Құнанбаева Д.Ə
жүктеу/скачать 1.06 Mb.
|
| ОКдо
ОК б ОКоо ОК ОК а , ОК , ОК б а ао ао жоспарланған кезеңнің басы мен аяғындағы аяқталмаған өндіріс шығыны; ОК – қалдықтар бағасы (егер сатылатын болса); Өндірілген өнімнің өзіндік құнын анықтағаннан кейін өнді- рістің шығын сметасы есептеледі. Сметада жоспарланған кезеңдегі кəсіпорынның жұмысын қамтамасыз етуге қажет үшін барлық шығын толық көлемде анықталады. Шығын сметасына өнімді өндіру мен өткізу бойын- ша негізгі жəне көмекші өндірістің барлық шығыны, сыртқа, өнеркəсіптік емес бөлімшелерге жəне кəсіпорынның өзінің ка- питалдық құрылысына қызмет көрсету шығыны кіреді. Смета экономикалық элементтермен көрсетіледі. Экономи- калық элементтер бойынша шығынның құрылымы нақты өнді- рістің ерекшелігін сипаттайды. Өндіріс материалсыйымды, ең- бексыйымды, энергиясыйымды болуы мүмкін. Сметаны үш əдіспен əзірлейді: сметалық – кəсіпорынның кешенді жоспарының басқа бө- лімдері (материалдық – техникалық қамтамасыз етуді, персонал- ды жоспарлау) жəне мақсатты шығындардың (жарнамаға, іс-са- парлық, пошталық) жоспарлы сметасы негізінде; жиынтық (сводный) – негізгі жəне көмекші өндірістің цех- тары бойынша шығындар сметасы мен жалпы шаруашылық шы- ғындар негізінде; калькуляциялық – өнімнің өзіндік құнының калькуляция- сы негізінде. Кез келген əдісте шығын сметасын өнімнің жоспарлы өзін- дік құнымен байланыстыру керек. Ол үшін жоспарланған кезең- де аяқталмаған өндіріс қалдықтары мен болашақ мерзімдегі шы- ғындардың өзгерісін ескеру керек. Болжамды қызмет туралы ақпарат толық емес жағдайда жоспар жобасын есептеу кезінде жоспарланған смета іріленген əдіспен есептеледі, бұл есеп базалық кезеңнің шығын сметасы жəне жобаланатын өзгерістер негізінде жүзеге асырылады. Ке- лесі көрсеткіштердің жобаланған өзгерісі (индексі) ескеріледі: лардың құны J нк , басқа шығындар J бш . Бірінші кезекте базалық смета өндіріс көлемінің өзгерісіне (индексіне) қатысты түзетіледі. Кейіннен базалық сметаның же- ке элементтері оларға сəйкесті көрсеткіштер индекстеріне қа- тысты түзетіледі. Жоспарланған сметаның элементтері келесідей есептеледі: Материалдық шығындар: м CШж CШб * J Jg Jб м Q (есеп материалдық ресурстардың бөлек түрлері бойынша жүргі- зіледі, кейін алынған сомалар біріктіріледі). Еңбекақы шығындары: еа еа CШ ж СШб JQ J еа . J q Əлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар: а еа а CШ ж СШ ж * Н . 1 Амортизациялық аударымдар: ам ам CШ ж СШб J * J нк 2 . Q Басқа шығындар: бш бш СШ ж СШ б JQ Jбш . Жоспарланған смета есептелген элементтердің қосындысы- на тең. Шығынның көлемі мен құрамын анықтау тек экономикалық емес, техника-экономикалық міндет болып табылады. Кəсіп- орында шығынның деңгейі инженерлер мен өндірісті ұйым- дастырушылардың кəсібилігі мен шығармашылық əлеуетіне байланысты, ал кəсіпорын қызметінің түріне, өнім бірлігіне, өн- дірістік бөлімшелер мен басқа объектілерге шығындарды бөлу ұқыпты көзқарас – экономистердің біліктілігімен байланысты. жүктеу/скачать 1.06 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|