Лайпанов б. А

КЪЫЗЫЛ КЪАЛАДАН КЪАРАЙ ДУНИЯГЪА

Мийикдеди, Кёкдеди Гошаях Бийчени къаласы.

Кюн, къызарта, эм алгъа тиеди Анга,

Къызарта, эм артха айырылады Андан.

Къая башындады Гошаях Бийчени Къызыл Къаласы.
«Бек анасы джыламаз» дейле,

Бек джерде ишленнгенди Гошаях къала.

Алай а, кёб джылагъанды Гошаях бийче

Къадама къаласы да къутхармай къайгъыдан.

Джыламугъу Къара ташны джара.

Бек сюйген къарауашы Къарачач

Таянчакъ болгъанды ол кюнледе Анга.

Арадан ёмюрле кетгенден сора,

Аны къабырын эки джаргъан неди?
Бюгюннгю къулла, къарауашла

Бийчени бети бла, сыйы бла ойнайла.

«Бизде Бий, Бийче болмагъанды» деб,

«Гошаях Бийче да бизден тюлдю» деб,

Ётюрюкню джайыб кюрешелле къулла.
Тюз айталла ала:

Гошаях Бийче аладан тюлдю,

Къулладан-къарауашладан тюлдю,

Къабартыдан не Тау Артындан тюлдю,

Андан-мындан келгенледен тюлдю –

Кесибизденди, ичибизденди, бизденди Гошаях Бийче.

Бюгюн да кеслерин къарачайлылагъа санамайла ала –

Андан-мындан келгенбиз деб, туралла,

Башхалагъа бетсинелле, баш уралла,

Тарихибизни, джерибизни да кюрешелле сатыб,

Халкъыбызыны, Джуртубузну кюрешеле сатыб.

Эшда, ала болмазла тюзеллик.

«Аманны урлугъу кёб» - джайылгъанла ала,

Къарачайдан бошай бошагъанла ала.

Алагъа тюз багъа береллик тюлдю

Аланы къара иннетлерин сынамагъан.

Къарачайда нек джашайды

Кесин къарачайлыгъа санамагъан?

Душманны башыбызгъа олтуртур ючюн,

Джуртубузну, халкъыбызны да сатады аны ючюн.
Къулну джокъду ёзеги, бети.

Бийге, ёзденнге къулну барды дерти.

Таяныб тышындан келген душманнга, джаугъа,

Къул бий болургъа излейди Элге, халкъгъа.

Ёзденни ёзденлигин, адамлыгъын ангыламайды,

Ёзден болургъа, бизден болургъа унамайды.

Ёзден халкъны, бизни халкъны эм уллу джауу –

Къулду.
Къарачайны къраллыкъсыз къойгъан да – ол,

Тарих, намыс къалаларыбызны ойгъан да – ол,

Халкъыбызны бетин джойгъан да – ол.
Къулну Аллахы – дуния малды.

Сыйларын, намысларын, джуртларын, халкъларын –

Барын да дуния мал бла тергейле ала,

Барын да дуния мал ючюн саталла ала.

Джурту, халкъы, сыйы, намысы

Бармыды къулну?
Диним, тилим, джуртум, халкъым,

Сыйым, намысым дей билген,

Ала ючюн кюрешген, сермешген –

Ол къул тюлдю – ёзденди.

Миллетчи бла сатлыкъны аралары айырылмай,

Аллахха къуллукъ этген бла

Шайтаннга къуллукъ этгенни

Аралары айырылмай,

Хар бирине тюз багъа берилмей, тёре этилмей,

Тамблабыз боллукъ тюлдю бизни.
Алай а, барды бир соруу:

Ёзденле кеслерин къалай хорлаталла къуллагъа?

Джууаб: къулланы джанындады кърал.

Кърал кеси да къул кърал болгъаны себебли,

Эркинликни. Ёзденликни сюймегени ючюн,

Къулланы джакълайды.

Бий къоймай къырыб чыкъгъандыла.

Ёзденле да болгъандыла аз.
Хоу, къулла Ибилис къралгъа, джорукъгъа таянадыла.

Алай а, биз – ёзденле –

Аллахха таяна эсек,

Бизни къалай хорлайла ала?

ЭРЕСЕЙДЕ

«Люди холопского звания,

Сущие псы иногда:

Чем тяжелей наказания,

Тем им милей господа».

Некрасов
«Боюсь, как дьявольской напасти,

Освободительных забот:

Когда рабы приходят к власти,

Они куда страшней господ».

Игорь Губерман.
Къулланы башларына этгенликге азат,

Тюрленмейди бир зат:

Бий бийлей, ёзден ёзденлей, къул къуллай къалады.
Кърал къуллукъгъа, оноугъа тюшгенликге къулла,

Не бий, не ёзден болалмайла ала –

Джангыз бийледен, ёзденледен алаллла дертлерин:

Тонайла, сыйыралла аланы мюлклерин,

Туталла, ёлтюрелле аланы кеслерин.
Джарлы нек болады джарлы?

Башы джетмегенден болады джарлы.

Къул башына болгъанлыкъгъа бош,

Къылыгъы, халиси тюрленмейди аны –

Ма аны ючюн сюймейле къулланы.
Динни, ийманны, намысны къурутуб,

Бийлени, онглу ёзденлени къурутуб,

Эсли адамланы барын къурутуб,

Къул болмагъанланы барын къурутуб,

Длжангы кърал – къул кърал – къуралгъанды алай.
Сыйдан, адетден, намысдан хапарсыз,

Болмагъан адамлыгъы, ёзеги, бети,

Сиясети зулму, зорлукъ, ётюрюк болгъан

Аллай къралны къурагъанла къулла.

Огъай, алагъа аллай къралны бергенле къураб.

Алгъыннгы къулланы

«Бий боллукъсуз, бай боллукъсуз» деб, алдаб,

Къырдыргъанла бийлени, байланы.

Сора,

Азатланы кърал джангыдан этгенди къул,

Кесине этгенди къул.

Къул кърал къуралгъанды алай.

Ибилис джорукъ къуралгъанды алай.
Хакъ джолда бармайды Эресей,

Аны ючюн онгмайды Эресей.

Хакъ джолгъа къайытмай Эресейни халкъы

Ёмюрде да боллукъ тюлдю насыблы.

Боллукъ тюлдю ёмюрде да ёзден.

Чыгъарыкъ тюлдю къарангыдан джарыкъгъа –

Къул болгъанлай турлукъду къралгъа, джорукъгъа.
Джорукъ тюрленсе, кърал оюлса,

Башха джорукъгъа, башха къралгъа боллукъду къул.

Аллахха къул болмагъан – Ибилисге болады къул.
Тюшюнюб, къайытмаса Хакъ джолгъа, Хакъгъа,

Тюзлюк-Эркинлик келлик тюлдю халкъгъа.

Джашарыкъды къул болгъанлай шайтаннга.

Ёзден адам, ёзден халкъ деб, айтыллыкъ тюлдю ёмюрде да анга.

Ибилис кърал – къралны аты.

Къул сюрюу – халкъны да аты.

Башлар ючюн а Адам бола, Халкъ бола,

Джашаргъа керекди Хакъ бла.

Къуллукъ этерге керекди джангыз Хакъгъа.

Къутулуу джол олду адамгъа, халкъгъа.

жүктеу/скачать 2.02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: