-сурет  «Отбасындағы баланың жағдайы» тақырыбындағы зерттеу бойынша салыстырмалы

93 
Ақмола облысының тәжірибесі 
Дмитриева-Лепешева О.Г.,
Ақмола облысында
инклюзивті білім беруді дамыту бойынша 
ресурстық орталықтың үйлестірушісі, 
дефектолог-мұғалім, сарапшы-мұғалім
№ 19 ОМ, Көкшетау қ 
 
Балаларда зейін қасиеттерін дамыту 
 
Мұғалімнің мектепте және балабақшада кезігетін ең бірінші 
қиындықтарының бірі - оқушылардың зейінін басқару қажеттілігі. Мектеп 
жасына дейінгі баланың назары еріксіздікпен сипатталады, бала болса, сыртқы 
тартымды заттар мен оқиғаларға қызығушылық танытады. 
Баланың 
зейінінің 
жұмыс 
істеуі 
баланың 
іс-әрекетін дұрыс 
ұйымдастырумен қамтамасыз етіледі, бұл балалардың мүдделерін, тілектерін, 
олардың жеке және жас ерекшеліктерін ескерумен айқындалады. Балаларды 
алдымен мұқият болуға үйрету керек, олардан бір нәрсеге зейін аударуды талап 
етпеу керек.
Зейіннің басты қасиеттері – шоғырлану, тұрақтылық, ауысу және тарату. 
Зейінді шоғырландыру: зейіннің бұл қасиеті адамның бір немесе бірнеше 
объектілерге шоғырлану қабілетімен сипатталады. 
Зейіннің тұрақтылығы, оның көрсеткіші – нысанға шоғырлану уақыты 
және одан алшақтау саны. 
Зейіннің ауысуы бұл адамның зейінін бір объектіден екіншісіне саналы 
түрде ауыстыру, жағдайды тез шарлау және бір қызмет түрінен екіншісіне ауысу 
қабілетімен байланысты. Зейіннің ауысуын дамыту баланың мектеп өміріне 
бейімделуіне көмектеседі. 
Зейінді тарату. Бала бір емес, екі немесе одан да көп түрлі нысандарға 
зейін аудара білуі керек. Бұл бір уақытта әртүрлі әрекеттерді орындауға және
кез-келген көріністі жоғалтпай бірнеше тәуелсіз процестерді бақылауға 
мүмкіндік береді.
Зейін есту және көрнекі болып екіге бөлінеді. 
Көрнекі зейінді дамытуға арналған ойындар: 
1. Түзету үлгілері.
Белгілі бір уақыт аралығында көрсетілген элементтерді бөліп алу (сызып 
тастау, бояу арқылы) қажет. Бұл сандар, әріптер, геометриялық фигуралар, 
әртүрлі заттар болуы мүмкін. Бұл жаттығу балаларда зейіннің шоғырлануын, 
таралуын, тұрақтылығын өте жақсы дамытады (1-қосымша 1-сурет) 
2. Үлгі бойынша, жад бойынша, өз қалауы бойынша санау таяқшаларын 
салу зейіннің де, есте сақтау қабілетінің де қасиеттерін, ұсақ моториканы, 
қиялды дамытады және сөйлеудің дамуына ықпал етеді (1-қосымша 2-сурет). 
3. 2 бірдей суретті салыстыру және айырмашылықтарды табу (1-қосымша 
3-сурет). 

94 
4. 2-8 бөліктен тұратын бүкіл суретті бүктеңіз. Бұл жаттығу зейін, көрнекі 
қабылдау, ойлау қасиеттерін дамытады (1-қосымша 4-сурет). 
5. Графикалық диктант. Бала сөйлеу нұсқауларына сәйкес ұяшықтарда 
сурет салады. Көру және есту қабілеттерін, ұсақ моториканы дамытады, 
жұмыста фокусты, кеңістіктік бағдарлауды қалыптастырады. Бұл жаттығудың 
жеңілдетілген нұсқасы-бала үлгі бойынша ұяшықтарға сурет салады (1-қосымша 
5-сурет). 
Есту қабілетін дамытуға арналған ойындар: 
- «Ұшады, ұшпайды»; 
- «Жеуге болатын, болмайтын»; 
- «Иә – жоқ»; 
- 
«Ненің дыбысы екенін тап» (1-қосымша 6-сурет). 
Балалар мұндай ойындарды ойнағанды ұнатады. Бұл назар аударудан 
бөлек, сөздік қорын кеңейтеді. 
Музыкалық 
аспаптарда, 
тіпті 
қарапайым 
ойыншық 
құбырларында, 
ысқырықтарда, барабандарда ойнау есту қабілетін дамытады. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

95 

жүктеу/скачать 4.25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: