Шүкр
Бил ки, шүкр, немәт верәнин немәтиндән тәшәккүр етмәк вә гәдирданлыг билдирмәкдир. Бу тәшәккүрүн әсәри, үрәкдә бир ҹүр ашкар олур, дилдә бир ҹүр, фелләрдә вә галиби әмәлләрдә бир ајры ҹүр. Амма үрәкдә онун әсәри хүзу, хүшу, мәһәббәт, ховф вә бунун кими шејләр, дилдә исә, сәна, мәдһ вә һәмд, бәдән үзвләриндә исә, итаәт вә бәдән үзвләрини, Немәт верәнин разылығында ишләтмәк вә бунлар кими шејләрдир.1 Бүтүн бәшәр аиләсинин онда мүвафиг вә шәрик олдуглары фитри ишләрдән бири, немәт саһибинә тә’зим етмәк вә тәшәккүр етмәкдир. Дүнја әһлинин, немәт саһибләринә вә өз дүнјадакы ағаларына, етдикләр бүтүн тәшәккүрләр дә елә һәмән илаһи фитрәтә ҝөрәдир. Тәләбәләрин мүәллим вә алимләрә етдикләри тәшәккүр вә тә’зим дә бу фитрәт әсасындадыр.
Еј пәрдәләнмиш бичарә инсан, Аллаһын миннәтсиз немәтләриндә бир өмүр кечирдин вә сонсуз рәһмәтләри илә үзләшдин вә өз Немәт саһибини танымадын, кор-коранә башгаларындан ситајиш етдин, накәсләрә әјилдин! Бәли, дүздүр ки, мәхлугдан тәшәккүр етмәк лазымдыр, неҹә ки, бујурублар: «Һәр ким мәхлуга (етдији јахшылыгларына ҝөрә) тәшәккүр етмәсә, Јарадана шүкр етмәјибдир».2 Лакин, бу тәшәккүр она ҝөрәдир ки, онлары Аллаһ Тәала немәтин чатдырылмысында васитә гәрар верибдир. Буна ҝөрә јох ки, онлара тәшәккүр етмәклә, Јараданы вә Рузи верәни ҝөрмәјәсән вә Ондан хәбәрин олмаја. Әҝәр белә олса, јәни мәхлуга шүкр едиб, әсил сәбәбкар олан Јараданы јаддан чыхартса вә ҝөрмәсә, бу, Немәт верәнин немәтинә күфр етмәкдир.1
Иши, Аллаһ үчүн јеринә јетирәркән, истәр биз галиб олаг, ја олмајаг, ишләримиз Аллаһ үчүндүр. Биз тәклифимизи јеринә јетирдик. Биз тәклифимизи јеринә јетирмәк истәјирик. Мәнсәб вә мәгам газанмаг үчүн етмирдик. Тәкҹә сизләр дејил, биз дә билирик ки, Аллаһ шүкрүнүн өһдәсиндән ҝәлә билмәрик. Мән өзүмү дејирәм: шәһадәт верирәм ки, индијә кими Аллаһ үчүн ики рәкәт намаз гылмамышам. Һәр нә олуб, нәфс үчүн олуб. Дәлили дә будур ки, неҹә ки, ҹәннәт вә ҹәһәннәм, од олмаса, биз јенә һәмән ҹүр дүаја мәшғул оларыгмы? Бизим дуамыз одур ки, вар вә онун үчүндүр ки, Аллаһ Тәбарәкә вә Тәала, бизә инајәт етсин вә беһишти бизә рузи етсин, ҹәһәннәмдән узаг етсин. Бизим амалымызын нәһајәти будур. Әмәллримизин Аллаһ үчүн олмасы, о вахт мәлум олар ки, әҝәр ҹәннәт вә ҹәһәннәмин ачарыны сизә верәләр вә дејәләр ки, сиз ихтијар саһибисиниз вә сизин һеч бириниз ҹәһәннәмә ҝетмәјәҹәк вә һеч бириниз ҹәннәтдән мәһрум дејилсиниз. О вахт, биз шәһвәтимизин әксинә чыхаҹағыгмы вә намаз гылаҹағыгмы? Бунлар бизим өз јанымыздадыр (јәни, бизә мәлум олан шејләрдир). Мән өзүм билирәм ки, белә дејил; белә дејиләм.2
Биз ҝәрәк хидмәтчи олаг; һәгиги бир хидмәтчи вә һәр нә гәдәр хидмәт едәк јенә дә аздыр. Бизим Аллаһ шүкрүнү јеринә јетирә билмәмәјимизин сәбәби будур ки, Аллаһ шүкрүнү јеринә јетирмәкдә чох кичикик. Лакин, бу гәһрәман вә мәзлум милләтә тәшәккүр етмәк, Аллаһа шүкрүн өзүдүр. Һәр кәс бунлара тәшәккүр етмәсә, Аллаһ шүкрүнү јетирмәмиш олур. Чүнки, бунлар Аллаһ бәндәләридирләр. Бунлар о кәсләрдирләр ки, бу өлкәјә, Аллаһа хатир хидмәт едирләр. Шүкр будур ки, биз бунлара хидмәт едәк. Һәр кәс, һәр һансы мәгамдадырса, хидмәт етсин.1
Тәслим
Тәслим, нәфси сағламлыгдан сонра вә ејиб вә хәбис адәтләри ондан тәмизләјәндән сонра, үрәјин Һәггә етимады вә инанмағыдыр. Чүнки, үрәк сағлам олса, Һәггә тәслим олар.
