Модуль «Кіріспе. Табысты кəсіпкердің бизнес-ойлауын жəне дағдыларын дамыту» КƏсіпкердің бизнес-ойлау негіздері «Сіз өзіңізді салыстыру керек жалғыз адам -өткен өміріңіздегі өзіңіз
жүктеу/скачать 220.21 Kb.
|
| Сабақ материалдары
Модуль 3. «Бизнес-идеяны таңдау» БИЗНЕС-ИДЕЯНЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУ Бір күні бизнес-идея сіздің ойыңызға келді. Сізге бұл өте керемет болып көрінді жəне сіз одан жақсы ақша таба аласыз деп ойладыңыз. Бірақ оның нақты табыстылығын (өміршеңдігін) қалай бағалауға болады? Сізді сəттілік күтіп тұрғанын түсіну үшін қандай сұрақтар қою керек жəне қандай жауаптар алу керек? Кейде идеяның авторы өте күшті эмоцияларға ие болады жəне ол бизнес өзі үшін емес, ең алдымен оның тұтынушылары үшін жасалатынын ұмытып кетеді. Сондықтан бірінші сұрақ-менің өнімім нарыққа жəне тұтынушыға қажет пе? Екінші сұрақ-бұл бизнесті жүргізу үшін маған қандай дағдылар қажет? Əрине, сіз əрқашан малды өсіретін адамдарды жалдай аласыз – зоотехник, ветеринар. Бірақ шағын бизнесте кəсіпкердің өзі кəсіпқой болуы керек. Үшінші сұрақ – Қандай ресурстар мен технологиялар қажет? Бизнесті бастамас бұрын оның жұмыс істеуі үшін қажет барлық нəрсенің тізімін жасау керек: жабдықтар, адамдар, үй-жайлар, ақша ресурстары жəне т.б. сізге калькулятор алып, материалдық шығындарды есептеу керек. Егер сіз осы кезеңде бір нəрсені ескермесеңіз, кейінірек үлкен проблемаларға тап болуыңыз мүмкін. Төртінші сұрақ: Менің бизнесімнің негізгі артықшылықтары қандай? Бəсекелестеріңізден қалай ерекшеленетініңізді түсінесіз бе? Бірдей 9 азық-түлік дүкені болған кезде 10-шы азық-түлік дүкенін ашу жаман идея. Сатып алушылар сізге келуі мүмкін, бірақ бизнес сөзсіз «ұшпайды». Бірақ қасыңызда 9 тұрақты дүкен болса, ал сіздікі кассасы мен арбалары бар минимаркет болса, бұл мүлдем басқа мəселе. (1-суретті қараңыз) Сурет 1. Бəсекелестік артықшылығы. Мұндай «көгілдір мұхит» стратегиясы бар. Бұл стратегия сіз басқалар қайталай
Бесінші сұрақ: Менің бизнесімнің əлеуеті қандай? Кəсіпті бастағанда болашақта оны қалай кеңейтуге болатынын ойлау керек. Мысалы, сіз екі жəшікпен көлік жууды аштыңыз. Егер сіз кеңейту туралы алдын ала ойласаңыз, оларды аяқтауға мүмкіндік болған кезде сіз өзіңіздің сайтыңызда тағы үш қорапқа орын бердіңіз. Олай болмаса, жаңа сайт іздеуге жəне нөлден ғимарат салуға тура келеді. Алтыншы сұрақ – Бизнес-идея қай аудитория мен нарыққа бағытталған? Сіз өзіңіздің тұтынушыларыңызды зерттеуіңіз керек. Міне, сізге жаман мысал. 1000 тұрғыны бар ауылда бір кəсіпкер қымбат сəнді перделер сататын дүкен ашты. Оның үстіне халықтың табысы өте орташа болды.Нəтиже – бірде-бір клиент жоқ. Сіздің бизнесіңіз алдымен адам болуы керек. Сіз нақты нені өндіру керектігін жəне тұтынушыларға нақты не қажет екенін түсінуіңіз керек. Сіз таныстарыңызбен, туыстарыңызбен немесе достарыңызбен сұхбаттасып алуыңызға болады. Жетінші сұрақ: Нарық көлемі қандай? Біз сұранысты зерттеуіміз керек. Сіз нарықтың көлемі мен сыйымдылығын түсінуіңіз керек. Сізге ешқайда барудың қажеті жоқ. Мысалы, сіз нан пісіресіз, алдымен адам санын есептеу керек, 1 адамға қанша нан келеді, содан кейін сұраныс туралы түсінік болады. Сегізінші сұрақ: Менің бизнес идеямның кемшіліктері қандай? Əрбір бизнес- идеяның кемшіліктері бар жəне сіз оларды білуіңіз керек. Табысқа жету мүмкіндігіңізді байсалды түрде бағалаңыз. Тоғызыншы сұрақ: Менің жобамның өтелу мерзімі қандай? Бизнеске салынған қаражат қашан қайтып, пайда əкелетінін түсінуіңіз керек. Егер жобалар тез ақталса, онда пайда 3-4 айда келе бастайды. Ал ұзақ мерзімділері бар, мысалы, ет шаруашылығымен байланысты. Бордақылаған бұзаулар 2-3 жылдан кейін өз жемісін беріп, табыс таба бастайды. 5-7 жылда алма бақтары. Сіз пайда алу үшін ұзақ күте аласыз ба? Осы кезеңде бизнесті қолдауға ақшаңыз бола ма? Мұның бəрін есептеу керек. Егер сіз өз идеяңыздың өміршеңдігін талдағыңыз келсе, шамамен осындай сұрақтарға жауап беруіңіз керек. Табысты жəне өміршең идеяны таңдағанда, керемет жəне ақылға қонымды идеялардың барлық нұсқаларын қарап шығыңыз, содан кейін тауашаларды сынап көріңіз, бизнес талдауын жүргізіңіз жəне өміршең идеяны таңдаңыз. (2-суретті қараңыз) Сурет 2. Бизнес-идеялар шұңқыры Мүмкін емес жəне ықтимал идеялардың барлық нұсқалары Тауашаны тестілеу Бизнес-талдау Идеяның табыстылығы Егер сіз өзіңіздің тауашаңызды таңдасаңыз, оны сынап көруіңіз керек.
SWOT-ТАЛДАУЫН ҚАЛАЙ ЖҮРГІЗУГЕ ЖƏНЕ БИЗНЕС-ИДЕЯНЫҢ КІРІСТІЛІГІН ҚАЛАЙ БАҒАЛАУҒА БОЛАДЫ Кəсіпорынның қай түрі сəтті болар еді? Сіздің болашақ бизнесіңіз туралы нақты түсінік бар ма? деген сұрақтарды өзіңізге қою маңызды: Ортақ көзқарас үшін біз бір бизнес-идеяны егжей-тегжейлі талдауды ұсынамыз. Неліктен бұл бизнеспен айналысуға тұрарлық? Біріншіден, саланы таңдау транзакция неғұрлым үлкен болса, соғұрлым оның жұмыс істеуі оңай болатындығына байланысты. Моншаға клиент пен компьютер сатып алуға клиент іздеу құнының айырмашылығы көп емес. Бірақ бірінші жағдайда 100 000 теңге, ал екінші жағдайда 10 000 теңге табасыз. Уақыт пен ресурстарды 10 есе көп емес, бірақ азырақ жұмсаңыз. Екіншіден, сату материалдарын басып шығарудан басқа инвестиция қажет емес. Бизнес-идея туралы не білу қажет? Табысты кəсіпорын бір уақытта клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандырады жəне сіздің үміттеріңізді орындайды. Басқаша айтқанда, Сіздің компанияңыз адамдарға қажет нəрсені немесе сатып алғысы келетін нəрсені өздері төлей алатын жəне төлеуге дайын бағамен сатады. Бірақ бұл кəсіпорын сізге жеткілікті табыс пен жеке қанағат əкелуі керек. Сондықтан сіз өзіңіздің клиенттеріңізге де, сізге де пайдалы болатын бизнес-идеяларды анықтап, дамытуыңыз керек. Ол үшін бұл идеяларды жақсы тұжырымдау жəне оларды бір-бірлеп зерттеу өте маңызды. Табысты кəсіпорынның кепілі-табысты бизнес-идея! Бизнес идеяларыңызды дамыта отырып, сіз 4 негізгі сұраққа жауап беруіңіз керек: 1. Кəсіпорын клиенттердің қажеттіліктері қандай? 2. Кəсіпорын қандай тауар немесе қызмет сатады? 3. Кəсіпорын тауарды немесе қызметті кімге сатады? 4. Клиенттерге тауарды немесе қызметті қалай жеткізгіңіз келеді? SWOT-талдау көмегімен басқару шешімдерін, бизнес-идеяларды, стратегиялар мен жобаларды талдау қабылданды. Бұл əдіс өте қарапайым, бірақ өте тиімді, өйткені ол жобаның əлеуеті мен əлсіз жақтарын анықтауға мүмкіндік береді. SWOT талдауы дегеніміз не? SWOT аббревиатурасы ағылшын сөздерінен шыққан: strengths, weaknesses, opportunities, threats. Strengths-күшті жақтары Weaknesses-əлсіз жақтары Opportunities-əлеуетті мүмкіндіктер Threats-ықтимал қауіптер. SWOT талдауы-компанияға немесе жобаға əсер ететін құбылыстар мен факторларды бағалау үшін қолданылатын стратегиялық талдау жəне жоспарлау құралы. Мұны кесте түрінде көруге болады: Оң факторлар Теріс факторлар Ішкі орта Күшті жақтары-Strengths (саладағы басқа компанияларға қарағанда артықшылығы бар ұжымның немесе жобаның сипаттамалары) Əлсіз жақтары-Weaknesses (компанияны немесе Жобаны əлсірететін сипаттамалар) Сыртқы
Мүмкіндіктер- Opportunities
Қауіптер-Threats (сыртқы ықтимал қауіптер, яғни мақсатқа жетуге кедергі болатын факторлар) SWOT талдауын қолдану барлық қол жетімді ақпаратты жүйелеуге жəне «ұрыс даласының» нақты көрінісін көре отырып, бизнесті дамытуға қатысты ақылға қонымды шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. SWOT талдауын жүргізгеннен кейін сіз өзіңіздің бизнесіңіздің артықшылықтары мен кемшіліктерін, сондай-ақ нарықтағы жағдайды нақты түсінесіз. Бұл сізге дамудың оңтайлы жолын таңдауға, қауіптерден аулақ болуға жəне нарық ұсынған мүмкіндіктерді пайдалана отырып, өз иелігіңіздегі ресурстарды барынша тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 220.21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|