«Мәдени МұрА» МеМлекеттік бАғдАрламасының кітАп сериялАры
жүктеу/скачать 1.63 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 163. «Сарын»
| 162. «Елім-ай, халқым-ай!»
Қорқыт қолына қобызын алып, Желмаясын желдіртіп, дүниенің төрт бұрышын кезіп жүрген шағында елінің тағдырын қырық жыл бұрын болжап, неше түрлі сәуегейлік ойлар ай- тады екен. Халқының бақыты мен тыныштығын аңсап, қара қобызын аңырата толғайды дейді. Ел-жұрттың қолынан найза- сы, иығынан сауыты түспейтін, аттың жалы, атанның қомында өмір өткеретін жаугершіл заманын елестетіп мұңға батса ке- рек. 148 күй аңыздар осындайда қасиетті қара қобызын шамырқана толғап: Мұнан соң қилы-қилы заман болар, Заман азып, заң тозып жаман болар. Қарағайдың басына шортан шығып, Балалардың дәурені қараң болар!— дейді екен. Қорқыт атаның сол сарындары ел ішінде «Елім-ай, халқым- ай!» деген күй болып тартылады. 163. «Сарын» (І нұсқа) Қорқыт жиырма жасқа толғанда ақ сақалы беліне түскен, ақ таяғы көк тіреген әулие келіп, тағы да түсінде аян береді: «уа, Қорқыт, бұл жарық дүниеде саған қырық жыл ғұмыр маңдайы- ңа жазылған, одан артық жүрмейсің!» дейді. ояна келсе түсі екен, әулиенің айтқан сөзі өңіндегідей құлағында қалып қояды. осыдан кейін-ақ Қорқыт қатты тіксініп, өлмеудің амалын іздеп, Желмаясына мініп, дүниені кезіп кетеді. Күндердің бір күнінде Қорқыт дала кезіп келе жатса үпір- шүпір болып жер қазып жатқан бір топ адамға ұшырасады. «Ау, бұл қазып жатқандарың не?»—деп жөн сұраса, әлгілер: «Қорқыт әулиенің көрін қазып жатырмыз!» деп жауап береді. Мұны естіген Қорқыт Желмаясын бұрып, келесі бір қиырға бет түзейді. Бірақ шаршап-шалдығып, енді бұйда тартып тыны- ғам дегенде алдынан тағы да көр қазушылар ұшырасады. Жөн сұраса келсе, олар да Қорқыттың қабірін қазушылар болып шығады. осылайша, Қорқыт өлімнен қашып, дүниенің төрт бұрышын шарлағанымен, алдынан өзіне арнап көр қазушылар кездесе береді. «Қайда барсаң—Қорқыттың көрі!» деген ескі сөз осыдан қалыпты дейді. Содан әбден тарығып, титықтаған Қорқыт жер ортасына жетсем, жаным қалар деп, өзінің туған жері Сырдың жағасына жетеді. Сол жерде Желмаясын сойып, оның терісімен қаңсыған қара қобызын қаптайды. Сонан соң судың бетінен көр қазыл- мас деп, Желмаяның жабуын Сырдың суына жаяды да, соның үстіне жайғасады. Сол жерде осындай халіне қамыға отырып, қара қобызын мұңды сарынға салған екен. осы сарынның бір қайырымы ұрпақтардың есінде сақталған ғой. 148 149 күй және күйшілер туралы аңыздар Қорқыт Сыр суының үстінде жүз жыл бойы өмір сүріпті дей- ді. Бұл уақыт ішінде қобызын тоқтаусыз сарнатып, ажалды ма- ңайы на жолатпапты дейді. Қорқыт қобыз тартқанда жел тынып, су ағы сын тоқтатып, жан-жануар ұйып тыңдайтын болса керек. жүктеу/скачать 1.63 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|