Окуу курстарынын чечмелениши

Студенттерди мектеп ырынан- баштап, Романс жана обондуу чыгармаларды нота мененырдоонун жогорку чеберчилигине жеткируу.Музыкалык чыгарманы аткаруудагы озгочо демди туура колдонуунун ырдоо маданиятын уйротуу.Музыкалыкаспаптарда аткаражана ырдай билген, озунун жараткан чыгармаларын нотага тушурууго жетишкен музыка мугалимин даярдоо.

Музыкалык чыгарманы коштоп жана ырдап чагылдырып бере алган кесипке даярдоо .Музыкалык искусство менен достошуу студенттерге нравалык- эстетикалык сезимдерди тарбиялоогооболго тузуп,алардын коз караштарын ынанымдарын жана рухиймуктаждыктарын калыптандырат.Искусствонун турлорунун ичинен музыка бир топ сезимди козгогон тур болуп эсептелет.Ал кучтуу эмоцияларды ойготууга жондомдуу.Эсине кайрылыпжатыпаларды кабылдоого даярдоо, демек турдуу жаныр-лардагы музыканытатаалдыктан турдуу денгээлин, турдуу маанайдагы музыкалык чыгармачылык жондомдорун онуктуруусу керек.

Музыкалык тилдин структурасы

Музыкалык сабатртуулукка \йрът\\ менен ,музыкалык ълчъм\н, динамикасын, Мажор, Минорун аныктоочу эё негизги сабактардын бири болуп эсептелет.Музыкалык мазмундуу ар бир адам ъз\н\н ички сезимине , турмуштуктажырыйбасына, рухий д\йнъ-с\н\н байлыгына жараша т\ш\шнът. Мисалы бир эле музыканыугуучулар «ыр», «бий», «марш», «к\\» ж.б. депкабылалуусу м\мк\н.

Мындай аныктоолор музыкадагы чагылдырыган нерсенин субьективд\\л\г\нън келипчыгат. Ошондойболсо да, тез музыканы– «жай», каардуну– «назик», салтанаттуу «муёдуу» деп аныктабаса керек. Бул музыканын дагы бир ъзгъчъ жагын кърсът\п турат, башкача айтканда, музыканын мазмундарынын жалпылануу касиети бар экендигин кър-сътът.

Ритмика

Ритмика сабагы, студенттердин музыкалык жондомун, ритмикалык сезимин жогорулатуу менен бирге ,теория жана Сольфеджио сабактарынан алган билим денгээ-лин жогорулатуучу сабак болуп эсептелет.Азыркы мезгилде бизден билим-тарбия алып жаткан студенттер, музыкалык, ритмикалык, кыймылдарды уйронуу менен бирге, муз-ыканын мунөзунө ылдамдыгына карата озалдыынчаритмикалык кыймылдарды,конугуу-лорду ойлоп табууга уйротот . Ритмика сабагы ,студенттердин музыкалыкжондомун, ритмикалык сезимин жогорулатуу менен бирге, теория жана Сольфеджиосабактарынан алган билим денгээлин бышыктоочу сабак болуп эсептелет.Ритмика жана бий сабагы алган билимин келечекте окуткан окуучуларына чыгармачылк менен мамиле кылуусуна тарбияла

Гармония курсу башка теориялык сабактар сыяктуу эле жогорку квалификация-луу музыкант- педагогдорду даярдоо мааниси чоё. Гармониянын негизги мыйзам ченемд\\-л\ктър\ жън\ндъ билим бер\\.Гармониянын музыкадагы къркъм чагылдыруучу башка элементтер менен байланышынын маанисин т\ш\нд\р\п,студенттердин гармоникалык сез\\ табитин тарбиялоо. Берилген обонго аккомпанемент т\з\\ ыкмаларын \йрът\\. Аккорддун музыкалык тил же къркъм каражат катары кооздуулугун къргъз\\ менен, студенттерге келечектеги хормейстер катары аккордду пайдалануунун ыкмаларын \йръ-т\\. Ар бир практикалык сабакта студенттер теориялык суроолорго жооп бер\\, форте-пианолук функцияларды иллюстрациялоого, анализ бер\\гъ, гармония боюнча жазуу иштерин аткарууга милдетт\.

«Хорду аранжирлъъ» бул музыкалык чыгармаларды бир аткаруучулук топтон, экин-чисине ылайыктап которуунун жол жоболорун \йрът\\ жана чыгармачылыкты талап кылуучу \йрът\\ жана чыгармачылыкты талап кылуучу, ънър билим болуп аныкталат. Анын максаты хорго аранжирлъъ къркъм ънър\н ъздъшт\р\\н\н ж\р\ш\ндъ, келечектеги музыка мугалиминин билимин, музыка менен тарбиялык жана хордук сабактар менен тыгыз байланыштырып, чыгармачылык сапаттын ън\кт\р\\. Ал эми милдеттери болсо окуучу студенттин, музыкалык чыгарманы аткаруу амалдары , къркъм каражаттары ме-нен тааныштырып , аларды колдоно бил\\гъ \йрът\\ болуп саналат

Хорклассынынсабагынегизинен жогорку адистиктеги музыка мугалимин даярдоо. Студентердинпедагогикалыкдаярдыктарынжогорулатуу,профессионалдыкустаттыгынърк\ндът\\,хоржаматтарынжетектепкетеалатурганмузыкалыкбилимимененинсандардытарбиялоо.Хоркласссабагыаркылуустуденттердинчыгармачылыгы т\птълът, музыкалык ой- ж\г\рт\\ сезими , къркъм табити, обондуу чы-гармачылык угуусу, вокалдыкырдоо ыкма-сы, \ндърд\ тазаинтонацияга салуусу калыпта-нат. Хор менен иштъъдъ дирижерлук –аткаруучулук тажырыйбага жетишет./нд\\, \нс\з тыбыштар, \нд\ туура чыгаруу, ырчы-лык дем алуу, \н жаратуу, текши – тегиз, шайкеш таа-сирд\\ аткаруу ыкмаларын \йръ-нът.

Дирижерлъъ сабагынын негизги максаты, келечектеги жаш муундарга эстетикалык тарбия бер\\, элдик жана профессионалдык музыканын ъзъг\ндъ тарбиялоо, калоритин сактоо вокалды–хордук чыгармалар аркылуу элибиздин музыкалык маданиятын пайду-балын бекемдъъ. Музыкалык чыгармаларды \йрън\\ аркылуу балдардын туюуу сезимин ърч\\, эмгекке маданияттуулукка жоопкерчиликке, ыймандуулукка, элин – жерин, табият-ты с\й\\гъ тарбиялайт. Музыкалык– педагогикалык окуу жайларда хордук дирижерлъъ хор классы сабактары негизги адистик предметтер хор дирижерлъъ. Мектеп хорлорду уюштуруу, дирижерлук кылуу, хор партитурасын шыр окууга ж.б ушул сыяктуу чыгар-малар менен иштъън\ \йрът\\.

Бул сабак информатика сабагына байланыштуу, биринчиден студенттер компьютер боюнча \йрън\шът, азыркы заманбап технологияны \йрън\\гъ жардам берет. Компьютерде болгон ар бир окууга керектел\\ч\ программалар менен иштъъ жана интернет булактары н кантип пайдаланууну, башка сабактарга керек болгон те-маларды къч\р\\н\ жана башка къптъгън маалыматтарды \йрътът.Бул сабактын негизги максаты компьютердин жардамы менен ноталарды кагаз бетине т\ш\р\\н\ \йрът\\. Музыкага байланышы бар.

Бул сабакта негизинен орус композиторлору жън\ндъ окушат. Студенттердин билим денгээли жогору болуу максатында башка ълкълърд\н композиторлорун да бил\\с\ зарыл. Студенттердин ырдаган , ойногон чыгармалары ъз\б\зд\н копозитор-лорго гана таандык эмес орус, немец, грек, италия, беларусь жана башка композитор-лорго да таандык, ошол себептен ушул сабак ът\лът.

Бул сабак «Манас жана музыка»курсу боюнча т\з\л\п, болочок музыка мугалим-дерине кыргыз элинин музыкалык чыгармачылыгын, фольклорун алардын ъс\п- ън\г\\ этаптарын окутууну къздъй .Ошондо эле элдик музыканын жанрлары жана т\рлър\ менен кенен тааныштырат. Программа студенттердин нукура элдик музыканы с\й\\гъ, урматтоого тарбиялоо жана чыгармачылык кызыгуусун ъст\р\\гъ багытталган. Азыркы мезгилде музыка мугалимдерин даярдоочу жогорку окуу жайларында «Манас жана музыка» курсун тереёдетип окутуу абдан зарыл болуп турат. Анткени элибиз эгемен-д\\л\ккъ жетишип, ъз алдыбызча мамлекет болуп, эркин жашап жаткан шартта кыргыз элинин маданиятын, искусствосун тереё \йрънбъй туруп, эч качан ъз элин, мекенин с\йгън атуул боло албайбыз. Эгеменд\\л\кт\н кадырына, баа-баркына жетпейбиз. Ошондуктан бул сабакты кээёири жана так даана \йрън\п окуусу керек.

Кыргыз тили жалпы жана терминалогиялык м\нъздъг\ 2000 съз, съз айкашы кълъм\ндъ лексикалык минимум. Колдонуусуна жараша лексикалык айрымалоо (турмуш – тиричилик, терминалогиялык, официалдуу ж.б). Тилдин негизги закон ченемд\\л\ктър\ жън\ндъ т\ш\н\к. Эркин жана туруктуу съз айкаштары, фразеологиялык бирдиктер жън\ндъ т\ш\н\к. Байланыштуу кепти оозеки жана жазуу т\р\ндъ, т\з\\гъ талап кылынган, негизги граматикалар жън\ндъ т\ш\н\к. С\йлъъ, Маек, жеке кеп салуу эё керект\\ жана жънъкъй лексикалык граматикалык каражаттарды колдонуу менен негизги негизги байланыштуу кырдаалдарында пикирлеш\\ жана създ\ баяндоо. Окуу турмуш- тиричилик жана мекен таануу темаптикасындагы жана кесипке байланыштуу тексти окуп т\ш\н\\. Жънъкъй-лъшт\р\лгън кркъм тексти окуп т\ш\н\\.Жазуу.Диктант, изложение, чакан сочинениа билдир\\ кат, ъм\р баян ж.б

Философия предмети, маданияттагы орду жана ролу. Философиянын калыптанышы. Д\йнън\н илимий философиялык, диний с\ръттъл\ш\. Адам коом маданият Адам жана жаратылыш. Коом жана анын структурасы. Граждандык коом жана мамилекет.Адам социалдык байланыштар системасында. Адам жана тарыхый процес ; инсан жана коомдук масса ;эркиндик жана зарылдык. Коомдук ън\г\\н\н формациялык жана цивилизациялык концепциялары. Адам бытиесинин маёызы. Эркиндик жана жоопкерчилик. Илимий таанып бил\\н\н ън\г\ш\. Илим жана техника, адамзаттын келечеги. Азыркы глобалдуу проблемалар.

Музыка баланы ыракатка батырат.Анын алдында мына ушу д\йнън\н эшигин ачуу \ч\н,анын музыкалык жъндъмд\\л\ктър\н, баарыдан мурда музыкалык угумун жана эмоциялык баамдоосун ън\кт\р\\ керек. Антпесе музыка ъз\н\н тарбиялык функциясын аткара албайт.

Музыкалык сабактардагы окуучулардын аракеттери окуудагы жана чыгармачыл

тапшырмаларды аткарууга багытталган. Музыка сабактарында балдар аткаруучулук ыкмаларды ъздъшт\р\п, ъздър\ татаал эмес кайрыкты импровизациялашат, ал эми ар т\рд\\ бийлерди аткарууда ар т\рд\\ бий кыймылдарын, музыкалык оюн-образдарды ъздър\нчъ бере бил\\гъ умтулушат.

Окуучуларды ар тараптан ън\кт\р\\ музыкалык, эстетикалык тарбия бер\\н\ адептик, акыл-эстик, дене-бой жагынан тарбиялоо менен тыгыз байланыштыруунун аркасында камсыз кылынат.Туура иштелип чыккан программа жана балдардын жаш ъзгъчъл\г\нъ ылайык тандалып алынган чыгармалар идеялык - адептик жагынан таасир эт\\н\ ишке ашырууга жардам берет. Эн негизгиси - бул, угуучулардын кошо толгонуу сезимин пайда кылган музыканын ъзгъчъ касиетинин аркасында калыптандырылуучу «сезим мектеби».

Ата – Мекендин музыкалык тарыхы

Жогорку окуу жайларынын музыкалык факультеттеринде окуп жаткан студент-терге элибиздин байыркы музыкалык маданиятынын тарыхы, фольклору, эстетикалык т\ш\н\ктър\ анын ъс\п – ън\г\\ жолун \йрът\\ максатында ушул программа сунушталып жатат . Элибиз эгеменд\\л\кт\ алганга чейин «кыргыз музыкасынын тарыхы» предметине жеткиликт\\ къё\л бурулбай келген болуучу. Азыркы мезгилде улутубуздун маданиятына, тилине жалпы руханий дъълъттър\нъ, \рп –адат, каада – салттарын тереё \йрътууго кам кър\л\п жатканда бул программанын мааниси ътъ чоё. Б\г\н жаштарды кыргыз элинин ъткъндъг\ тарыхына, тилине, маданиятына сыймыктанууга тарбиялоо, алар аркылуу т\пт\\ жана таасирд\\ улуттук идеалогияны иштеп чыгуу ътъ манил\\ деп эсептейбиз.

«Кыргыз музыкасынын тарыхы» курсунун негизги максаты: элибиздин музыкалык искусствосу жън\ндъ студенттерге тереё, жеткиликт\\ т\ш\нд\р\п, улуттук музыкабыз-дын тарыхын, анын ъс\п – ън\г\\ жолун \йрът\\ болуп саналат.
Манас таануу

Манас" эпосу - дүйнөдө теңдеши жок улуу эпос. Көлөмү жагынан да, идеялык-көркөмдүк жагынан да, эл турмушун, тарыxый баатырдык окуяларды жеткиликтүү көркөм чагылтуу жагынан да, жүздөгөн каармандын образдарын көркөм, элестүү сүрөттөп берүү жагынан да дүйнөдө эч бир эпос теңтайлаша албаган руxий кенч. Мына ушул руxаний керемет дөөлөттүн автору - кыргыз эли. Ошондуктан кыргыздын ар бир айылда"Манас" айтпаган, "Манастан" эки ооз сапты билбегендерди табуу кыйын."Манас"-кыргыз элинин руxаний гана, маданий гана кенчи болбостон кыргыз тарыxы, санжырасы, улуттук идеологиясы, кыргыз турмушунун энциклопедиясы.

Мына ушул көөнөрбөскенчибизди оозеки жомок катары айтчу доорлор аяктап калды. "Манасты" айтып, илимийжактан терең изилдеп, тереңде ачылбайжаткан катмарларды ачуучу доор келди. Ошондуктан бул курстун максаты жана милдети "Манасты" ар тараптан изилдеп үйрөнүүгө, "Манас" эпосун ар тараптан таанып билүүгө студенттерди багыттоо. Студенттердин жан-дүйнөсүнө "Манастын" патриоттук дуxун сиңирүү, "Манасташтыруу", эл-жерди, мекенди сүйүү, ыймандуулукка тарбиялоо болуп саналат. Бул максатты ишке ашыруу максатында жогорку окуу жайларынын бардыгына Кыргыз Республикасынын билимберүү жана илим министрлиги тарабынан атайын буйрук чыгарылып, 34 саат өлчөмүндө сабак өтүлө баштады. Ошондуктан "Манастаануу" курсунун программалары түзүлүп, ишке киришти. Талапка жооп берерлик деңгээлдеги ал программалар жогорку окуу жайларында колдонулуп жаткан учуру. Ошол "Манастаануу" курсунун программаларынын ичиненөзүнүн жеткиликтүү мазмундуулугу менен айырмаланыптурган Г.Орозованын жогоркуокуу жайларынын бардык адистиктер үчүн К.И.Скрябин атындагы кыргыз агрардык университетинде түзүлгөн окуу программасын атоого болот.
Математика
 Математикалыкбилимдердин, билгичтиктердин жана көндүмдөрдүн белгиленген системасын калыптандыруу;бул предметтин негизги масаты;Айкын чындыкты таанып-билүүнүн математикалык методдоруна ээ болуусуна жардамдашуу;оозеки жана жазма иштерди аткарууда, нукура өздүк сапаттарына (жөнөкөйлүк, дааналык, толуктук, ийкемдүүлүк ж.б.) ээ болгон математикалык тилде сүйлөөгө үйрөтүү; окуу процессинде жана өз алдынча билим алуусунда активдүү таанып-билүү ишмердиги үчүн пайдаланууга керек болгон билим, билгичтик жана көндүмдөрүн камсыз кылуучу математикалык түшүнүктөрдүн минимумун өздөштүрүп алуусуна жардам берүү. алган билимин турмуш практикасындагы эң жөнөкөй эсептөөлөрдү жүргүзүүдө жана башка окуу предметтерин (физика, химия, чийүү ж.б.) окуп-үйрөнүүдө колдоно билүүсү;математикалык аспаптарды жана приборлорду пайдалана билүүсү;

Байыркы Грециядан келген «математика» сөзү (mathema) которулуш маңызында «таанып билүү, илим» - дегенди билдириши көпчүлүккө белгилүү. Тарыхий маалыматтарга таянсак математиканын өсүп-өнүгүшүн негизинен

практикалык эсептөө жана ченөө, сан жана фигура түшүнүктөрүнүн калптанышы менен байланышкан мезгил).

Ушул мезгилден математика (өзүмдүк изилдөө предметине (сан жана фигура) жана өзүмдүк изилдөө методуна ээ болгон), өз алыдынча илимий тармак катары өнүгө баштаган. Бул мезгилдин математикасын Аристотель (б.э.ч. 384-322-жж.) сан (количество) жөнүндөгү илим катары аныктаган.Ошондой эле математикалык жаңы предмет катары «алгебра» тармагы пайда болуп өнүгө баштайт; атайын символикалар иштелип чыгат Математикалык анализдин пайда болушу жаратылышты таанып-билүүдөө математиканын күчтүү каражат экендигин тастыктады. 

Б\гүнкү бийик деёгээлдеги маалымат технологияларынын заманында инсанды калыптандыруу маселеси гуманитардык терең мааниге ээ болуп келет. Ошол эле учурда инсандын коомдук мамилелерге катышуусундагы тилдин эбегейсиз зор ролун баса белгилейбиз.Адамдын жан дүйнөсү канчалык бай болсо анын ой жүгүртүүсү да ошончолук тереӊ болору бышык. Демек, мындайучурдаинсантатаалжана ар түрдүү тил каражаттарына муктаж болот. Тил байлыгына ээ болгон адамдын ой жүгүртүүсү ар тараптуу болуп, анын жандүйнөсү, жашоосу руханий дөөлөттөр менен сугарылат. Натыйжада коомдун маданий-тилдик катышынын абалы жакшырып, социомаданий туруктуулук орун алат, башкача айтканда, пикир алышуу маданияты өркүндөйт.

Педагогика – тарбиялоо, билим берүүжана окутуу проблемаларын изилдеп үйрөнүүчү теориялыкжана прикладдык илимдердин жыйындысы. Университеттерде, институттарда ж. б. окуу жайларында адистештирилген программалар окутулуучу курсда педагогика депаталат. Педагогика адегенде балдарды тарбиялоонун теориясы катары өнүккөн. Азыркы педагогика окутуу жана тарбиялоо, маданий–агартуу, агитациялык-пропагандалоо, адистердин кесиптик билимдерин өркүндөтүү проблемаларын камтыйт.

Тарбиялоо башка илимдерде да үйрөнүлөт: социологияда тарбиялоо коомдун жана мамлекеттин функциясы катары, ал эми психологияда болсо инсандын руханий, ички духунун өнүгүшүнүн шарты катары каралат. Педагогика тарбиялоо процессинин закон ченемдүүлүктөрүн, анын структурасын жана механизмдерин изилдейт, окутуу жана тарбиялоо процессинин теориясынжана аны уюштуруунун методикасын, мазмунун, принциптерин, уюштуруу формаларын, методдорун жана ыкмаларын иштеп чыгат. К. Д. Ушинский тарабынан коюлган педагогика илимби же искусствобу деген суроону П. П. Блонский карап чыгып, ал тарбиячыга теориялык билим да, билгичтик да жана талантда керек деп эсептеген. Билгичтик жеке тажрыйба жетилтет, жеке чыгармачылыктын натыйжасы бар; талантка ээ болууга болбойт. Бирадамэкинчисинекээбиридеяныганабере алат, бирок талантты, иштөөнүн техникасын билдире албайт; ар бир педагог мастер болоалат; теориялык ойлорду ишке ашыруучу үлгүлөрдү, конкреттүү мисалдарды (демек педагогикалык техниканы) башка адамга берүүгө жардам көрсөтөт.

Негизги музыкалык аспап

Негизги музыкалык аспапта өзү каалап тандаган аспапты үйрөтүү. Ноталарды окуп үйрөтүү. Студенттердин аспапта аткаруусу жогорку чеберчилигин негиздөө . Музыкалык аспапта ойноо жана техникасынжана ыкмасын жогорлатуу. Чоң жана кичине көлөмдөгү формадагы чыгармаларды аткаруу . Негизги музыкалык үчүн жазылган чет тилдегижанаорустилдериндеойноо жана аткаруу.Кошумча аспапта өзү каалап тандаган аспапты үйрөтүү. Ноталарды окуп үйрөтүү. Студенттердин аспапта аткаруусу жогорку чеберчилигин негиздөө .

Полифониялык формада жазылган чыгармалар менен иштөө жана аткаруу Кошум-ча аспапта өздөрүү каалаган аспапты кошумча аткарышат . Музыкалык аспапта ойноо

жана техникасын жана ыкмасын жогорлатуу. Чоң жана кичине көлөмдөгү формадагы чыгармаларды аткаруу .

Кошумча аспапта өзү каалап тандаган аспапты үйрөтүү. Ноталарды окуп үйрөтүү

Студенттердин аспапта аткаруусу жогорку чеберчилигин негиздөө .Полифониялык формада жазылган чыгармалар менен иштөө жана аткаруу . Кошумча аспапта өздөрүү каалаган аспапты кошумча аткарышат. Музыкалык аспапта ойноо жана техникасын жана ыкмасын жогорлатуу. Чоң жана кичине көлөмдөгү формадагы чыгармаларды аткаруу .

Негизги музыкалык аспапта өзү каалап тандаган аспапты үйрөтүү. Ноталарды окуп

үйрөтүү. Студенттердин аспапта аткаруусу жогорку чеберчилигин негиздөө . Музыкалык аспапта ойноо жана техникасын жана ыкмасын жогорлатуу. Чоң жана кичине көлөмдөгү формадагы чыгармаларды аткаруу . Негизги музыкалык үчүн жазылган чет тилдеги жана орус тилдеринде ойноо жана аткаруу. Кошумча аспапта өзү каалап тандаган аспапты үйрөтүү. Ноталарды окуп үйрөтүү. Студенттердин аспапта аткаруусу жогорку чеберчилигин негиздөө .

Экология

Илимдин мыкты салттарын сактоо аркылуу дүйнөлүк алдынкы университеттер, илимий мекемелер менен тыгыз кызматташып, гуманитардык, табигый, фундаменталдык, прикладдык илимдердеги изилдөөлөрдүн натыйжалуулугуна жетишүү жана илимге тая-нып, коомдун, өлкөнүн өнүгүүсүн камсызкылуу; Жаштарды патриоттуулукка, гуманиз-мге, адамзаттык баалуулуктарды урматтоого, улуттар арасындагы достукка тарбиялоо. Азыркы коомго керектелүүчү билимдерге жана кесиптик компетенцияларга ээ болууда инсандын муктаждыктарын канааттандыруу. Кыргызстандагы, Борбордук Азиядагы билимдин, илимдин жана маданияттын атактуу ордосу болууга жетишүү.

Лексический минимум в обьема 2000 учебных лескических единиц общего и терминологического характера.Понятие дифференциации лексики по сферам применения ( бытовая , терминологическая,общенаучная, официальная идр.) Понятие освабодных и устройчивих, словосочетаниях, фразеологических единицах. Пониятие обосновых способах слоовобразования. Грамматические навыки, обеспечивающие коммувникацию без искажения, характерные для профессиональной речи.