебиз.

Тынгылаб тургъанлай сёлешеди сёз.

Джарыкъны кёзюдю сёз.

Сёзден къарайды джарыкъ.

Сёзге махтау!

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: