Орындаған: Жолдыбай Г. Рахматулла А, Жиенбаева М. Қабылдаған

Т.Сайрамбаев, Ы.Е.Маманов, А.Хасенова, С.Аманжолов, Н.Оралбаева, Ə.Болғанбаев, М.Оразов, А.Ысқақов

жүктеу/скачать 42.16 Kb. бет 3/11 Дата 15.02.2024 өлшемі 42.16 Kb. #491956 түрі Құрамы

Бұл бет үшін навигация:

• 8 топқа бөліп көрсеткен

Т.Сайрамбаев, Ы.Е.Маманов, А.Хасенова, С.Аманжолов, Н.Оралбаева, Ə.Болғанбаев, М.Оразов, А.Ысқақов т.б. ғалымдар. Етістіктердің семантикалық өрісін талдап, мағынасына қарай бөлу мəселесі “Современный казахский язык” атты еңбекте етістіктерді төмендегіше 7 топқа жіктелген: 1. Қимыл-əрекет мəнді етістіктер: /жаз, байла, ақта т.б/. Қимыл объектісі белгісіз мəнді етістіктер: /жүгір, жығыл, қозғал т.б/. Қалып- етістіктер: /отыр, тұр, жатыр, жүр /. Дерексіз күй мәнді етістіктер:/ұйымдастыр/баянда/көбейт/мақта/ Еліктеуіш мәнді етістіктер: /қаңқылда/гүрілде/ шуылда/ Қалыптасу мәнді етістіктер: /қоздады/ Көмекшілік қызмет мәніндегі етістіктер: ет, де, т.б/ [М.Балақаева “Современный казахский язык” Алматы: Мектеп, 1959 жыл. 201-208 беттер] Ы.Е.Маманов өз еңбегінде етістіктерді мағыналық ерекшеліктеріне қарай топтастырып бөлу өте қиын, тіптен мүмкін де емес оларды мағынасы жағынан басты ерекшеліктеріне қарай, бірнеше топқа бөлуге болатындығын айта келіп, 8 топқа бөліп көрсеткен: 1. Іс-əрекеттік қимылды білдіретін етістіктер: жазу, сызу, көтеру, шашу. 2. Қозғалыс қимылын білдіретін етістіктер: жүгіру, еңбектеу, домалау. Қалып-күй процесін білдіретін етістіктер: тынығу, жүдеу, арықтау. Көңіл-күйді білдіретін етістіктер: қайғыру, қуану, күлу, жылау. Сапалық белгінің өзгерісін білдіретін етістіктер: ұзару, ағару, азаю. Еліктеу, бейнелеу етістіктері: жымыңдау, пысылдау, гүрсілдеу. Туу, өсу қимылын білдіретін етістіктер: балалау, қоздау, боталау. Субъективтік реңді білдіретін етістіктер: азсыну, көпсіну, кемсіту [ Ы.Маманов «Қазіргі қазақ тілі. Етістік» – Алматы: Мектеп, 1966. – 156 бет] жүктеу/скачать 42.16 Kb. Достарыңызбен бөлісу: