Мүәллиф: Руһуллаһ Мусәви Хумејни Нәшр едән: чап нөвбәсчи: Биринҹи Чап тарихи: 2008 Тираж: 3000

Елм оҹагларына хәбәрдарлыг

Бәлкә дә ҝизли үнсүрләр бу зәһәрли ијнәләри вурурлар ки, мәнәвијјат вә әхлагы, елми һөвзәләрдән кәнарлашдырсынлар. Нәтиҹәдә исә бизим елим оҹагларымыз фәсада чәкилсин вә мәһв олсун. Дәстәләрә бөлүнмәкликләр, худхаһлыглар, нифаглар вә ихтилафлар һөвзәләрин дахилиндә үз версин. Һөвзәнин адамлары бир-биринин ҹанына дүшсүнләр, гаршы-гаршыја дајансынлар, бир-бириләринә һөрмәтсизлик едиб, јаланчы сајсынлар. Бунунла да ислам дүнјасында абырлары ҝетсин. Нәтиҹәдә исә әҹнәбиләр вә ислам дүшмәнләри, һөвзәләрә әл тапа билсинләр вә ону бир-биринә вурсунлар. Бәдхаһлар билирләр ки, халг елми һөвзәләрә дајагдырлар вә та, о ҝүнә гәдәр ки, халг дајаг дурур, ону мәһв етмәк мүмкүн дејил.

Амма, һөвзәнин фәрдләринин вә тәһсил аланларынын әхлаги бүнөврәләри вә ислами әдәбләри олмаса, бир-бириләринин ҹанына дүшсәләр, ихтилаф вә груплар јаратсалар, пак вә саф олмасалар, пис вә хошаҝәлмәз әмәлләр етсәләр, һөкмән ислам милләтләри, елми һөвзәләрә вә руһанијјәтә гаршы бәдбин олуб, онлары һимајәт етмәк вә дајаг олмагдан әл чәкәҹәкләр. Нәтиҹәдә исә дүшмәнләрин нүфуз етмәјинә вә гүдрәт ҝөстәрмәјинә јол ачылаҹаг.

Әҝәр дөвләтләрин руһанијјәт вә дин рәһбәрләриндән горхмаларыны вә онларла һесаблашдығыны ҝөрсәниз, билин ки, бу милләтләрин онлара дајаг дурдуглары үчүндүр. Јә’ни һәгигәтдә халгдан горхурлар вә ҝүман едирләр ки, әҝәр бир руһанијјә һөрмәтсизлик вә ҹәсарәт етсәләр халг ајаға галхаҹаг вә үсјан едәҹәк. Лакин, әҝәр руһаниләр бир-бириләри илә ихтилаф етсәләр, бир-бириләрини бәднам етсәләр вә ислами әдәб вә әхлагларла әдәбләнмәсәләр, ҹәмијјәт арасында олан нүфузлары дүшәҹәк вә халгы да әлдән верәҹәкләр.¹ Халг сиздән руһани вә ислам әдәбләри илә әдәбләнмәјинизи ҝөзләјир. Һизбуллаһ олун, Аллаһын гошуну олун, һәјатын сачмағындан вә онун јаланчы ҹилвәләриндән өзүнүзү горујун. Исламын бөјүк арзу вә истәкләрини ирәли апармаг үчүн вә ислам милләтинә хидмәт етмәк јолунда, һеч бир фәдакарлыгдан сәһләнкарлыг етмәјин. Аллаһ-Тәала јолунда вә Онун разылығындан өтрү аддым атын. Јеҝанә Јарадандан башга һеч кимә үз тутмајын. Әҝәр халг өз интизарларынын әксинә олараг, ҝөрдүләр ки, сиз мә’нәви вә һәгиги аләмә диггәт етмәк әвәзинә, бүтүн фикриниз дүнјадыр вә башгалары кими, дүнја мәнфәәти вә өз шәхси мәнфәәтләриниз үчүн чалышырсыныз вә бир-биринизлә дүнја вә онун дәјәрсиз малындан өтәри дава едирсиниз, ислам вә Гүр’аны да өз нәһс мәгсәдләринизә чатмаг үчүн, әлиниздә бир аләтә чевирмисиниз; бәдбин олурлар. Сиз, бу ишинизә ҝөрә, ҹаваб вермәли олаҹагсыныз. Әҝәр елми һөвзәләрин бә’зи апарыҹылары өз шәхси гәрәзләри үзүндән вә дүнја мәнфәәти газанмаг үчүн, бир-бириләринин ҹанына дүшәләр вә бир-бириләринә һөрмәтсизлик едәләр, фасиг адландыралар, һај-күј салалар, бу вахт ислама, Гүр’ан вә илаһи әманәтләрә хәјанәт етмиш олурлар. Мүгәддәс ислам дини вә Гүр’ан әманәт үнваны илә бизим әлимизә тапшырылыбдыр. Алим вә руһаниләр Аллаһын әманәтдарларыдырлар. Бу бөјүк әманәти горумаг вә она хәјанәт етмәмәк, онларын вәзифәләридир. Шәхси вә дүнјәви ихтилафлар ислам вә онун бөјүк Пејғәмбәринә (с) хәјанәтдир.

