Нәфси сафлашдырмаг јолунда илк аддым

Нәфси сафлашдырмаг јолунда илк аддым

Аллаһ еләмәсин, инсан ағрысыз хәстәликләрә дүчар ола? Ағрысы олан хәстәликләр инсаны она әлаҹ етмәјә, һәкимә вә хәстәханаја мүраҹиәт етмәјә вадар едир. Лакин, ағрысыз вә һисс олунмајан хәстәликләр чох горхулу олурлар. Инсан иш-ишдән кечәндән сонра хәбәрдар олур. Руһи хәстәликләрин дә әҝәр ағрысы олсајды, јахшы иди. Нәһајәти бу иди ки, инсаны, онун мүалиҹәсинә мәҹбур едәрди. Амма нә етмәк олар ки, бу хәтәрли хәстәлијин ағрысы јохдур. Гүрур вә худхаһлыг кими хәстәликләр ағрысыздыр. Башга ҝүнаһлар да ағры вермәдән үрәк вә руһу хараб едир. Бу хәстәликләр ағрысы олмамагдан әлавә, заһири ләззәтләри дә вардыр. Гејбәтлә кечән мәҹлис вә јығынҹаглар, олдугҹа исти вә ширин олур!

Ҝүнаһларын көкү олан, өзүнүсевмәк вә дүнјаја мәһәббәтин дә ләззәти вардыр.

Сусузлуг хәстәлијинә тутулан, су ичмәкдән өлүр, амма ону ахыр нәфәсинәдәк ичмәкдән ләззәт алыр. Сөзсүз ки, әҝәр инсан бир хәстәликдән ләззәт ала вә ағрысы да олмаја, һеч вахт мүалиҹә далынҹа ҝетмәјәҹәк. Һәр нә гәдәр дә онун горхулу вә өлдүрүҹү олдуғуну десәләр дә, инанмајаҹаг. Әҝәр инсан дүнјапәрәстлик, вә нәфси истәкләр хәстәлијинә дүчар олса, дүнја мәһәббәти онун гәлбини тутса башга аләмдән вә онда олан шејләрдән гачса (Аллаһа пәнаһ апарырыг), Аллаһа вә онун бәндәләринә, илаһи пејғәмбәр вә өвлијалара, Аллаһ мәләкләринә дүшмәнчилик едәҹәк вә кин бәсләјәҹәк. Мәләкләр, Сүбһан Аллаһын әмри илә онун ҹаныны алмаға ҝәләркән, онлара нифрәт едәҹәк. Чүнки, ҝөрүр ки, Аллаһ вә Онун мәләкләри, ону өз мәһбубундан (дүнја вә дүнја ишләриндән) ајырмаг истәјирләр. Белә шәхсләрин Һәгг-Тәалаја гаршы әдавәт вә дүшмәнчиликлә дүнјадан ҝетмәләри мүмкүндүр. Гәзвинин бөјүк шәхсијјәтләриндән бири (Аллаһ она рәһмәт етсин) данышыр ки, ҹан верән бир кишинин башы үстә ҝетдим. Өмрүнүн ахыр дәгигәләриндә ҝөзләрини ачыб, деди: Аллаһын мәнә етдији зүлмү, һеч кәс етмәјибдир! Чүнки, һансы зәһмәтлә бөјүдүб, тәрбијә етдијим өвладларымдан мәни ајырмаг истәјир. Бундан да бөјүк зүлм олармы? Әҝәр инсан өзүнү сафлашдырмаја вә дүнјадан үз чевирмәјә, дүнја мәһәббәтини үрәјиндән чыхармаја, горху бурададыр ки, өләркән үрәји Аллаһа вә онун өвлијаларына гаршы кин вә дүшмәнчиликлә долу һалда ҹан версин. Белә бир инсан ән шәрәфли мәхлугатын кәсилмиш овсарыдыр вә ја һәгигәтдә ән шәридир: “Анд олсун әсрә ки, бүтүн инсанлар зијандадырлар. О кәсләрдән башга ки, иман ҝәтирибләр, салеһ әмәлләр едибләр, бир-бирләрини һәггә вә сәбрә сифариш едирләр.”¹ Бу сурәдә салеһ әмәлләр едән мө’минләр истисна едилибдир. Салеһ әмәл, о әмәлдир ки, руһла сазиши олсун. Амма ҝөрүрсән ки, инсанын әмәлләринин чохунун ҹисмлә сазиши вардыр. Сифариши дә јохдур. Әҝәр дүнја мәһәббәти вә өзүнүсевмәклик сизә гәләбә едәҹәксә, һәгигәтләри дәрк едиб, өз әмәлинизи Аллаһа ҝөрә халис јеринә јетирмәјә гојмајаҹагса, сизи һәггә вә сәбрә сифариш етмәкдән сахлајыб, һидајәт јолунузда бир манеәјә чеврилиҹәксә, сиз зијандасыныз. Хәсәрәд-дүнја вәл ахирәтсиниз.¹ Чүнки, ҹаванлығынызы әлдән вермисиниз, ҹәннәт не’мәтләриндән вә ахирәт ләззәтләриндән дә мәһрум олмусунуз. Дүнјаныз да јохдур. Башгаларынын, илаһи беһиштә јоллары олмаса, Аллаһын рәһмәт гапылары онларын үзүнә бағланса да, ҹәһәннәм одунда әбәди олсалар да ән азы дүнјалары вардыр, дүнја ләззәтләриндән бәһрәләнирләр. Амма сиз...

Дүнја мәһәббәтинин вә өзүнү севмәклијин сиздә тәдриҹлә артмағындан горхун. Гојмајын иш бир јерә чата ки, шејтан сиздән иманынызы ала билә. Шејтанын бүтүн тәлашы сизин иманынызы әлиниздән алмагдыр. Һеч ким сизин иманынызын сабит галаҹағына сәнәд вермәјибдир.Ола билсин ки, сизин иманыныз аријәдир (мүвәггәти верилмиш) вә ахырда шејтан ону сиздән алсын. Сиз дә Аллаһ-Тәала вә онун өвлијалары илә әдавәтлә дүнјадан ҝедәсиз. Бир өмүр илаһи не’мәтләрдән истифадә едиб, имам Заман (ә.ҹ.) сүфрәсинин башында әјләшиб, ахырда өз не’мәт саһибинә гаршы имансыз вә дүшмәнчиликлә ҹан верәсиз.

Әҝәр дүнјаја мәһәббәт варыныздырса ону кәсмәјә чалышын. Дүнја бүтүн бу зәр-зивәрләри, заһири ҹилвәләри илә јенә севилмәјә лајиг дејил. Онда ки, гала инсан, бу заһири јашајышдан да мәһрум ола. Сизин дүнјадан нәјиниз вардыр ки, она да үрәк бағлајасыныз? Сизсиниз бир дә бу мәсҹид, меһраб, мәдрәсә ја да евин күнҹү. Мәсҹид вә меһраб үстүндә бир-биринизлә чәкишиб, ихтилаф јарадыб, ҹәмијјәти фәсада чәкмәјиниз дүздүрмү? Бундан әлавә, әҝәр дүнја әһли кими асајиш вә рифаһла јашајышыныз олса вә өмрүнүзү ејш-ишрәтдә кечирсәниз белә, өмүр баша чатдыгда ҝөрәҹәксиниз ки, ширин бир јуху кими кечибдир, амма бүтүн агибәт вә мәсулијјәтләри һәмишә сизин үзәриниздәдир. Заһири ширинлији илә тез өтүб, кечән бу һәјатын, нәһајәти олмајан әзабын гаршысында нә дәјәри вардыр? Дүнја әһлинин әзабы бә’зән сонсуздур. Бундан да әлавә, дүнја әһли хәјал едирләр ки, дүнјаја әл тапыб, онун бүтүн дад вә мәнфәәтләриндән бәһрәләнибләр. Амма белә дејил, онлар гәфләтә вә сәһвә дүчар олублар. Һәр кәс дүнјаја өз јашадығы мүһит вә мәһәлдән бахыр вә хәјал едир ки, дүнја елә будур ки, вар! Бу ҹисимләр дүнјасы, бәшәрин ону таныдығыны, ону кәшф вә сејр етдијини тәсәввүр етдијиндән чох-чох ҝенишдир. Бу дүнја бүтүн бу аләт вә вәсиләләри илә, рәвајәтдә ҝәлиб: ما نظر اليها نظررحمة јәни, (Аллаһ дүнјаны јаратдығы вахтдан) она рәһмәт нәзәри илә бахмајыб.¹ Она ҝөрә дә ҝәрәк ҝөрәсән ки, Аллаһ Тәбарәкә вә Тәаланын рәһмәт нәзәри илә бахдығы башга аләм неҹәдир? Аллаһын, инсаны она дәвәт етдији “әзәмәт мә’дәни” нәдир вә неҹәдир?. Бәшәр, “әзәмәт мә’дәнинин” нә олдуғуну баша дүшмәкдән чох кичикдир.

Сиз, әҝәр өз нијјәтинизи халис едәсиниз, әмәлләринизи салеһ едәсиниз, худхаһлыг вә дүнја мәһәббәтини үрәјиниздән чыхарасыныз, али мәгамлар вә үстүн дәрәҹәләр сизин үчүн һазырланар. Дүнја вә онун заһири ҹилвәләринин, Алаһын салеһ бәндәләри үчүн нәзәрдә тутулмуш мәгамы мүгабилиндә, бир гара гәпик гәдәр дә дәјәри јохдур. Чалышын ки, белә бир илаһи мәгама чатасыныз. Әҝәр, өзүнүзү ислаһ едә билмәдиниз вә тәрәгги етмәдиниз, бу али мәгама вә уҹа дәрәҹәјә е’тинасыз олун вә Аллаһа бу мәгама чатмагдан өтрү ибадәт етмәјин, бәлкә ибадәтә лајиг олдуғу үчүн ибадәт един.вә ону чағырын! Онун гаршысында сәҹдә едиб, үзүнүзү торпаға сүртүн. О вахт сиз “нур пәрдәләрини” кечиб, “әзәмәт мә’дәнинә” говушмаға јол тапарсыныз. Сиз, бу һал һазырда олан әмәл вә давранышынызла, бу ҝетдијиниз јолла белә бир мәгама чата биләрсинизми? Илаһи кечидләрдән ниҹат вә горхулу агибәтләрдән, ҹәһәннәм атәшиндән гачмаг асанлыгла мүмкүн олаҹагмы? Сиз пак имамларын (ә) ағламагларыны вә имам Сәҹҹадын (ә) наләләрини тә’лимдән вә башгаларына өјрәтмәкдән өтрү олдуғуну хәјал едирсиниз? (Һеч дә белә дејил) Онлар бүтүн мә’нәвијјат вә уҹа мәгамлары илә Аллаһ ховфундан ағлајырдылар. Гаршыда олан јолу ҝетмәјин нә гәдәр чәтин вә горхулу олдуғуну билирдиләр. Ағыр чәтинликләрдән, сиратдан кечмәјин ениш-јохушундан (ки, бир тәрәфи о дүнја вә бир тәрәфи ахирәт вә ҹәһәннәмин арасындан кечир) хәбәрләри вар иди. Гәбр, бәрзәх, гијамәт аләминдән вә горхулу кечидләрдән аҝаһ идиләр. Она ҝөрә дә һеч вахт арамлары олмајыб, һәмишә ахирәтин шиддәтли агибәтләриндән Аллаһа сығыныблар.

Сиз бу горхулу, инсанын бүтүн ҝүҹүнү алан, кечидләр барәсиндә нә фикирләшиб, һансы чарә јолларыны тапмысыныз? Нә вахт өзүнүзү ислаһ етмәјә вә сафлашдырмаға башлајаҹагсыныз? Сиз инди ҹаванлыг гүввәси олдуғу вә өз гүввәнизә галиб олдуғунуз, ҹисминизин зәифлији сизә үз ҝәтирмәмиш, бу ҹаван вахтынызда да әҝәр өзүнүзү сафлашдырмаг вә ислаһ етмәк фикриндә олмасаныз; зәифлик, сүстлүк вә сојуглуг сизин ҹисм вә ҹаныныза дүшәндән сонра, өз гәсд вә мүгавимәтинизи әлдән вердијиниз, ҝүнаһ јүкү илә гәлбинизи гаралтдығыныз, гоҹалыг вахты, неҹә өзүнүзү ислаһ едиб, сафлашдыра биләрсиниз? Һәр нәфәс чәкдикҹә, һәр аддым атдыгҹа, өмрүнүздән һәр ан кечдикҹә ислаһ етмәк дә чәтинләшир. Зүлмәт пәрдәләринин даһа да чохалмасы мүмкүндүр. Јаш артдыгҹа бу ишләрин сәадәтлә зиддијјәти артыр вә гүдрәт азалыр. Бәс гоҹа вахтынызда өзүнүзү сафлашдырмағыныза, фәзиләт вә тәгва газанмағыныза мүвәффәг олмағыныз даһа чәтинләшир. Төвбә едә билмәјәҹәксиниз. Чүнки, төвбә, “төвбә едирәм” демәклә, һәгигәтә чеврилмир. Бәлкә, пешиманчылыг вә ҝүнаһы тәрк етмәји гәсд етмәк лазымдыр.¹ Пешиманлыг вә ҝүнаһын тәркинә гәсд етмәк, әлли ил ја јетмиш ил, гејбәт вә јалана мүртәкиб олуб, саггалыны ҝүнаһда ағарданлар үчүн һасил олмаз. Белә шәхсләр өмүрләринин сонуна кими, мүбтәладырлар.

