Лекциялардың қысқаша конспектілер
Макроэкономикалық моделдер мен айнымалылар
жүктеу/скачать 314.5 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ұлттық шоттар жүйесі және оның негізгі көрсеткіштері
| Макроэкономикалық моделдер мен айнымалылар
Көбінесе экономикалық теориялар моделдер түрінде түсіндіріледі. Макроэкономикалық модель дегеніміз – экономикалық құбылыстар мен процесстердің жеңілдетілген абстрактылы көрінісі, ол экономикалық айнымалылардың арасындағы өзара байланыстар мен арақатынастарды анықтайды. Әрбір модель белгілі бір мақсатта құрылады: экономикалық құбылысты түсіндіру, экономикалық заңдылықтарды зерделеу, жоспарлау және болжау. Модельдер логикалық, графиктік және алгебралық түрде құрылуы мүмкін. Макроэкономикалық модельде экзогенді (сыртқы) және эндогенді (ішкі) айнымалылар ажыратылады. Ұлттық шоттар жүйесі және оның негізгі көрсеткіштері Кез-келген елде ұлттық шоттар экономикалақ жиынтық өндіріс көлемін өлшеу үшін құрылған. Экономикалық ұлттық шоттар жүйесі жеке фирмадағы бухгалтерлік есепке сәйкес келеді. Ұлттық шоттар жүйесіне кіретін көрсеткіштер өндіріс көлемін белгілі уақыт мезетінде өлшеуге және экономикалық қызмет етуін анықтайтын факторларды ашуға көмектеседі. Ұлттық шоттар жүйесі беретін ақпарат экономикалық қызмет етуді жақсартуға бағытталған мемлекеттік саясатты құру мен жүзеге асырудың негізі болып табылады. Ұлттық шоттар жүйесінің негізгі көрсеткіші болып жалпы ұлттық өнім табылады. Яғни ел ішіндегі барлық субьекттердің экономикалық қызметінің жиынтық нәтижелерінін өлшеу үшін ЖҰӨ немесе ЖІӨ көрсеткіштері қолданылады. Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) дегеніміз белгілі уақыт аралығында (жыл, тоқсан) елдің территориясында өндірілген барлық түпкілікті тауарлар мен қызметтердің құны. Ал жалпы ұлттық өнім (ЖҰӨ) осы елдің тұрғындары иемденетін өндіріс факторларын пайдалану арқылы алынған барлық түпкілікті тауарлар мен қызметтердің құнын көрсетеді. Мысалы, Қазақстан территориясында шетелдік компания шығарған мұнайдың құны еліміздің ЖІӨ есептеліп, оның ЖҰӨ ескерілмейді. ЖҰӨ = ЖІӨ + шетелден түсетін таза факторлық табыстар Жабық экономикада ЖҰӨ мен ЖІӨ теңеседі. Әрі қарай біз осы екі шаманың біреуін қана қарастырамыз. Жалпы ішкі өнімді өлшеудің үш тәсілі белгілі: 1) Шығыстар бойынша; 2) Кірістер бойынша; 3) Қосылған құн тәсілі. жүктеу/скачать 314.5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|