9-Тақырып. Спортшыны дайындау жүйесіндегі басқару, жоспарлау.
Дәріс мақсаты: Спортшыны дайындау жүиесіндегі басқару, жоспарлау қолданылатын әдістер мен негізгі амалдарды түсіндіру.
Тақырып сұрақтары
Жаттықтыру үрдісін басқару
Жоспарлау түрлері, құжаттары
Дәрістің қысқаша мазмұны (тезисі)
Жаттықтыру үрдісін басқару - өте күрделі қызметтік жүйе. Ол басқару субъектісі-бапкер, басқарылатын обьект-спортшы, ұмтылатын меже -спорттық нәтижеден құралады. Жаттықтыру үрдісінің негізгі басқару функцияларын жататындар: жаттықтыру үрдісінің бағдарламасын жасау, бағдарлама мен жоспар арқылы дайындықты іске асыру, жаттықтыру үрдісін бақылау.
Жылдық жоспар жасағанда спортшының шамасы, мүмкіншіліктері спорттық көрсеткіштерінің өсу қарқыны негізге алынады. Жоспарды спортшымен келісе отырып жасаған дұрыс. Ол жоспардың дұрыстығына сеніп, оның дұрыс орындалуына бар мүмкіншіліктерін пайдалана білуі керек. Жылдық жоспардың міндеттері кіші кезеңдік жоспар жасағанда кеңінен, нақтылы ашыла көрсетіледі. Жылдық жоспар кесте (кітапта 41 кесте).
Мезоциклдер (айлық цикл) 3-4 микроциклдерден құралады да, 2-3 екпінді және 1-2 қалпына келу толқындары түрінде жүргізіледі. Айлық жоспар (үлгісі кітапта 42 кесте).
Микроцикл дегеніміз бірнеше жаттықтыру сабақтары мен қалпына келу күндерінен құралған, жаттықтыру процесі түрінің толық біткен, бірақ қайталанатын апталық циклі. Микроциклдердегі жүктеме толқын түрінде өзгеріп тұрады да, 2-3 екпінді кезеңдерден, қалпына келтіру жаттықтыруларынан құралады. Жарыс кезінде спортшыға жоғары қалпыны келу жағдайы жосалуы, жүктеме дұрыс бөлінуі қажет. Микроциклдегі дене қуаты қасиеттерін, техникасын, тактикасын дамытатын жаттығулар араластырылса, өз кезегімен берілуге тиіс.
Жаттықтыру сабағы жаттықтыру процесін ұйымдастырудың негізгі түрі болып келеді. Ол дайындық, негізгі және қорытынды бөлімдерден тұрады.
Дайындық бөлімінің мақсаты – спортшы денесін негізгі бөлімде өтетін қарқынды, көлемді жұмысқа дайындау, қыздыру. Дайындық жалпы және арнайы деген екі бөлімге бөлінеді. Жалпы дайындық бөлімінде әр түрлі жалпы дайындық, бой қыздыру жаттығулары қолданылады. Мысалы, әр түрлі жүгіру жаттығулары, жалпы дамыту жаттығулары, екі екіден және топтық жаттығулар ж.т.б.
Арнайы дайындық бөлімінде спорт түріне, жаттықтыру міндетіне байланысты арнайы дайындық және жарыстық жаттығулар қолданылады. Дайындық бөлімінің ұзақтығы сыртқы ортаға, жаттықтыру үрдісінің кезеңіне, спортшының дәрежесіне байланысты 15 минөттен 30 минөтке дейін созылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