Мән билмирәм бу ихтилафлар, дәстәләрә бөлүнмәк, нә үчүндүр? Әҝәр дүнја үчүндүрсә, сизин ки, дүнјаныз јохур! Әҝәр дүнја ләззәтләри вә мәнфәәтләриниз олсајды да белә, јенә ихтилаф етмәјә дәјмәзди. Сиз о вахт, ихтилаф едә биләрсиниз ки, руһани олмајасыныз, фәгәт әба-гәба ҝејиб, руһани адыны дашыјасыныз.

Мә’нәви аләмә әлагәси олан вә исламын һәмишә ҹанлы вә паклајыҹы тә’лимләринә үз тутмуш вә ону әлдә етмиш вә өзүнү Әлијјибни әби Талибин (ә) шиәси вә ардыҹылы билән руһани, һеч вахт дүнја арзуларынын далынҹа дүшмәз.

Онда ки, галыб, ондан өтәри ихтилаф сала! Сиз Әлинин (ә) ардыҹылы олмағынызы иддиа едирсинизсә һеч олмаса о бөјүк шәхсијјәтин һәјатыны бир аз диггәтлә мүталиә един. Ҝөрүн һәгигәтән о һәзрәтин давамчысысыныз? Ҝөрүн о һәзрәтин зөһд, тәгва вә садә јашајышындан бир шеј билирсиниз вә һәјата кечирирсиниз? О бөјүк шәхсијјәтин зүлм, ганунсузлуг, тәбәгәчилик (варлы вә јохсула бөлмәк) илә мүбаризәсиндән вә мәзлумлары мүдафиә етмәјиндән, онлара дааг олмағындан, ҹәмијјәтин мәһрум вә әзијјәт чәкән тәбәгәләринә көмәк етмәјиндән бир шеј баша дүшмүсүнүз вә о принсипләрә әмәл едирсиниз? “Шиә”нин мә’насы тәкҹә исламын заһири шәклинә дүшмәк вә онун заһири либасыны ҝејинмәкдирми?¹ Буна ҝөрә дә сизләрин бу ишләри јеринә јетирмәкдә сиздән чох ирәлидә олан башга мүсәлманларла нә фәргиниз вар? Онларла мүгајисәдә нә үстүнлүјүнүз вар?

Бу ҝүн дүнјанын бир һиссәсини атәшә чәкән, ган төкән, гәтилләр төрәдәнләр , халгы сојмагда, онларын әл зәһмәтләрини вә сәрмајәләрини әлә кечиртмәкдә бир-бириләри илә јарышырлар, зәиф вә ҝеридә галмыш өлкәләри өз һөкүмранлыглары вә әсарәти алтына ҝәтирмәјә чалышырлар. Она ҝөрә дә азадлыг, абадлыг, мүстәгиллији мүдафиә, өлкәнин әрази бүтөвлүјүнү горумаг вә башга алдадыҹы адларла һәр ҝүн дүнјанын бир тәрәфиндә мүһарибә оду шөләләндириб, милјонларла одлу бомбалары пәнаһсыз милләтләрин башларына төкүрләр. Бу мүһарибәләр. дүнјапәрәстләрин чиркин ағлына вә мәнтигинә әсасән, дүзҝүн вә јериндәдир. Амма сизин ихтилафларыныз онларын мәнтигинә әсасән јерсиздир.

Чүнки, әҝәр онлардан сорушсалар ки, нә үчүн дава едирсиниз? Дејәҹәкләр ки, истәјирик филан өлкәни алаг вә филан өлкәнин сәрмајәси вә газанҹы ҝәрәк, бизим олсун. Амма әҝәр сиздән сорушула ки, нә үчүн ихтилаф едирсиниз, нә үстә дава едирсиниз, нә ҹаваб верәҹәксиниз? Сиз дүнјадан нә бәһрә алмысыныз ки, онун үстүндә дә давалашасыныз? Сизә шәһријјә (ајлыг) үнваны илә верилән ајлыг ҝәлириниз, башгаларынын бир ајда папироса вердији пулдан аздыр!

Мән бир гәзет ја журналда (дәгиг јадымда дејил) охудум ки, Ватиканын Вашингтонда олан кешишә ҝөндәрдији бүдҹә, бир ири гәләмдир. Онун гијмәтини һесаблајыб ҝөрдүм ки, шиә елми һөвзәләринин һамысынын бүдҹәсиндән чохдур! Сизин бу јашајыш вә вәзијјәтинизлә бир-биринизә гаршы ихтилаф етмәјиниз, дәстәләрә бөлүнүб, бир-биринизә гаршы дурмағыныз, дүзҝүндүрмү?