Ҹаванлар! Отуруб ҝөзләмәјин ки, гоҹалыг тозу сизин сач-саггалынызы ағарда.(Биз гоҹалмышыг вә онун мүсибәт вә чәтинликләринә вагифик) Нә гәдәр ки, ҹавансыныз, бир иш ҝөрә биләрсиниз, нә гәдәр ки, ҹаванлыг ҝүҹү вә ирадәси вардыр, нәфси истәкләрдән, дүнја арзуларындан, һејвани истәкләрдән өзүнүзү узаглашдырын. Амма әҝәр ҹаванлыгда өзүнүзү дүзәлтмәк вә ислаһ етмәк фикриндә олмасаныз, гоҹаланда даһа иш-ишдән кечмиш олаҹаг.

Ҹаванын үрәји ләтиф вә мәләкутидир. Фәсада сәбәб олан амилләр онда зәифдир. Лакин јаш јухары ҝетдикҹә ҝүнаһын көкләри үрәкдә бәркијир вә мөһкәмләнир. Белә ки, ону гопартмаг мүмкүн олмур. Неҹә ки, рәвајәтдә вар: Инсанын үрәји әввәл саф вә нурани бир ҝүзҝү кимидир. Инсандан баш верән һәр бир ҝүнаһ, бир гара нөгтә онун үзәринә артырыр,¹ та о јерә гәдәр гәлби гаралдыр ки, Аллаһа гаршы ҝүнаһ етмәдији бир ҝүн олмур. Гоҹалыға да чатдыгдан сонра үрәји әввәлки һала гајтармаг чәтиндир. Сиз әҝәр өзүнүзү пакламадыныз вә гаралмыш үрәклә, ҝүнаһа буланшмыш ҝөз, гулаг вә дилләрлә дүнјадан ҝетдиниз, Аллаһла неҹә ҝөрүшәҹәксиниз? Сизә пак олараг верилмиш бу илаһи әманәтләри, ҝүнаһа вә рәзиләтә булашмыш һалда неҹә гајтараҹагсыныз? Сизин ихтијарынызда олан бу ҝөз вә гулаг, сизин әмриниз алтында олан бу әл вә дил, онларла јашадығыныз бу бәдән әзаларыныз, һамысы сизә пак олараг тапшырылмыш, Мүтәал Аллаһын әманәтләридирләр. Әҝәр бунлары һарама буласаныз, рәзиләләшәрләр вә әманәти гајтараркән мүмкүндүр сиздән сорушалар ки, әманәтдарлығын гајда-гануну будурму? Биз бу әманәтләри сизә белә вермишдикми? Сизә вердијимиз үрәк белә идими? Сизә тапшырдығымыз ҝөз белә идими? Ихтијарынызда гојдуғумуз о бири бәдән үзвүләри бу ҹүр алудә идими? Бу суалларын гаршысында нә едәҹәксиниз? Өз Аллаһынызла, Онун әманәтләринә етдијиниз бу хәјанәтләрлә неҹә ҝөрүшәҹәксиниз?

Сиз ҹавансыныз; өз ҹаванлығынызы бу јолда гојмусунуз. Бир һалда ки, дүнјәви бахышларын сизин үчүн һеч бир хејри јохдур, әҝәр бу гијмәтли вахтынызы вә ҹаванлыг баһарыны Аллаһ јолунда вә мүгәддәс һәдәфләрә сәрф етсәниз зәрәр етмәзсиниз. Бәлкә сизин дүнја вә ахирәтиниз дә тә’мин олар. Амма әҝәр индики бу мүшаһидә олунан һал илә ҝетсәниз, өз ҹаванлығынызы мәһв едиб, өмрүнүзү һәдәр етмисиниз. О бири дүнјада да ҹаваб вермәли олаҹагсыныз. Бу фәсад ҝәтирән әмәл вә давранышларынызын ҹәзасы тәкҹә о дүнја илә мәһдудлашмыр, будүнјада да јенә чәтинлик, мүсибәт, ағыр сыхынтыда олуб, бәла вә гарабәхтлик бурулғанына дүшәҹәксиниз.