Редактордың құрылымы Қолданушы командалық редактормен жұмыс істеу кезінде оның командалық режимдерінің бірінде немесе мәтінді енгізу режимінде болады. Төменде көрсетілген сұлба осы режимдердің байланысын және де осы режимдер арасында ауысудың амалда- рын көрсетеді.
Автоматты түрде ауысу Қарапайым түрде редакторды шақыру үшін vitext команда- сын енгізіп, Enter батырмасын басу қажет. Экранда төмен көрсе- тілген жазу шығады:
$ vi 1ех1 "text"
Жол _ белгісі арқылы басталады және курсордың қайда тұр- ғанын анықтайды. Осы сәтте қолданушы vi командалық режим-
де болады. Мәтінді енгізу тәртібіне өту мәтінді қосу қомандасы
көмегімен жүзеге асады:
а/А – курсордан соң мәтін енгізу/жол біткен соң енгізу; i/I – курсор алдына мәтінді қою/ (insert – қою);
о/О – бос жолды көрсету.
. – соңғы команданың қайталануы; u – соңғы команданың жою әрекеті.
270
Еx тәртібіне өту. Ex редакторы тобының командасына өту үшін : атын, команданы және немесе Esc пернелерін ба- су керек. Ex редакторы тобының командалары «:» рәмізінен бас- талады және экранның астыңғы жағында көрінеді. Esc немесе
пернелерін басқан соң командалық тәртіпке қайта қайтарылады. Ех тәртібінің командалары:
:сызба – файлға мәтін жазу;
:r – файлды оқу;
:е – жаңа файлды өзгерту;
:е! – қазіргі сәттегі файлды сақтамай шығу;
:n – автоматты түрде өзгеру;
:wq – мәліметті жазу және редактордан шығу;
:x – мәлімет жазу;
:q! – мәліметті жұмыс барысында қалдыру және өзгертуді аяқтау;
^b – қысқартуларды қосу;
тар – кілттерді анықтау;
:set – орнатылған тәртіптерді өзгерту;
:s – ауыстырымдарды орындау.
Shell-ға көшу.Жұмыс барысында LINUX командаларының shell командасымен жұмыс істеуіне рұқсат етеді. Бұл үшін «!» командасы арқылы Shell командалық тәртібіне көшу керек.
Мысал қарастырайық. date (қорытынды және датаны орнату)
«:! Date» командасы арқылы ағымдағы уақытты анықтау. Мұн- дағы «:» символы ex командалық тәртіпке өтуді білдіреді, ал «!» символы Shell-ға рұқсат береді.
Vi командалық тәртібіне қайта өту үшін Enter пернесін басу керек.
Редактордың көптеген командалары курсордың нақты орна-
ласуына байланысты және курсорды басқару пернелерімен қол- дана алу керек (бағдарлы пернелерімен <- , -> және т.б.). Бағ- дарлы пернелерімен қоса курсордың орнын ауыстыру үшін мы- на пернелерді қолдануға болады: CTRL-Н – солға; CTRL-N – тө- мен; CTRL-Р – жоғары; SРАСЕ – оңға.