Бүтүн гејри-мүгәддәс олан һәдәфләрдә ихтилафын көкү дүнјасевәрликдир вә әҝәр сизин дә аранызда белә бир ихтилаф варса буна ҝөрәдир ки, дүнја мәһәббәтини үрәјиниздән чыхармамысыныз. Дүнјанын мәһдуд мәнфәәтини газанмагдан өтәри бир-биринизлә рәгабәт едирсиниз. Сиз бир мәгам истәјирсиниз, башгалары да һәмән мәгамы истәјирләр. Бу һөкмән бир-биринизә һәсәд етмәјә чевриләҹәкдир. Лакин, илаһи шәхсијјәтләр, дүнја мәһәббәтини үрәкләриндән чыхарыблар вә Аллаһдан башга һеч бир һәдәфләри јохдур. Һеч вахт бир бириләрлә ихтилаф етмирләр вә белә бир фәсад вә мүсибәтә дүчар олмурлар. Әҝәр бу ҝүн бүтүн илаһи пејғәмбәрләр (ә) бир јерә јығылалар, һеч вахт ихтилаф етмәзләр. Чүнки, онларын һәдәф вә мәгсәдләри бирдир. Онлар һамысы үрәкләриндән дүнја мәһәббәтини чыхарараг, Һәгг-Тәалаја тәрәф үз тутублар вә Она тәрәф јөнәлибләр.

Әҝәр сизин әмәл вә рәфтарыныз, һәјат тәрзиниз, инди мүшаһидә олундуғу кими ҝедәрсә, онда горхун бундан ки, Әли (ә) шиәси олмамыш кими дүнјадан ҝедәсиниз. Горхун бундан ки, төвбә етмәјә мүвәффәг олмајасыныз вә о һәзрәтин шәфаәти сизә нәсиб олмаја. Фүрсәт әлиниздән чыхмамыш чарә јолу ахтарын.

Бу јерсиз вә рүсвајчы чәкишмәләрдән әл чәкин. Бу дәстәләрә бөлүнмәк вә икитирәлик бөјүк бир сәһвдир. Мәҝәр сиз ики милләтин әһлисинизми? Мәҝәр сизин мәзһәбинизин мүхтәлиф шөбәләри вар? Нә үчүн ајрылырсыныз? Нә үчүн бир-биринизин арасында сәфа, сәмимијјәт вә гардашлыг јохдур? Ахы нә үчүн?

Бу ихтилаф вә чәкишмәләр чох горхулудур. Өз ардынҹа гаршысыалынмаз фәсадлар ҝәтирир. Елм оҹагларыны мәһв едир. Сизи дә ҹәмијјәт арасында мәһв едир вә абырдан салыр. Бу дәстәләрә бөлүнмәк тәкҹә сизин зәрәринизә тамам олмур, тәкҹә сизә абырсызлыг ҝәтирмир, бәлкә бир ҹәмијјәт вә бир милләт вә исламын абыр вә һејсијјәтинә зәрәр ҝәтирир. Әҝәр сизин ихтилафыныз фәсадларын јаранмасына сәбәб олурса, бу бағышланмаз бир ҝүнаһ вә Аллаһ-Тәаланын јанында олан чох-чох ҝүнаһлардан ағырдыр. Чүнки, бу иш ҹәмијјәти ҝүнаһа чәкиб, дүшмәнин һөкүмранлығы вә нүфузу үчүн јол ачыр. Ола билсин ҝизли әлләр елми оҹагларыны бир-биринә вурмагдан өтәри нифаг вә ихтилаф јаратсынлар вә мүхтәлиф васитәләрлә нифаг вә ајрылыг тохуму сәпсинләр. Фикирләри зәһәрли вә зеһинләри алудә едиб, өзләриндән “шәр’и тәклифләр” дүзәлтсинләр вә бу “шәр’и тәклифләрлә” елм оҹагларында фәсад јаратсынлар. Бунунла да ислам үчүн фајдалы олан шәхсләри мәһв етсинләр ки, онлар ҝәләҹәкдә ислам вә ислам үммәти үчүн хидмәт едә билмәсинләр.

Ајыг вә аҝаһ олмағыныз лазымдыр. Өзүнүзү “мәним шәр’и тәклифим белә истәјир, шәр’и вәзифәм будур ”, демәклә алдатмајын. Бә’зән шејтан сизин үчүн тәклиф вә вәзифә тәјин едир. (Јәни, сиз елә ҝүман едирсиниз ки, сизин шәр’и тәклиф вә вәзифәниз беләдир, амма һәгигәтдә шејтан сизи алдадыбдыр)

Бә’зән дә нәфси истәкләр, шәр’и вәзифәләр ады илә инсаны бә’зи ишләри ҝөрмәјә мәҹбур едир. Бир мүсәлмана һөрмәтсизлик етмәк, дин гардашынын архасынҹа даншмаг шәр’и вәзифә дејил! Бәлкә, бу, дүнјаја мәһәббәт вә өзүнү севмәкдир. Бу, шејтанын тәлгинидир ки, инсаны белә бир гара ҝүнә салыр. Бу дүшмәнчилик, ҹәһәннәм әһлинин дүшмәнчилијидир. “Бу ихтилаф ҹәһәннәм әһли үчүн һәггдир.” Ҹәһәннәмдә дава вә дүшмәнчилик вар, онлар бир-бириләри илә дава едиб, пәнҹәләширләр. Әҝәр сиз дүнја үчүн дава етсәниз, билин ки, өзүнүзә ҹәһәннәм һазырлајырсыныз вә ҹәһәннәмә тәрәф ҝедирсиниз.

Ахирәт ишләри үчүн дава јохдур. Ахирәт әһли бир-бириләри илә сүлһ вә сәфададырлар. Онларын гәлби, Аллаһ вә онун бәндәләринин мәһәббәти илә долудур. Аллаһа мәһәббәт, Аллаһа иман ҝәтирәнләри дә севмәјә сәбәб олар. Аллаһ бәндәләринә мәһәббәт, һәмән Аллаһа мәһәббәтин сајә вә көлҝәсидир.

Сиз өз әлинизлә од галамајын; ҹәһәннәм одуну шөләләндирмәјин. Ҹәһәннәм инсанын пис әмәл вә рәфтарлары илә алышыр. Бу бәшәрин ҝүнаһларыдыр ки, од јарадыр. Одур ки, Әли (ә) бујурур: “Биз ҹәһәннәмдән кечдик, бир һалда ки, о сөнмүш иди!”¹ Әҝәр бәшәр өз әмәл вә рәфтарлары илә од галамасалар, ҹәһәннәм сөнмүш һалдадыр. Бу тәбиәтин батини, ҹәһәннәмдир; тәбиәтә үз тутмаг ҹәһәннәмә үз тутмагдыр. Инсан бу дүнјадан, о дүнјаја көчәндән вә пәрдәләр кәнара чәкиләндән сонра баша дүшүр ки, «ذلک بما قدمت ايديکم» Бу онларын габагҹадан ҝөндәрдикләринә ҝөрәди² « و وجدوا ما عملوا حاضر»Вә әмәл етдикләри шеји һазыр ҝөрәрләр.³

Бу дүнјада инсандан баш верән әмәлләрин һамысы о дүнјада ҝөрүнәр вә онун гаршысында тәҹәссүм олар. “فمن يعمل مثقال ذرﺓ خيرا يره و من يعمل مثقال ذرﺓ شرا يره ”

Һәр кәс зәррә ағырлығында јахшы иш ҝөрмүш олса, ону ҝөрәҹәк вә һәр кәс зәррә ағырлығында пис иш ҝөрмүш олса ону ҝөрәҹәкдир.⁴

Инсанын бүтүн әмәл, рәфтар вә данышығы, о дүнјада белә ҝөрүнәр ки, елә бил камера илә чәкилибдир вә о дүнјада ҝөстәрилир. Бунлары инкар етмәк мүмкүн олмајаҹаг. Бизим бүтүн әмәл вә һәрәкәтләримизи, әзаларымызын шәһадәт вермәјиндән әлавә, бизә дә ҝөстәрәҹәкләр. قالوا انطقنا ﷲ الذي انطق کل شيئ“” јәни, дејәрләр: Аллаһ һәр шеји нитгә ҝәтириб, бизи данышдырыр.¹

Һәр шеји натиг вә данышан гәрар верән Аллаһын гаршысында өз пис әмәлләринизи инкар едиб, ҝизләдә билмәјәҹәксиниз.

Бир аз фикирләшин, узагҝөрән олун, ишләрин агибәтини дүшүнүн, горхулу кечидләри јада салын. Гәбир сыхынтысындан, бәрзәх аләминдән, онун далынҹа ҝәлән чәтинликләрдән гафил олмајын. Һеч олмаса ҹәһәннәмә инанын. Һәгигәтән бу горхулу кечидләрә инанын. Өз јолунузу дәјишин. Сизин әҝәр бу ишләрә иман вә јәгининиз олса, бу ҹүр бош-бошуна вә өзбашына јашамајаҹагсыныз. Өз гәләм, гәдәм вә дилинизи горујуб, нәфсинизи ислаһ етмәјә вә паклашдырмаға чалышаҹагсыныз.