Тәслим, мөминин ҝөзәл сифәтләриндән биридир. Һәггә вә Онун өвлијаларына сөзсүз тәслим олан вә онларын ардынҹа мәләкути бир сејр едән кәс, тезликлә өз мәгсәдинә чатар. Она ҝөрә дә, арифләрдән бәзиләри дејирләр ки, мө’минләр өз мәгсәдләринә һәкимләрдән (философлардан) јахындырлар. Чүнки, мө’минләр ајагларыны пејғәмбәрләрин ајаг јерләринә гојурлар, һәкимләр исә истәјирләр ки, тәкҹә өз ағыл вә фикирләри илә сејр етсинләр. Әлбәттә, илаһи һидајәтчиләрә табе оланлар, ән јахын јол олан, дүз јол илә өз мәгсәдләринә чатарлар вә онлар үчүн һеч бир тәһлүкә јохдур. Амма өз ајаглары илә сејр едәнләр (өз ағылларына архајын оланлар) ола билсин ки, һәлакәтә дүшсүнләр вә дүз јолу итирсинләр.
Хәстә инсан, ҝәрәк тәҹрүбәли тәбиб тапмаға чалышсын. Маһир бир тәбиб тапдыгда исә, әҝәр онун нүсхәләринә етираз етсә вә тәслим олмаса вә өз ағлы илә өзүнү мүалиҹә етмәк истәсә, һәлакәтә дүшәр. Мәләкути сејрдә, инсан ҝәрәк о јолун һидајәтчисини вә бәләдчисини тапсын. Һидајәтчи тапаркән исә, ҝәрәк она тәслим олсун, нәфсини пакламагда вә бу јолун сејриндә онун ардынҹа ҝетсин вә ајағыны онун ајағынын јеринә гојсун.
Биз Пејғәмбәри-Әкрәми (с), бу јолун һидајәтчиси тапдығымыз үчүн вә ону бүтүн илаһи маарифи бизә чатдыран билдијимиз үчүн, ҝәрәк мәләкути сејрдә она һеч бир етираз етмәдән табе олаг.
Биз хәстәләр вә јол азмышлар, ҝәрәк мәләкути сејрин вә өз үрәк хәстәликләримизин нүсхәсини һидајәт јолунун бәләдчиләриндән, нәфс тәбибләриндән вә руһ һәкимләриндән алаг вә о нүсхәјә әмәл едәк ки, төвһид сирләринә јетишмәк олан мәгсәдимизә чатаг. Бәлкә, һәмин тәслим, Аллаһ дәрҝаһында руһи хәстәликләримиз үчүн мәсләһәтли вә нәфсимизин паклығы үчүн лајигли олсун вә батинимизин нуранијјәтини һәр ан артырсын.
Сағлам үрәк одур ки, онда Аллаһдан гејриси олмаја, шәкк вә шәрикләр гошмагдан халис олсун. Илаһи өвлијаларын сифариши олан “дүнјадан үз чевирмәк” онун үчүндүр ки, үрәкләр дүнјадан ајрылсынлар вә “Аллаһла ҝөрүш” мәгамынын һәгигәти олан ахирәтә, өзләрини һазырласынлар. Бәлкә, бүтүн шәриәт вә динләр, бүтүн әхлаг вә һөкүмләр, башланғыҹ вә сонлар, разылыглар һамысы “Аллаһла ҝөрүшү” һазырламаг үчүндүр. Бу һәр шејдән әсли мәгсәддир вә камил һәгигәтә тәслим олмаг, бүтүн бу мәналары өһдәсинә ҝөтүрүр.
Бүтүн шәрик гошмалар вә шәкләр, инсанын өз руһуну, Мүтләг Саһиб олан Һәгг Тәалаја тәслим етмәмәкдән ирәли ҝәлир. Әҝәр руһ тәслим олса бүтүн вүҹуд мәмләкәти тәслим олар. Бәс заһири әзалар вә гүввәләр дә тәслим олар. Онларын тәслим олмаглары будур ки, өзләриндән һеч бир һәрәкәт вә дуруш етмәсинләр вә онларын алыныб-верилмәси, Һәгг Тәаланын ирадәси алтында ола.1
Ислам Пејғәмбәри (с) вә ондан сонра олан һәгг вә доғру рәһбәрләр бәјан едибләр ки, бүтүн етигадларын әсли вә көкү (вә бизим етигадларымызын ән дәјәрлиси вә ән мүһүммү) төвһидин әслидир. Бу етигада ујғун олараг биз инанырыг ки, ҹаһаны, бүтүн варлыг аләмини вә инсаны јарадан, Аллаһ Тәаланын Мүгәддәс Затыдыр вә о бүтүн һәгигәтләрдән хәбәрдардыр, һәр шејә гадирдир вә һәр шејин саһибидир. Бу әсл (төвһидә етигад), бизә өјрәдир ки, инсан, тәкҹә Зати Әгдәс Һәгг гаршысында тәслим олсун вә һеч бир инсандан итаәт етмәсин. Тәкҹә о кәсләрдән итаәт едә биләр ки, она итаәт етмәк, Аллаһа итаәт етмәк олсун (јәни, онлардан итаәт етмәји Аллаһ әмр етмиш олсун). Она ҝөрә дә һеч бир инсанын да һаггы јохдур ки, бир башгасыны өз гаршысында тәслим олмаға мәҹбур етсин. Биз, бу етигадын әслиндән (төвһиддән) бәшәрин азадлыг әслини, өјрәнирик ки, һеч бир фәрдин, бир инсаны, ја бир фәрди, ја бир милләти вә ҹәмијјәти азадлыгдан мәһрум етмәјә һаггы јохдур. Онун үчүн ганун гојмаға һаггы јохдур. Онун рәфтар вә рабитәсини өз нагис ағыл вә дәрки илә, ја өз истәк вә мејилләринә ујғун тәнзим етмәјә һаггы јохдур. Бу әсилдән, биз јенә етигад вә инанҹ тапырыг ки, бәшәр үчүн ганун гојмаг, јалныз Аллаһын ихтијарындадыр. Неҹә ки, варлыг вә хилгәт ганунларыны Аллаһ өзү мүгәррәр едиб, инсан вә ҹәмијјәтин сәадәт вә камалы јалныз илаһи ганунлардан итаәт етмәјин ҝировундадыр вә пејғәмбәрләр васитәси илә инсанлара чатдырылыбдыр.
Бәшәрин сүгутунун вә ҝери галмасынын сәбәби, онун азадлығынын алынмасы вә башга инсанлар гаршысында тәслим олмасыдыр. Инсан ҝәрәк бу әсарәт бәндләри вә зәнҹирләри әлејһинә вә ону әсирлијә дәвәт едәнләр гаршысында, гијам етсин, өзүнү вә өз ҹәмијјәтини азад етсин ки, та һамылыгла Аллаһын тәслими вә бәндәси олсунлар. Буна ҝөрәдир ки, өзбашына гүдрәтләр, зоракылар вә истисмарчылара гаршы бизим иҹтимаи мүбаризәмиз башлајыр.1
Мүндәриҹат
Мүгәддимә 5
НАМАЗЫН ИЛКИН ВАХТЫНА ӘҺӘМИЈЈӘТ 6
Тез ҝет намазыны гыл 6
Ушаглар једди јашындан намаз гылсынлар 6
Вәссәламу әләјкум вә рәһмәтуллаһ 6
Әввәл намаз гылын 7
Намазы бу мәсҹидин имам ҹамааты илә гылаг 7
Имамын мәнәви һаллары 8
Ҝеҹә намазы һеч вахт тәрк олмурду 8
Әли Әкбәрин(ә) ады 8
Мәфатеһин бүтүн дуаларыны охујубдур 9
ИМАМЫН КӘРАМӘТЛӘРИ 9
Арам ол 9
ИМАМ ВӘ ҸАМААТ 10
Халга ешг 10
Бу ҹамаатын хидмәтиндә олун 10
Аллаһдан истәјин ки, халга көмәк етсин 10
Иҹазә верин ҝәлсин... 11
Имам вә руһанијјәт 11
Аиләли тәләбәләрә сифариш 11
Биз һамымыз тәләбәјик 11
ИМАМЫН ТӘВАӨКАРЛЫҒЫ 12
Мән неҹә сығынаҹагдан истифадә едим бир һалда ки... 12
Имамын тәрифдән хошу ҝәлмирди 13
Әдаләт 14
Вәзифәниз дејил 14
Бүтүн тәләбәләрә ев верәркән 14
Имам аиләдә 15
Ханыма иш демәзди 15
Ананызын јанына ҝедин 15
Ҝеҹәни бөлүрдү 15
БӨЈҮК ҸИҺАД ЈА НӘФСЛӘ МҮБАРИЗӘ 16
Елм оҹагларына сифариш 16
Тәләбәләрә сифариш 17
Нәфси пакламаг вә сафлашдырмағын әһәмијјәти 22
Елм оҹагларына хәбәрдарлыг 30
Аллаһын инајәти 39
Шә’банијјә мүнаҹатындан нөгтәләр 42
Инсанын пәрдәләри 53
Елм вә иман 54
Нәфси сафлашдырмаг јолунда илк аддым 58
Башга бир хәбәрдарлыг 66
Сәадәт 70
Cәадәтә чатмағын јоллары 73
Нәфслә мүбаризә 73
Нәфслә неҹә мүбаризә етмәк лазымдыр? 74
Иман 82
Салеһ әмәл 90
Төвбә 91
Аллаһ зикри 97
Тәгва 100
Тәвәккүл 101
Риҹа 106
Горху 108
Риза 109
Шүкр 112
Тәслим 114
Мүндәриҹат 118
Достарыңызбен бөлісу: |