Îльга Õабижановна Àéìаганбåòова
жүктеу/скачать 4.35 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бұзақы тип
- Жағымпаз тип
- Бітістіруші тип
| Бітістіруші дау – жүйенің өзгермелі қоршаған орта шарттарына
икемдесуге қолайлы жағдайлар жасауда жәрдемін көрсетеді, ал бұзақы дау – белгілі құрылым тиімділігін төмендетіп, оның біртіндеп жойы- луына себепші болады. Даулы қарама-қарсылықтар – тек өкілі мен әлеуметтік жүйе дамуының негізі. Адам даулы жағдайлардан қашпауға тырысқаны жөн, керісінше, одан бейімділікпен жол табуға ынта білдіргені дұрыс. Жанжалға араласушы адамдар әрекет-қылығы үш түрлі бағытта көрінуі ықтимал: бұзақы – деструктивті, жағымпаз-конформды, бітістіруші-конструктивті, осыған орай адамдар типі ажыралады. Бұзақы тип - өз мүддесінің матауында қалып, оны қалайда іске асы- ру үшін жанжалға «май құйып», үдете түсуге шебер адам. Бұл типтегі тек өкілдері әрдайым дауға «әпербақандықпен» дайын тұрып, көздеген мақсатынан қайтпайды, екінші тараптың келісім жасауға деген ниетін бірде көре білмейді (террористер, әкімдік беделді адамдар, құбылыс мәнін пайымдай алмайтын тек өкілдері). Жағымпаз тип – қойылған талаптарды ойсыз бас шұлғумен, иіле қабылдай отырып, екінші тараптың жанжалды әрекеттерін үдете түсуге итермелейді. Бітістіруші тип – екеуара тиімді болған шешімдер тауып, жанжал өртін басуға ниетті адам. Дау-дамайлы жағдайларға бақылау қоюдың бір қатар жолдары бар: ) болуы мүмкін жанжалдың алдын алып, оған қатысушылар жөнінде мәліметтер топтау ; ) жанжалды басқарымсыз қалдыруға бағытталған әрекеттерге жол бермеу; 3) дау-дамай шешіміне бейтарап бедел иелерін тарту; ) даулы екі тарапқа да тиімді шешім мүмкіндіктерін қарастыру; 0 5) іскерлік, әріптестік қатынасқа қолдау беріп, оны бітістіріп, кейін болатын алауыздық көңіл-күй шарпуларының көзін басу. Қазіргі заман дау-дамай мәселесімен айналысатын конфликтологиялық психология жанжалды жағдайлардан шығу әдістеріне көп көңіл бөлуде: ) өзара жанжалды әрекеттерден (өз беделі мен табыстарын әсірелей көрсету, басқаны кеміте, әдейі дауға шақыру) қашу; ) «проблеманы бірлікті шешу» ережесін (басқа есебінен пайда ниет- темеу, екі тарапқа да тиімді шешім жолын ойластыру) ұстану; 3) келісім (компромисс) – екі тараптың да көзқарас, пікірлерінің үйлесім табуы; ) үшінші тараптан көмек сұрау – тікелей дау-дамайдан тыс, бейтарап бедел иелерін екі тарап мүшелерін бітістіруге шақыру. жүктеу/скачать 4.35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|