Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты Жаратылыстану-математика факультеті
жүктеу/скачать 1.59 Mb. Pdf көрінісі
|
| Түрдің популяциялық құрылымы. Кезкелген түрлер кеңістік-
те біркелкі таралмай, топ құрып орналасады. Бір түрдегі даралардың тобы көп те, аз да болады және олардың тіршілік етуі ұзақ жылдарға немесе 2-3 ұрпақ бергенге дейін ғана созылуы мүмкін. Мысалы,нөсер жаңбыр суынан уақытша пайда болған шалшық суға бақалар уылдырық шашып, тіршілік ете бастайды. Бірақ олардың тіршілігі ұзаққа бармай, ыстықтан шалшық су кепкенде қырылады. Керісінше үлкен көлдерді мекендейтін түрлер бірде азайып, бірде көбейіп жатса да ұзақ уақыт тіршілік етеді. Популяция - белгілі бір таралу аймағында ұзақ уақыт тіршілік ететін бір түрге жататын даралар тобы. Популяцияның ең негізгі ерекшелігі - ондағы даралардың генотиптерінің ұқсастығы. Түр түзілу – түр тармағы арқылы жүзеге асатынын кезінде Ч. Дарвин анықтап берді. 1. Әрбір түртармақтан басқа түр шығады. 2. Жаңа түрдің түзілуіне жеке топтардың бейімделушілгі мен әр түрлі жағдайлар әсер етеді. 3. Бір немесе бірнеше аралас популяциялардан жаңа түр шығады. 4. Таралу аймағының ішіндегі бастапқы түрден (түрдің ішінен) түр түзіледі. Бұл түзілудің бірнеше жолдары бар: а) кариотиптің тез өзгеруі (полиплоидия); ә) экологиялық немесе маусымдық оқшаулану және т.б. Жаңа түрдің түзілуіне әр түрлі жағдайлар әсер ететінін мысалмен дәлелдейік: туыстық жағынан жақын организмдер физикалық кедергілерден (теңіз, тау жоталары, шөл, өзен, мұздықтар және т.б.) географиялық оқшаулануға ұшырайды. Таулы аймақтарда жеке 113 төбелер (тау жоталары) алқаптардың арасын бөліп тұратындықтан алқаптарға қарағанда таулы жерлерде әр түрлі түрлер көбірек болады. Мысалы, АҚШ-тың таулы аймағының батыс бөлігінде қояндардың 23 түрі мен түр тармағы кездеседі. Жазық жерлерінде (шығыс, батыс) тек 8 түрі ғана бар. Органикалық дүниенің дамуы барлық замандармен кезеңдерде жердің геологиялық және климаттық жағдайларына сәйкес жүріп жатты. Ол жағдайлардың өзгеруіне байланысты өсімдіктер мен жануарлар дүниесі де өзгеріп отырды. Органикалық дүние эволюциясының негізгі бағыты биологиялық прогресс болды. жүктеу/скачать 1.59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|