«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қожеке Назарұлы
| Қазыбек би Келдібекұлы /1667-1764/—қазақ халқының
бірлігін нығайтуға үлкен үлес қосқан атақты үш бидің бірі, мем- лекет қайраткері. орта жүздегі арғын тайпасының қаракесек тармағынан. Тәуке хан «Жеті жарғыны» шығарарда Төле би, Әйтеке билермен бірге ханға ақыл-кеңесші болды. Жасы ұлғайып, көз жұмған бидің сүйегі 1710-1711 жылдары Жоңғар хандығына үш рет елшілікке барған. Бидің мүрдесі Қожа Ах- мет иасауи кесенесіне қойылды. Халық арасына «Қаз дауысты Қазыбек» есімі кең тараған. Қанжығалы—шежіре бойынша, орта жүз—арғын тайпасы- нан тарайтын белгілі рулардың бірі. 360 361 ғылыми қосымшалар Қаракесек—орта жүз—арғын тайпасының бір руы. Ше- жіре деректеріне қарағанда, Қаракесек Арғын тайпасының «Бес мейрам» атанатын рулар бірлестігіне кіреді, яғни Мей- рам сопының кіші әйелі Қарқабаттан туған Болатқожа деген баласынан тарайтын ру. Қаракесектен Майқы, Бошан, Танас тарайды. Қаракесектің рулық ұраны мен таңбасы Арғын тайпа- сымен бірдей болғанымен, өздері Арғын ішінде Болатқожа ның шешесі—Қарқабат атын ұран еткен. Қарашаш—қазақтың Жиренше шешенге байланысты аңыз- дарының кейіпкері. Жиреншенің әйелі Қарашаш туралы ерте- гілердің сюжеттері, көбінесе, шешендік жұмбақтар сарыны негізінде құрылған. Қазақ фольклорында «Қарашаш» деген ат- пен әйгілі болған тиіптік бейненің қалыптасу тарихы өте ұзақ. ол шешендік, тапқырлық, даналық туралы ертегі, аңыздардың пайда болу, қалыптасу, даму тарихымен тығыз байланысты. Қожеке Назарұлы /1828-1881/—күйші, сазгер. Қазіргі Ал- маты облысы, райымбек ауданы, Қарқара ауылында туылып, ҚХр, Іле Қазақ автономиялы облысы, Қызылкүрке деген жер- де қайтыс болған. Қожеке Арқа, Атырау, Жетісу күй өнері мектептерінің үлгісін жарасымды үйлестіріп, өрнегі өз геше шы- ғармалар тудырған. оның туындыларында төкпе, шерт пе, терме күйлердің белгілері араласып, айырықша мә нер мен тартыла ды. Ерекше күш-қайратты танытатын, жігерлі күйлер жүрек қы- лын шертетін нәзік те, сырлы сазға ұласып отырады. 1860 жылы ресей отаршылдары Жетісудың Сарыжаз, Текес, Қарқара сияқ - ты жайлауларын зорлықпен тартып алғанын көрген Қожеке, қа зақ би-болыстарының отаршылдық озбырлығына көнбіс, тоқ мейіл, жігерсіздігін әшкерлеп, «Шалқайма» күйін шығар- ған. осы күйі үшін патша әкімдерінен теперіш көріп, ақыры өзіне қарасты 25 үймен Шығыс Түркістанға қоныс аударған. Бі рақ мұнда да жергілікті билеушілер жағынан құғынға ұшы- рап, тұтқынға алынып, түрмеге жабылады да, азаптап өлтірі- леді. оның «Қамбар хан», «Жиренше», «Стамбұл», «Мұңлық», «Біржан мен Сара», «Көрұғылы сұлтан» т.б. күйлерін атауға болады. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|