Лекция конспектісі 6В070400-Есептеу техникасы және бағдарламалық қамтамасыз ету мамандығы үшін



бет53/56
Дата03.01.2022
өлшемі1.26 Mb.
#450557
түріЛекция
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   56
lektsiya konspektisi

Дәрістік сабақ № 10
10 тақырып

Айырымдылық операторлардың өзіндік мәндеріне арналған есептер.

Екіқабатты айырымдылық сұлбалардың жинақтылығы мен орнықтылығын зерттеу кезіндегі айнымалыларды бөлу әдісі.

Екіқабатты айырымдылық сұлбалардың орнықтылығы мен канондық түрі



Жоспары:

(қаралатын сұрақтар тізімі)


  1. Дирихле есебі үшін торлар әдісі

  2. Параболалық типті айырымдылық схемалары

  3. Екіқабатты айырымдылық сұлбалардың орнықтылығы мен канондық түрі


Мазмұны:

(дәріс материалы)




  1. Дирихле есебі үшін торлар әдісі

Бiрiншi шектiк есеп немесе Пуассон теңдеуi үшiн



(1)

(2)

Дирихле есебi: Қандай да бiр G облысының iшiнде (2) теңдеудi қанағаттандыратын, ал Г шекарасында
(3)
шартын қанағаттандыратын формуласын табу керек, мұндағы – берiлген үзiлiссiз функция.

және қадамдарын сәйкес х және у деп таңдап, тор тұрғызамыз және әрбiр iшкi түйiнiнде туындыларын (1) ақырлы айырымдар қатынасымен алмастырып (2) теңдеудi мына түрде жазамыз:

(4)
мұндағы

функциясының мәндерiне қатысты сызықтық алгебралық теңдеулер жүйесiн бередi.

Дербес жағдай. Егер G облысы тiк төртбұрыш және болса, онда (4) теңдеулер былайша жазылады:



Егер болғанда (2) Лаплас теңдеуі деп аталады.

және сәйкес ақырлы-айырымдық теңдеулер келесi түрде жазылады:

және теңдеулердi жазған кезде келесi түйiндер сұлбасы қолданылды:

2-сурет

Дифференциалдық теңдеудi айырымдық теңдеумен алмастыру қателiгi, яғни Лаплас теңдеуi үшiн қалдық мүше келесi теңсiздiкпен бағаланады:



мұндағы


Айырымдық әдiспен алынған жуықтаң шешiмнiң қателiгi келесi үш қателiктерден құралады:



  1. Дифференциалдық теңдеудi айырымдық теңдеумен ауыстырғандағы қателiктен;

  2. Шеттiк шарттарды жуықтау қателiгiнен;

3. Айырымдық теңдеулер жүйесiн жуықтап шешу нәтижесiнде пайда болатын қателiктерден.

МЫСАЛ

Қабырғасы 1-ге тең, оқшауланған жазық шаршы пластинкадағы жылудың станционар үлестірімі туралы есепті пластинканың шекарасында температура тұрақты болған жағдайда қарастырайық.



3-сурет


Температураның үлестірімін беретін ( , ) функциясы Лаплас теңдеуінің шешімі болатыны белгілі:

Берілген есеп үшін шекаралық шарттар 3-суретте көрсетілген.



Шешуі:

қадаммен тор құрамыз, тоғыз ішкі тораптар аламыз. Осы тораптарда ақырлы-айырымдық теңдеулер құрамыз.

Шекаралық шарттардың симметриялылығын



11= 31, 12= 32, 13= 33 (1)

Бұл функциясының ішкі тораптардағы белгісіз мәндерінің санын тоғыздан алтыға дейін азайтады.

Осылайша (3,1), (3,2), (3,3) тораптарда ақырлы-айырымдық теңдеулерді жазудың қажеті жоқ. Қалған ішкі (1,1), (2,1), (1,2), (2,2), (1,3), (2,3) тораптарда сәйкес алты теңдеуді аламыз:

Бұл теңдеулер құрамына тағы функцияның шекаралық нүктедегі 12 мәні кіреді. Ол мәндерді біз шекаралық шарттардан аламыз:



(3)

Қалған тораптарға шекаралық шарттар қолданылмайды.

(2), (3) шарттарды ескере отырып, нақты түрде келесі жүйені аламыз:


Бұл жүйені Гаусс әдісімен шешіп, алатынымыз:





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   56




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет