Îльга Õабижановна Àéìаганбåòова
Қабілеттер: психологиялық тетіктері мен құрылымы
жүктеу/скачать 4.35 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Күрделі қабілеттер
- 43. Қабілет және нышан, нәсілдік Қабілеттер нышан
| 42. Қабілеттер: психологиялық тетіктері мен құрылымы
Қабілет – адамның әрқилы іс-әрекеттерге орай көрініс бере- тін психикалық мүмкіндіктерін анықтаушы тума анатомиялық – физиологиялық және өмір барысында меңгерген реттеу-түзету сапаларының жиынтығы. Әрқандай қызмет, іс-әрекет адамның тән-дене, психофизиологиялық және психологиялық мүмкіндіктеріне байланысты талаптар легін алға тартады. Осыдан, қабілет-тұлға қасиеттерінің нақты іс-әрекет талап- тарына сәйкестік шама-шарқын көрсетеді. Қабілеттер жалпы және арнайы болып бөлінеді. Жалпы қабілеттер іс-әрекеттердің барша түрінде қажет. Олар қарапайым және күрделі болып ажыралады. Қарапайым қабілеттер – болмысты жай бейнелеуде, қабылдау, ес, ойлау, қиял мен еріктің әдеттегі, барша тек өкіліне тән деңгейде қалаған әрекет орындауда іске қосылады. Күрделі қабілеттер – оқуда, бақылау, шығармашылық істерінде көрініп, ақыл-ес дамуының жоғары деңгейін танытады. Қарапайым және күрделі қабілеттердің қажетті деңгейдегі дамуы болмаса, тұлға адами іс-әрекеттердің бірде біріне араласа алмайды. 90 І с - ә р е ке т т ү рл е р і н е о р а й а р н а й ы қ а б і л ет те р – с ы з у, көркемөнер – әдеби, нақты-ғылыми (математикалық және т.б.), тәжірибелік-ұйымдастыру, тұрмыстың-жасампаздық, т.с.с. болып ажыралады. Қабілеттер тек өкілі бойындағы білім, ептілік және дағдылармен шектелмейді. Олар нақты іс-әрекет тәсілдерінің шапшаң әрі берік игерілуінен көрінеді, тек өкілінің психикалық әрекеттерін реттеп ба- рушы тетік ретінде қызмет етеді. 43. Қабілет және нышан, нәсілдік Қабілеттер нышан күйіндегі даму үшін қажетті болатын табиғи, нәсілдіктен бекіген алғы шарттарға негізделеді. Адам қабілеттері тумадан берілмейді. Алайда, кейінгі өмір барысында дамуына арқау болар белгілі табиғи алғы шарт – нышан оның гендік тұғырында бекіген. жүктеу/скачать 4.35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|