Өндірістік тәжірибе Күнделігі Өндірістік тәжірибе атауы: «Ішкі аурулар пропедевтикасы» Мамандық: 09120100 "Емдеу ісі" Біліктілігі: 4809120101 "Фельдшер"



бет5/5
Дата16.02.2024
өлшемі72.94 Kb.
#492156
1   2   3   4   5
Махметов Ернар1

Перкуссия

Бұл әдіс арқылы жүректің көлемін, оның орналасуын, шекара- сын, кескін үйлесімін (конфигурация), сол сияқты қан тамырлары шоғырының енін де анықтауға болады.


Негізінде журек екі жағынан өкпемен жабылып жатады, пер- куссияның шарты бойынша, өкпе ауасы бар мүше, онда ашык дыбыс, ал жүрек ауасыз мүше, онда тұйық дыбыс естіледі. Осын- дай әр түрлі жағдайлар перкуссия әдісін тиянақты түрде қолдануға мәжбүр етеді.


Жүректің алдыңғы бетінің кішкене аймағы ғана кеудеге жақын жатады, калганы өкпемен шектеулі, сол ашық жатқан кішкене аумак- та абсолютті тұйық дыбыс естіледі. Бұл шекара жүректің абсолютті тұйықтығы деп аталады. Ал өкпемен қоршалған жүректің аумағ перкуссия жасағанда, өте тұйық емес, одан бәсендеу, тұйықталған дыбыс естіледі. Мұны жүректің с…




Аускультация

Жүректі төменде көрсетілген тәртіппен тындау қажет.


Наукастың қалты. Дәрігер жүрек-қан тамырлар жүйесі ауыра- тын науқастарды тыңдағанда әр жағдайда, яғни тік тұрғызып та, жатқызып та тыңдауға дағдылануы тиіс. Науқастардың кейбір қалып- тарында, жүрек ақауларында пайда болатын дыбыстар жақсы естіледі. Мысалы: қолқа қақпақшасы қызметінің жетіспеушілігінде пайда болатын протодиастолалық шуыл, науқастың тік тұрған қалпында жақсы естіледі, екі жармалы қақпақшаның қызметі жетіспеушілігінде пайда болатын систолалық шуыл науқас жатқанда жақсы естіледі. Екі жармалы қақпақшаның тарылуында науқас сол жақ бүйіріне қарай жатқанда жақсы байқалады. Жүрек қабының үйкеліс шуы- лы, жүректің негізінде науқас кеудесімен төмен қарай еңкейген кезде анық та жақсы е…


Бүгін клиникалық тәжірибенің бесінші күні. Сағат 8:00 –де WhatsApp мессенджері арқылы тәжірибе жетекшісіне белгіленіп, платформаға кіріп тапсырма орындауға кірістім.


Асқазан және ішек ауруларына шалыққан науқастарды қарап тексеру


Ас қорыту жүйесі ауыратын науқастарды сұрап тексеру:


Шағымдары: құрсақтағы ауру сезім, өңеш бойындағы ауру сезім, жұтудың және тағам өтуінің бұзылысы журек айну, құсу, қыжылдау, іштің кебуі, тәбеттің бұзылысы, іштің өтуі қатуы, қан кету, жүдеу, әлсіздік, шаршағыштық, жұмысқа қабылетінің төмендеу, ашуланшақтых,


Дерттің даму тарихы anamnesis morbi - анықталатын жағдайлар. а) дерттің басталу себебі ( тағам қабылдау реттілігінің сапасының бұзылысы психоэмоционалдық тежеулер жане 1.616)


белгілері, олардың ағымы, дамуы басенсу себептері в) қолданған ем, оның әсері, г) жүргізілген тексерктер, олардың қорытындылары; д) емханаға осы рет келген себебі, аурудың кайталану себебі

Науқастың өмір тарихы апаmnesis vitae осы дертке алып келген себеп болжан жағдайлар тағамммен байланысты, коніл-күйдің бұзылысыцателеністер жіп немесе ас қорыту и заларының дерттерінің болуы жане т.б. тұрмыстары немесе жұмысындагы уланулар: аллергия тухым куалаушылы, ас қорыту жолдары ағзаларының оталары жане 1.б. себептер


Ас қорыту жүйесі ауруларын сұрап тексерудегі іс-әрекеттер реттілігі


Науқаспен танысу (Големдесу өзін таныстыру жане наукастьқаты жены тегін анықтау


> Науқастың шағымдарын сұрақ қойып анықтау: "Қандай шағымдарыңыз бар" немесе
"Сізді не мазалайды"? деген сұрақтар беріп, науқастың шагымдарын анықтау

Олар: құрсақтағы ауру сезім, өңеш бойындағы ауру сезім, жұтудың жане тагам өтуінің бұзылысы, жүрек айну, құсу, қыжылдау, іштің кебуі, тәбеттің бұзылысы, іштің өтуі, қатуы, қан кету, жүдеу, әлсіздік, шаршағыштық, жұмысқа қабылетінің төмендеуі, ашуланшақтық,


> Негізгі шағымдарын айырып алу. Олар: құрсақтағы ауру сезім, өңеш бойындагы ауру сезім, жұтудың жане тағам өтуінң бұзылысы, жүрек айну, құсу, қыжылдау, іштің кебуі, тәбеттің бұзылысы, іштің өтуі, қатуы, қан кет


Негізгі шағымдарды талдау, сараптау. Негізгі шағымдарды қосымша сұрақ арқылы талдау, сараптау.


Құрсақтағы ауру сезім а) орналасу орны қай жерде? қолымен корсетуді 6) ауру сезімнің күші қарқыны қандай? в) сипаты жане қалай басталады: в) тағам қабылдаумен байланысы жане уақыты?, 1) таралуы қайда д) тағам түріне байланысыс ж) ауру сезімнің Басенсу немесе таркалу себебі?, ержылдық мерзіммен байланысы?


Өңеш бойындағы ауру сезім (одинофагия) внеш бойындагы ауру сезім жұтудың жане тағам етуінің бұзылысы (дисфагия) пайда болады жағдайы?), 6) даму сипаты?


Диспепсиялық көріністер жүрек айну (пацтва) кугуртоmitus), қыжыл (pyroзиштиң кебул (meteorisis) айкындалу денгейі (айкын, елсо), пайда болу себебі жайлы? Құсык мелшері жиілігі рет), сипаты дене кұрамы? со? кусканнан кейінгі жагдайы? керік немен?


Табет (отехія) кандай? өзгерген: езгермеген


Ауыздағы дәм (сезіну) сақталған, өзгерген?

Сілекей бөлінуі өзгерген, өзгермеген


Іштің кебуі (метеоризм), шұрылы жиілігі, пайда болу себебі


Үлкен дарет (дефекация) жиілігі, сипаты, белінуі, қатуы (obstipatio) (неше күнге дейін?); етуі (diarrеа) Дәреттің жиіліп. Нажістің сипаты: мөлшері, тығыздығы, сұйықтығы тусі инт, құрамы; құрттардың шығуы. Дәреттің ауырсыңғыштықпен шығуы. Анус аймағының қышуы, күйдіруі. Тік ішектің түсуі.


Геморрой

Жүдеу қаншаға, қандай уақыт аралығында?


Қосымша шағымдар: Әлсіздік, шаршағыштық, тәбеттің төмендеуі, ұйқының нашарлауы, бас ауруы, жұмысқа қабылеттінің төмендеуі, шаршағыштық (қашаннан бері мазалайды. қандай жағдайда тұрақты немесе тұрақты емес


Дерттің даму тарихы (дерттің анамнезы).


Дерттің басталуын анықтау.


Келесі сұрақтарды беріп: «Бірінші рет аурып тұрсыз ба алде осы дерт біраздан берг мазалайды ма? Немесе қалай басталды?» дерттің басталуын анықтау


Осы шағымдар бірінші рет мазалап тұр немесе осы дерт бірнеше жылдардан бері бар Кенеттен немесе бірте-бірте әртүрлі ас қорыту жүйесі ауруларына тан шағымдарымен басталуы
• тез, кенеттен ұстамалы түрдегі, қатты ауру сезім, қою "күрең құсық", қара май тәріздес нәжіс, тағамның кенеттен қиындап өтуі; кенеттен қатты бүрген ауыру сезімі, жаңа қабылдаған тағаммен құсу.

• бірте-бірте сыздаған ауру сезім, құрсақта тағамнан кейінгі қолайсыз ауыртпалық- тез тойып қалу, құсу, аш қарынға, түнде пайда болатын құярлықтағы әлсіз ауру сезім, қыжылдау


бұрыннан бар созылмалы дертінің өршуі (қандай шағымдармен басталды, жылына өршуі қанша рет болады, қандай жағдайлар әсер етеді, бәсеңсу кезеңінің ұзақтығы)

Дерттің дамуын анықтау. Келесі сұрақтарды беріп


а) Қандай шағымдармен басталды, әрі қарай қандай шағымдар қосылды немесе қандай шағым қалай езгерді»?


Мысалы: «тез, кенеттен ұстамалы түрдегі, қатты ауру сезім, оған қою "күрең құсық", кара…
тағам қабылдау реттілігін бұзу (ар түрлі уақытта), тағам сапасы (құрғақ, майлы, ірі түйірлі тағамның басым болуы, бұрын пайдаланбаған үйреншікті емес тағам, шамадан тыс ішімдікті қабылдау):

-психоэмоционалдық тежеулер, стресстік жағдайлар,


-ауыр қара жұмыс


улану (сапасыз тағаммен, улармен)


Жасалған шараларды анықтау. Келесі сұрақтарды беріп науқастан осы дерттіне байланысты жүргізілген шараларын анықтау:


• дәрігерге қаралдыма?


қандай тексерістер жүргізілді (олардың қорытындысый емі (өздігінше уйде, медициналыя, көмекке жүгінді емханада, қандай дарілер немесе басқа түрст


емнің тиімділи (кандай болды? болмады?) емделмеген
ауруханаға тусу себебі? каралады: қаралмады жедел жәрдем ком…
Өмір тарихы осы дерттің дамуына алып келетін қолайсыз жағдайлар.

Өмір тарихы огы дерттің дамуына алып келетін қолайсыз жағдайларды анықтау.


Өмірінің әр кезенінде туылғанынан бүгінгі күнге дейін.
• балалык шагы (нешінші бала; туылған жері, анасының денсаулығы) жасөспірім мектепке бару, үлгерімі, қалыс қалуы:мамандық, алу үйлену

болған қолайсыз жағдайларды немесе дерттерді сұрақ, қойып анықтау: әлеуметтік жағдайы, тұрмысы, басынан өткізген аурулары, жарақаттары касібіне байланысты қатерлі жайттар; тұқымқуалаушылық, дерттері, психо-эмоционалдыя, пен айналасындағыс жанұясындагы рухани, адамгершілік жағдайы, аллергиялык, әсерленулер, мүгедекти


1. Балалық, жане жасөспірім шағындағы немесе осы кезіндегі ас қорыту ағзалары дерттері (гастрит, колит, ойык, жара, дизентерия)


2. Тағам кабылдау жағдайы реттіліп, тағам түрі майлы, тәтті, тұзды, ірі түрлі тағамды жиі қабылдауға бейімділік, құнарлығы темен тагам
3. Әлеуметтік жене тұрмыстық, жағдайы (тұратын жері ылғалды, дымқыл, жеткілікті жануясындағы моральдык, психологиялык, хал-ахуаль гіршилаті уланулар
4. Бұрын болған асқазан ішек жолдарының жіті дерттері (гастрит, энтерит, колит) және тағамдық уланулар операциялар.
5. Ұзақ уақыт дәрілер қабылдау таспирин, гормональдык, стероидты емес қабынуға карсы дарове заттар бутадион, польтарен, индометации т.б.).
Бүгін клиникалық тәжірибенің алтыншы күні. Сағат 8:00 –де WhatsApp мессенджері арқылы тәжірибе жетекшісіне белгіленіп, платформаға кіріп тапсырма орындауға кірістім.

Бүйрек несеп жолдары ауырған науқастарды сұрап, қарап тексеру. Бүйректің пальпациясы.


Бүйрек және несеп бөлу жолдары ауруларына шалдыққан науқастарды сұрап тексеру


Негізгі шағымдары:


ауру сезім:


> орналасуы бел аймағында, қасаға сүйегінен жогары, несеп ағардың бойымен,


сипаты 1) тұрақты, ұзақ, сыздап -бүйрек тінінің қабынуы немесе түбекшеде зәр жиналу әсерінен бүйрек үлкейіп, қапшығы созылып, нерв талшықтары тітіркенеді,


2) кенеттен, оқтын-оқтын, қысқы устама тәрізді, өте қатты, қарқынды-буйректе


немесе несеп жолдарына тасбайланганда жиырылу әсерс


таралуы-төмен қарай, несепағар бойына, жыныс ағзаларына, санның ішкі бетіне,


дизурия - зәр белінудің бұзылыстары. Келесідей түрлері болады


олигурия мелшерінің өзгерісі 500 мл аз: полиурия-2л жоғары анурия мулдем болмауы; 6) странгурия ауырып шығуы


ишурия-тоқтап шығуы:


изурия зәрдің бір мөлшерде белгілі бір уақытта шығуы,

никтурия тунгі дарет,


поллакиурия жиі, аздап шыгуы


Бүйректік ісінулерінің ерекшеліктері


орналасу орны (бастапқы) көз аймагында, бетінде;


• пайда болу уақыты таңертең


біркелкілі жұмсақ,


Қосымша шағымдары әлсіздік, шаршағыштық, ұйқының бұзылуы, жұмысқа қабілетінің темендеуі, терінің қышуы, диспепсиялық бұзылыстар журек айну, құсу, тәбеттің төмендеуі -буйрек жетіспеушілігіндегі улану белгілері. Сонымен қатар бас ауру, бас айналу, жүрек аймағындағы ауру сезім бүйректік қан қысымының жоғарылауының белгілері


Буйрек және несеп болу жолдары ауруларына шалдыққан науқастарды қарап тексеру


Науқасты жалпы қарап тексеруді науқастың жалпы халі (қанағаттарнарлык, орташа ауырлықта, ауыр өте ауыр, өлім халинде), есі (сақталған, өзгерген), тесектегі кейпі (белсенді, сұлық түсіп жату, мәжбүрлі).


Ісіктер бет аймағында, кабактарда, кез саңылауы кішірейген, жалпы таралған сктер жіті кабынуда, ауыр жағдайда


> Терісі мен оның қосалқылары, кілегей қабаттары (түсі, құрғақтығы, түлеуі; қасыну іздері, шаш өзгерістері түсуі, жұқалануы).

Аузынан иіс болуы мүмкін ацетон иісі улану белгілері қалдық азоттың көбеюі


- созылмалы бүйрек жетіспеушілігі

Бел аймағын қарау - паранефритте қабыну белгілері


> Құрсақты қарау көлемі, бір бөлігінің томпаюы, пальпациясы.


Бүйрек пальпациясы көлемі, тығыздығы


Несеп ағар бойындағы ауырсынғышты нүктелер


Науқасты тексеру нәтижесінде жиналған мәліметтерді қалыпты көрсеткіштерімен салыстыру, өзгерген көрсеткіштерді дұрыс түсініл бағалау.


Бүйрек және несеп белу жолдары ауруларына шалдыққан науқастарды қарап тексерудегі іс-әрекеттері


Науқасты жалпы қарау. Науқастың жағдайын, есін төсектегі қалпын анықтау Науқасқа тексеру мағынасын түсіндіріп руксат алу, әрі қарай халін, есін, төсектегі қалпын бағалау. Терісі жане кілегей қабаттарын қарау, ісіктерді анықтау Карау дененің ашық аймақтарына жүргізіледі (бет-әлпеті тері түсі, ісінулердің бар-жоғы).


Жергілікті қарау. Бүйрек аймағын қарау. Куыя, аймағын карау. Наукаска тексеру мағынасын түсіндіріп рұқсат алу (бел аймағына дейін шешінуін, науқастың жағдайына байланысты тік отыруын немесе түрегеліп тұруын сұрау)


Науқастан руксат алып, оның жағдайына байланысты жаткызып немесе тұрғызып, ішті (қасаға үсті аймағын) карау


Бүйрек пальпациясы


Науқасқа тексеру мағынасын түсіндіріп рұқсат алу (бел аймағына дейін шешінуін, науқастың жағдайына байланысты тік отыруын немесе түрегеліп тұруын сұрау)


1. сол алақанды бел аймағына (оң немесе сол жағына) сұқ саусағын XII қабырғадан сәл темен қойып орналастыру. Оң қолының саусақтарын сәл бүгіп, қабырға астына, іштің тік бұлшықетінің сыртқы қырына, сол алақанға перпендикуляр орналастырады


2. тыныс шығару кезінде оң қолды ішке терең енгізіп, сол қолымен бел аймағын оң қолға қарсы итеріп, бүйір аймағын алдыға қарай жақындатуға тырысады


3. науқастан терең тыныс алуын сұрап (бұл кезде бүйрек төмен ығысады), оң қолды төмен қарай сырғытып екі қолының арасында қалған бүйректі ұстап көруге тырысады (бүйрек үлкейгенде немесе темен ығысқанда іске асады)


Несепағар бойындағы ауырсыну нүктелерін анықтау:


жоғарғы несепағарлық нүкте іштің тік бұлшықетінің сыртқы қырымен вертикальды сызық, жане кіндіктен жүргізген горизонтальды сызықтың қиылысында орналасады.


ортангы несепағарлық нүкте ортаңғы сызық пен (1.mediana anterior) жамбас суйегінің алдынғы жоғарғы қырын (spina iliaca anterior superior) қосатын горизонтальды сызықтың 1/3 орналасады.


Қабырға омыртқалық нүкте XII қабырға мен омыртқаның арасындағы бұрышта орналасады.


Қабырға бел нүктесі XII қабырға мен бел бұлшықеті қиылысытын жерде орналасады


Бүйрек перкуссиясы

Бүйрек аймағына перкуссия жасау. Науқасқа тексеру мағынасын түсіндіріп рұқсат алу (бел аймағына дейін шешінуін, науқастың жағдайына байланысты түрегеліп тұруын әлде тік отыруын сұрау).


Сол қолдың алақанын кезекпен оң және сол жақ бел аймағына (XII төс II бел омыртқалар деңгейіне) қойып, оң алақан қырымен жай гана урғылайды.


Куыққа перкуссия жасау


Перкуссия куықты босатқаннан кейін жасалады. Ортаңғы сызық бойымен жогардан (кіндік деңгейінен бастап) төменге қарай (қасағаға дейін) ургылайды Бел аймағында ауырсыну сезімі бар ұрғылау симптомы оң (бүйрек ұлғайып, капсуласы созылғанда, тубекше қабынып, созылғанда, онда тастар болғанда), ауырсыну жоқ ұрғылау симптомы теріс. Бос қуыққа перкуссия жасағанда тимпаникалық перкуторлық дыбыс анықталады, қасагадан жоғары тұйық дыбыс қуықтың үлкейгенінде анықталады (экскреторлық анурия немесе қуық (CIFI)


Алынған мәліметтерді жазып алу. Жазу үлгісі (мысал)


науқасты тексерген кезінде дәрігер қан қысымының жоғарылауын, ұрғылау белгісінің екі жақтан да ептеп оң болуын бетінің ісін анықтады. сінгенін, көз астындағы ісіктерді


• науқаста айқын дамыған жалпы ісінулер, жай гана басқанда терең ойық қалады Ісіктер бір тәулік ішінде пайда болып дамыған.


19 жастағы науқас бел тұсының сыздап ауырғанына, кенеттен бетінің ісінуіне


Бүгін клиникалық тәжірибенің жетінші күні. Сағат 8:00 –де WhatsApp мессенджері арқылы тәжірибе жетекшісіне белгіленіп, платформаға кіріп тапсырма орындауға кірістім
Қан түзу жүйесі ауруларын тексеру әдістері

Қан түзу жүйесі ауруларын сұрап тексеру


Шағымдарын анықтау, қалтырау, әлсіздік, бас ауруы, бас айналу, құлақтың шуылы, коз алдының қарауытуы жүрек аймағындағы ауру сезімі, жүрек қағуы, ентігу, естен тану, дімкәстік, жұмысқа қабылетінің азаюы, терінің қышуы, тәбеттің төмендеуі, жоғалуы, дәмнің бұрмалануы, жүрек айну, жұтудың бұзылысы, жүдеу, азу, қанағыштық, сүйектің сырқырауы аранындағы ауру сезімі, оң және сол қабырға астындағы ауру сезімі, лимфа түйіндерінің үлкеюі негізгі шағымдарды айырып алу жане талдап сараптау


Осы дерттің даму тарихын (дерттің анамнезі) анықтау Дерттің басталу ерекшеліктері (себебі, қандай шагымнан), қалай (кенеттен, бірте-бірте), әрі қарай ағымы (шағымдар даму реттілігі, бәсеңсуі, ершуі) оның айқын көрінісіне дейін нақтыланады. Сонымен қатар жасалған емдік шаралар өздігінше, дәрігер көмегі, оның тиімділі


Өмір тарихы негізгі алынатын маліметтер өмірінің әр кезеңінде болған қолайсыз жайттар мен дерттері туралы малімет бала кезіндегі дамуы мен асу (касына сәйкес дамып есті ме), оқум (мектепте оқуы, қалыс қалған жоқ па?); еңбек жолын бастауы, әскер қатарында болуы, спортпен шұғылдануы


Әлеуметтік-тұрмыстық жағдайы: тұрған жерінің жағдайы бала кезінде осы кундері қаржылық жағдайы


Тағамдану жағдайы: реттілігі мен тәртібі, құнарлығы, емдәм, ащыны, тәттіні, қышқылды, тұзды тағамдарды және т.б. жақсы көруі.
Жұмыс жағдайы: қызметінің түрі, жұмыс уақытының тәртібі, кәсіпшілік зиянды жайттар.

Зиянды әдеттері: темекі шегу қанша жастан, қандай мөлшерде, арақ, анаша, қою шайды пайдалану, кейбір дәрілік заттарға (кофеин, фенацетин, транквилизаторлар және т.б.) әуестенуі.


Болған деттері - балалық және ересек кезінде кезінде. Оталар, жарақаттар. Қан және оның қоспаларын құю.


Аллергиялық әсерленулер тағамдық заттарға, әртүрлі дәрілерге, вакциналарға, қан сарысуына Аллергиялық дерттердің болуы (ринит, есек жемі, Квинке ісігі, поллиноздар).


Жанұялық анамнезі жанұясы мүшелерінің (ата-анасы, жұбайы, балалары, аға-іні, әпке- қарындастары, немерелері) жасы мен денсаулығы немесе жасы мен өлу себебін анықтау қажет. Әжелері мен аталары туралы да мәлімет алған дұрыс; жанұя мүшелері мен жақын туғандарының денсаулығы оларда диабет, жүрек дерттері, гиперхолестеринемия, артериалдық гипертензия, инсульт, буйрек аурулары, туберкулез, артрит, рак, анемія. аллергия, астма, бас ауруы, қояншық, психиқалық аурулар, алкоголизм, нашақорлық және осы жайттар белгісінің өзінде бар болуын анықтау


Отбасындағы жағдайы. «Сізбен бірге кім тұрады?», «Ауырғаныңызда немесе қажеттік жағдайда сізге кім көмек көрсетеді?
Күнделікті тіршілігі. Оянғаннан ұйықтағанға дейін күні қалай өтетінін сұрау керек. («Күніңіз қалай өтеді?»). («Алдымен қандай тіршілік жасайсыз, сосын не істейсіз?»)

Жұмыс жасау мен демалысы


Әлеуметтік-психологиялық анамнезі (мінез-құлқы, сана-сезімі, рухани жағдайы, ой- өрісі) - науқас туралы жеке тұлға ретінде маңызды және қажетті мәлімет анықталады.


Соңғы 6 айдағы еңбекке қабылеттілігі. Мүгедектік бар? жоқ?


Қан түзу жүйесі ауруларын қарап тексеру


Науқасты жалпы қарап тексеруді: науқастың жалпы халі (қанағаттанарлық, орташа ауырлықта, ауыр, өте ауыр, өлім халінде); есі (сақталған, өзгерген), төсектегі кейпі (белсенді. сұлық түсіп жату, мәжбүрлі).


Терісі мен оның қосалқылары, кілегей қабаттары (түсі, құрғақтығы, түлеуі тері астына қан құйылулар көгерулер, қасыну іздері, тырнақ және шаш өзгерістері үйлесімінің бұзылысы, тусуі, жұқалануы).


Лимфа түйіндері орналасу аймақтарын қарау - ұлғаюы, ұлғаю түрлері - бір-бірлеп кептеп-жүйелі, түсіс сипап тексеру көлемі, тығыздЫҒЫ, ҚОЗҒАЛҒЫШТығы, ауырсынуын,


Ауыз қуысын қарау тіл сипаты, тістері, бадамшалар езгерісі


Құрсақты қарау келемі: бір бөлігінің томпаюы, пальпациясы:


Бауыр мен кокбауыр перкуссиясы мен пальпациясы келем, тығыздығы
Науқасты жалпы қарау. Науқасқа тексеру мағынасын түсіндіріп рұқсат алу.

2. Науқастың халін, есін, төсектегі қалпын анықтау.


3. Дене бітімін, тері асты шел майының дамуын анықтау.


* науқастың жағдайына байланысты тік тұрғызып немесе отырғызып қарау;


• тері асты шел майының дамуын бағалау жауырын асты теріні бас бармақ пен сұқ саусақ арасына қысып тексеру 2см аспау қажет;


Тері, оның қосалқылары мен кілегей қабаттарды қарау:


1. Терісінің түсі - көзге көрінетін аймақтардағы беті, қол ұштары, мойын аймағы әр түрлі ренді бозғылттық айқын боз, жасыл ренді; сарғыш реңді айқын сарғыш ренд балауыз тәріздес, жер түстес, шие тәріздес қызыл түс: серпінділігі, құрғақтығы түлеген, құрғакс ылғалдығы: тері бетіндегі «згерістер сипатталады қан кету ошақтары әр түрлі деңгейде жане келемде майда бертпелерден үлкен аймақты дақтар:


2. кілегей қабаттары кезднак, қабығы, алақан, еріндері кілегей қабаттарының тусі баз сипатталади


3. шашы жукарған сынғыш


4- тырнақтарын сипаттау кур сынғыш колақтанған, қатпарланган, упраенген:


5. мойын, бұғана үсті шункырында, қолтын, та, шап аймагында лимфа түйіндерни


Serapin aр турлі денгейде улкенжен сипаттау.


Ауыз қуысын қарау


1. ауыз ашуын өтіну


2. тілді қарау - тугі, сипаты (тегістелген, жылтырақ).


3. тістері айқын тіс жегі, қызыл иек қабынуы


4. бадамшалар жағдайы елі еттенген қабынуы


5. кілегей қабаты қабынуы (ақ таңдақтар стоматит)


Пальпация арқылы тексеру


Сүйектерді пальпациялау


1. суйектерді (жалпақ сүйектер жауырын, мықын) саусақтар ұшымен басып немесе согып тексеру.


2. осы өдіспен түтікше сүйектердің эпифиз аймақтарын тексеру


3. ауру сезімін аныктап, бағалаy


Лимфа түйіндері пальпациясы


• көлемі

қозғалғыштығы

> ауырсынғыштық


* тығыздығы


> бір-бірлеп немесе топтап, жүйелі түрдегі өзгерістерін бағалау.


Лимфа түйіндеріне пальпация


бүгілген 3-4 саусақ, ұштарымен тері асты лимфа түйіндер орналастын аймақтарын мына реттілікте сипап тексеру:


1 шүйде аймағы басын сал шалқайтып екі қол саусақтарымен симметриялық аймақта сипап тексеру.


2 құлақ аймағы екі кол саусақтарымен симметриялык, аймақта сипап тексеру.


3. төменгі жақ сүйегі асты аймағы екі қол саусақтарымен симметриялық, аймақта


4 иек асты аймағы бір немесе екі саусак, ұштарымен сипап тексеру.


5. мойын артқы аймагы тек бугғана емиктік бұлшықетінің артқы аяқшасынын сырткы чыры бойыменен кол саусактарымен симметриялын, аймақта сипал тексеру.


6 мойын алды аймағы -тес буғано низяти Бұлшықетінің алдынены лакшасыным ши кыры болыптен екі қоя саусақтарымен симметриялық, аймақта сипап тексеру.


7 бұғана үсті шуқарыснала саусақтарымен симметриялы, аймақ сипап


9. қолтық аймағы -1- науқасқа екі қолын иық буынында жазып көтеруді өтіну, қолтығы ашық 2-дәрігер қол ұштарына сүлгі орап қолтық аймағына қойып, науқасқа қолын сәл түсіруді сұрайды; 3- қолтықтың үш бөлігін алды, ортаңғы, артқы - толық сипап тексеру.

10. шап аймағы 1 науқасқа шалқасынан жатуды өтіну, 2 ұршық буыны әкету кейпінде, ал тізе буыны әкелу кейпінде; 3- шап аймағын сипау-екі жақты кезектеп тексеру,


11. тізе буын аймағы 1 науқасқа етпетінен жатуды және тізе буынын сал бүгуді өтіну, 2 - бүгілген буын аймағын сипау-екі жақты кезектеп тексеру.


12 алынған мәліметтерді бағалау.


Көк бауыр пальпациясы


ұлғайған жағдайда оның орналасуы, пішіні, тығыздығы, тегістіп, ауырсынуы бағаланады.


1. Науқас кейпі-оң қырына жатуды және сол аяғын ұршық пен тізе буындарында бүгіп, ішіне алу, ал қолдарын жастануын өтіну (бала жатысы).


2. дарігер науқастың оң жанында бетпе-бет орналасады, қолдары жылы


3. пальпация жасау


колдарды орналастыру дәрігер сол қолын науқас кеудесінің сол бүйір билігінде басып орналастырып оның қимылын шектетеді.


Алақан бүгілген 4 саусағымен қабырға доғасы астына орналасады, бұл жағдайда ортаны саусақ А кабыргасының жалғасы ретінде болу керек.


тері катпарын жасау-он колмен тері
Бүгін клиникалық тәжірибенің жетінші күні. Сағат 8:00 –де WhatsApp мессенджері арқылы тәжірибе жетекшісіне белгіленіп, платформаға кіріп тапсырма орындауға кірістім

Эндокринді жүйе ауруларына шалдыққан науқастарды сұрастыру


Эндокринді жүйе ауруларына шалдыққан науқастарды сұрастыру әдістері


Шағымдарын анықтау: Эндокринды жүйесі ауырған науқастардың шагымдары басым


жағдайда жалпылама болып келеді жүрек соғуы, қағуы, ашуланшақтық, қалтырау, ыстықтау, терлегіштік, тоңғақтық, терінің қышуы, бастың ысуын сезіну, айқын жүдеулік, ш өтуі, әлсіздік, бас ауруы, құлақ шуылы, бұлшықет қимылсыздыгы, назарының төмендеуі, ұйқышылдық және жадының нашарлауы, шөлдегіштік, тәбетінің жоғарлауы, шанының тусу, дене дамуының бұзылысы

Осы дерттің даму тарихын (дерттің анамнезі) анықтау -


дерттің басталу ерекшіліктері (себебі, қандай шағымнан), қалай (кенеттен, бірте- бірте), әрі қарай ағымы (шағымдар даму реттілігі, басенсуі, еруі) оның айқын
көрінісіне дейін нақтыланады Сонымен қатар жасалган емдік шаралар өздігінше, дарігер көмегі, оның тиімділігі.
Өмір тарихы негізгі алынатын мәліметтер өмірінің әр кезеңінде болған қолайсыз жайттар мен дерттері туралы мәлімет

Бала кезіндегі дамуы мен өсуі (жасына сәйкес дамып өсті ме), оқуы (мектепте оқуы, қалы қалған жоқ па?), еңбек жолын бастауы, әскер қатарында болуы, спортпен шұғылдануы.


Әлеуметтік тұрмыктық, жағдайы: тұрған жерінің жағдайы бала кезінде, осы күндері; қаржылық жагдайы
Тағамдану жагдайы, реттілігі мен тәртібі, құнарлығы, емдәм, ащыны, тәттіні, қышқылды. тұзды тағамдарды және т. б. жақсы көруі.

Жұмыс жағдайы қызметінің түрі, жұмыс уақытының тәртібі, кәсіпшілік зиянды жайттар.


Зиянды әдеттері, темекі шегу қанша жастан, қандай мөлшерде, арақ, анаша, қою шайды пайдалану, кейбір дарлік заттарга (кофеин, фенацетин, транквилизаторлар және т.б.) әуестену


Болган дерттер балалық және ересек кезінде кезінде Оталар, жарақаттар Қан жане оның қоспаларын құю


Аллергиялық әсерленулер тағамдық заттарға, әртүрлі дәрілерге, вакциналарға, қан сарысуына, Аллергиялық, дерттердің болуы (ринит, есек жемі, Квинке ісігі, поллиноздар).


Жанұялық анамнезі жанұясы мүшелерінің (ата анасы, жұбайы балалары, аға-іні, әпке қарындастары, немерелері) жасы мен денсаулығы немесе жасы мен елу себебін анықтау кажет. Әжелері мен аталары туралы да мәлімет алған дұрыс, жанұя мүшелері мен жақын тугандарының денсаулығы оларда диабет, жүрек дерттері, гиперхолестеринемия, артериалдык, гипертензия, инсульт, бүйрек аурулары, туберкулез, артрит, рак, анемия, аллергия, астма, бас ауруы, қояншы», психикалық, аурулар, алкоголизм, нашақорлық, жане осы жайттар белгісінің өзінде бар болуын анықтау.


Отбасындағы жагдайы. «Сізбен бірге кем тұрады?», «Ауырғанынызда немесе қажеттік жағдайда Сізге кім көмек көрсетеді?»,


Күнделікті тіршіліии Оянғаннан ұйықтаганга дейін күні қалай өтетінін сұрау керек. («Күніңіз қалай етеді?»). («Алдымен қандай пршіти жасайсыз, сосын не стейка?»)Жұмы жасау мен демалыгы


леуметтік-психологилық анамнезі

Соңгы 6 айдағы еңбекке қабылеттілігі. Мүгедектік


Эндокринді жүйесі ауруларын сұрап тексерудегі іс-әрекеттерінің реттілігі


Науқаспен танысу (салемдесу, озін таныстыру және науқастың аты-жөнін, тегін анықтау) Науқастың шағымдарын сұрақ қойып анықтау. "Қандай шағымдарыңыз бар" немесе "Сиді не мазалайды? деген сұрақтар беріп, науқастың шағымдарын анықтау. Эндокринды жуйесі ауырған науқастардың шағымдары басым жағдайда жалпылама болып келеді: жүрек согуы, қағуы, ашуланшақтық, қалтырау, ыстықтау, терлегіштік, тонгактык, теріні кышуы, бастың ысуын сезіну, айқын жүдеулік, іш өтуі, әлсіздік, бас ауруы, құлақ, шуылы, бұлшықет қимылсыздығы, назарының төмендеуі, ұйқышылдық, жане жадының нашарлауы, шелдешти, тәбетінің жоғарлауы, шашының түсуі, дене дамуылы бұзылысы


Негот шағымдарын айырып алу Шағымдар жалпылама болғандықтан, олар сұрау барыкьяда айкындалатын эндокриндік жүйенің әртүрлі дерттеріне тән маңызды жүйке мен психикалык, өзгерістер арқылы нақтыланады.


Клиникалык жағдайда дәрігер негізгі мына синдромдармен жиі кездеседе


1. Калканка безі қызметінің жогарлауы немесе темендеуі


2. Гипер-гипогликемия синдромдары


3. Семіздік синдромы.


4. Гипер-Жаке гипокортицизм синдромдары


Шағымдар жалпылама болғандықтан олар сұрау барысында айқындалатын эндокриндік жүйенің әртүрлі дерттеріне тән маңызды жүйке мен психикалық өзгерістер арқылы нақтыланады. Клиникалық жағдайда дәрігер негізгі мына синдромдармен жиі кездеседі:


1. Қалқанша безі қызметінің жоғарлауы немесе төмендеуі (ретсіз қимылдар, әбігерлік, асығып сөйлеу, дімкәстік, немқұрайлық, дауысың төмендеуі, жүрек соғуы, діріл, ұйқысыздық, зейінің төмендеуі, ашуланшақтық немесе көңіл-күйінің тұрақсыздығы, жүдеулік, ыстықты жақтырмау, жүктемеде ентігу, шаршағыштық, іш ету, етек кірі жүру уақытының қысқаруы, шашының сынғыштығы, айқын шаршағыштық, тұрақты тоңғақтық, уайымшылдық, ұйқышылдық, семіздіс қара күшінің азаюы, буындардың сырқырауы, терінің құрғақтығы, іштің қатуы, нәсібінің төмендеуі, жыныс қызметінің бұзылысы, дауысының өзгерісі жуан, біркелкі, тілінің үлкеюін сезіну, шашының түсуі және етек кір айналымының бұзылысы.


2. Гипер және гипогликемия синдромы (шөлдегіштік, шөлдегіштік (сусақтық- полидипсия), кіші дәреттің көбеюі (полиурия), ашқарақтық (булемия), әлсіздік, терінің қышуы, жүдеу; терлегіштік, жүректің жиі соғуы, үрейлену, қорқыныш, бас ауруы, "көз алдының қараутуы


3. Семіздік синдромы. Шағымдар семіздіктің ІІІ- ІУ деңгейінде мазалай бастайды ентігу басында үлкен әрі қарай кіші жүктемелерден кейін пайда болады, шаршағыштық, жадының нашарлауы, жалпы дімкәстік, терлегіштік, іш қатуы, етек кірі


айналымының бұзылысы. 4

Гипер және гипокортицизм синдромы. Семедік, әлсіздік, бұлшықет әлсіздігі, әсіресе шеткі бұлшықеттердің әлсіздігі мен семуі, етек кірі айналымының бұзылысы, ерлерде жыныстық әлсіздігі, жүйке бұзылыстары уайымшылдық, көңіл-күйінің тұрақсыздыгы, ашуланшықтық пен ұйқы бұзылысы: диспепсиялық, бұзылыстар.





Пальпация жасадым-2
Пальпация жасауды үйрендім.
Аускультация жасадым.
Аускультация жасап үйрендім.
Перкуссия жасадым.
Перкусия жасап үйрендім.
Курация-2

Қақырық жинау.Қақырықты пробиркага жинадым.Қақырық түрлерін жинап үйрендім.


Аускултация-2
Перкуссия-2
ЖҚА талдадым-2

ЖЗА талдадым-2


Қол өндеу-2
Пальпация-2
Қан алдым-3
Қанды пробиркаға алдым.Қан алуды үйрендім.
УДЗ ге тасымалдау-1

ЭКГ талдау-3


АҚҚ олшеу-4
Пульс санау-2
Пульсты сипап сезу арқылы санап үйрендім
Перкуссия-2
Пальпация-3

ФГДС ға дайындау-1


УДЗ-2
Нәжіс анализінжинау-3
ЖЗА жинау-1
ЖҚА-3

ФГДС ға дайындау-1


ФГДСқа дайындап үйрендім.ФГДС жасауды үйрендім.
УДЗ-2
Нәжіс анализінжинау-3
ЖЗА жинау-1
ЖҚА-3

ЖҚА талдау -5


Аспаптық зерттеуге тасымалдау-2

Қол өндеу-1


Пальпация-2



04.01.24.



05.01.24.



























































Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет