О каугабай p65
жүктеу/скачать 0.78 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- БЕДЕЛБАЙ МЕН ЖЏМАБАЙДЫЃ ЋЏДАЛЫЅЫ
| БАЙДЫЃ СЫРЋАТЫ
Алматыда «Ћызыл таѓ» атты мата-кездемелер дљкенi бар. Бџрынѕы к#не сќулет ћџрылысы — ћазiр сауда ѕима- раты болып ќлi тџр. Ахмет алѕаш осы дљкенде дљкеншi болып, базар-сауда кќсiбiн бастаѕан. Ысћаћ байдыѓ басћа жерлерде де сауда дљкендерi жќне к#пестерге арналѕан мейманханалары жџмыс iстеген. Ысћаћ Мќскеу, Новгород, Рязань жќне Тљркiстан #лкесiнде сауда сапарларымен к#п жљредi. Љш жљз керуен тљйесi Ћџлжа, Ћашћарѕа дейiн ћатынаѕан. Неше тљрлi кез- деме, ћант, тќттi жќне киiм-кешек артћан оныѓ сауда керуенi к#бiне Ташкент, Бџхарѕа жќне Семей баѕыттарыныѓ барлыћ апару-ќкелу сияћты ћиын да ћауiптi жџмыстарыныѓ басы- ћасында ћазаћша, татарша, орысша жќне #збекше судай с#йлейтiн ерекше ћабiлеттi Ахаѓ жљредi. Ысћаћ бай Ресей к#пестерiнiѓ жиын-кеѓесi #тетiн Мќскеу, Петербургке жиi баратын атаћты алпауыттыѓ #зi болѕан. Алыс сапарлардыѓ бќрiне #зiне #те сенiмдi Ахметтi алып жљредi. Ресей мен Францияныѓ бiр љлкен сауда мќселесiне байланысты Ахметтi к#мекшi ћылып Парижге де барып ћайтћан. Ысћаћ бай бiр жылы Петербургке келiп, атаћты мей- манханаѕа Ахмет екеуi жайѕасады. Тљнде Ысћаћ байдыѓ туа бiткен ауруы ћозып, ес-тљсiн бiлмей талып жатады. Ертеѓiнде талма ауру таѕы ћайталанады. Љшiншi кљнi есiн ќреѓ жияды. ;зiне #зi келген соѓ, белбеуiне орап, iшiнен 288 байлап алѕан аћшасын iздейдi. Бай талып, есiнен айыры- лып жанталасып жатћанда Ахаѓ мол аћшаныѓ бiр тиы- нына тимей, белбеуге оралѕан тљйiншектi тыѕып ћояды. Есiн жиѕанда бiр жiбi сетiнемеген тљйiншектi (аћша) к#рiп, бай Ахаѓныѓ адалдыѕына риза болып, сыйлыћ бередi. Содан бастап кљллi сауда жџмысыныѓ кiрiс-шыѕысын есептейтiн, коммерция ћџпиясын саћтайтын еѓ сенiмдi ада- мы Ахмет (Меѓлiахмет) болады. БЕДЕЛБАЙ МЕН ЖЏМАБАЙДЫЃ ЋЏДАЛЫЅЫ Алматыѕа атаћты Медеу бай жќне оѕан туыстыћ жа- ћындыѕы бар Беделбай, Ахаѓныѓ ќкесi Жџмабай ћажы #зара сыйласып, жегжат ћџда болѕан сол дќуiрдiѓ игi жаћсыла- ры едi. «Медеу шатћалы», «Беделбай сайы» деген жер-су аттары бџл кiсiлердiѓ есiмдерiн кљнi бљгiнге дейiн тарихтан #шiрген жоћ. Араѕа Медеу байдыѓ «с#з салуымен» Бедел- бай мен Жџмабай Ћџдай ћосћан ћџда болады. Беделбай- дыѓ баласы Мџхаммедкќрiм Жџмабай ћажыныѓ ћызы Бќдiрежамалѕа љйленедi. Бќкеѓ мен Жџмекеѓнiѓ араларында «дорба емес, жорѕа» жљрген ћџдалыѕы жалѕасады. Ахаѓ ћарындасыныѓ кљйеуi Мџхаммедкќрiммен етене-жаћын араласады. Бќдiрежамал жиi бала к#тередi, бiраћ тџрмай- ды. Соѓында ќулеттегi бiр баланы бауырына басады. Беделбай ћайтыс болѕанда оныѓ байлыѕыныѓ жар- тысы тоћалы џйѕыр ћызы Ћџрманныѓ еншiсiне, ћалѕаны таѕы басћа туыстарына б#лiнедi. Мџхаммедкќрiм мен Бќдiрежамалѕа еш нќрсе тимейдi. Бџѕан Бќдiрежамалдыѓ аѕасы Ахмет ћатты ашуланады. Ћашанда жолѕа дайын тџ- ратын ат-арбасына екi арѕымаѕын жегiп, Бќдiрежамалдыѓ љйiне келiп, оны-мџны заттарын тиеп, Мџхаммедкќрiмге «келсеѓ кел, келмесеѓ ренжiмеймiн» деп ћарындасын к#шiрiп ќкетедi. Ахметтiѓ ћатты кетсе ћайтпайтын мiнезiне ћаныћ ћџдалар iстi насырѕа шаптырмауѕа тырысады. С#йтiп, соѓында Мџхаммедкќрiмге де тиiстi еншiсiн бередi. Ахаѓ Мџхаммедкќрiмдi ћоластына жџмысћа алады. Ол кезде 10 – 15-тердегi бала Дiнмџхамед Мџхаммедкќрiмнiѓ балаларымен жаћын араласып, Мџхаѓныѓ #зiн жезде деп кейде ќзiл-ћалжыѓ айтып жљредi. |